HetEuropees kampioenschap mannenvoetbal 2020, waarvanUEFA Euro 2020 het eindtoernooi was, was de 16e editie van het vierjaarlijksevoetbaltoernooi. Het zou in eerste instantie worden gehouden van 12 juni tot en met 12 juli 2020, maar vanwege decoronapandemie werd het evenement uitgesteld naar 11 juni tot en met 11 juli 2021.
Het toernooi werd, net zoals in 2020 het plan was, in elf stadions en evenveel landen gespeeld. Nog nooit waren zoveel landen gastheer. De openingswedstrijd was inRome, de finale inLonden. Het toernooi werd gewonnen doorItalië.
De eindronde zou in 2020 in eerste instantie in dertien stadions in evenzoveel steden en landen worden gehouden. Twaalf steden zouden elk drie groepswedstrijden en een achtste of kwartfinale organiseren, de dertiende stad zou de halve finales en finale organiseren. Omdat de UEFA in 2017 besloot om Brussel als speelstad te schrappen, werden dat uiteindelijk twaalf steden en landen.[1] Door de ontwikkelingen door o.a. het coronavirus, werd door de UEFA besloten om het EK in elf steden en landen te laten plaatsvinden.[2]
Alle landen die bij deUEFA zijn aangesloten mochten één stadion aandragen om groepswedstrijden en knock-outwedstrijden te organiseren, en één stadion aandragen voor de finaleronde. Dit mocht hetzelfde stadion zijn. Nieuwe stadions mochten ook worden voorgedragen mits deze uiterlijk in 2016 werdenopgeleverd.
De minimale capaciteit voor de stadions voor de verschillende fases van het toernooi was als volgt vastgesteld:
70.000 voor de halve finale en finale,
60.000 voor de kwartfinales,
50.000 voor de achtste finale en de groepswedstrijden.
Twee uitzonderingen werden toegestaan voor stadions met een capaciteit van minimum 30.000 toeschouwers. Hier mochten dan groepswedstrijden en een achtste finale worden gehouden.
Alle landen moesten meedoen aan de kwalificaties, waardoor het dus mogelijk werd dat een gastland zich niet kwalificeerde voor het eindtoernooi. Dit gebeurde bijRoemenië enAzerbeidzjan.
De UEFA publiceerde in april 2014 de lijst met kandidaatstadia. Twee landen wilden de finaleronde organiseren; Duitsland en Engeland. Negentien landen (waaronder ook Duitsland en Engeland) wilden de groepswedstrijden organiseren. Hiervan werden er dertien geselecteerd.[4] Vier landen (Bulgarije, Denemarken, Noord-Macedonië en Wit-Rusland), stelden zich kandidaat met een stadion met een capaciteit tussen de 35.000 en 50.000 toeschouwers; hier zouden er maximaal twee van worden geselecteerd. Van de vijftien landen met stadions vanaf 50.000 toeschouwers zouden ten minste elf landen worden geselecteerd. De stadions werden al in september 2014 aangewezen.[5] Aangezien Bilbao en Dublin door de aanhoudende coronapandemie niet konden garanderen dat de wedstrijden voor publiek konden worden gespeeld, werd Bilbao vervangen doorSevilla en werden de wedstrijden van Dublin verdeeld over Londen en Sint-Petersburg.[6]
De organisatie rondom de EK-wedstrijden in Amsterdam ontving een subsidie van€ 2.500.000 van hetMinisterie van VWS, in het kader van de subsidieregeling van topsportevenementen.[7]
In eerste instantie zouden één of twee landen zich kandidaat moeten stellen om het toernooi te organiseren, zo maakte de UEFA begin 2012 bekend. Landen hadden tot mei 2012 de tijd om hun interesse te tonen. Indien er slechts één kandidaat zou zijn, zou de UEFA met dat land verdergaan om te kijken of het geschikt is voor de organisatie. Bij meerdere kandidaten zouden de kandidaten 18 maanden de tijd krijgen om een bidbook in te dienen en zou het gastland eind 2013, begin 2014 bekend worden gemaakt.[10]
Tot enkele dagen voor de deadline bleek Turkije waarschijnlijk de enige belangstellende te worden.[11] Op het laatste moment maakten ook de combinatie vanAzerbeidzjan enGeorgië en een vanIerland,Schotland enWales hun interesse bekend.[12][13] Een maand later gaf de UEFA niet alleen deze landen, maar ook alle andere landen de mogelijkheid om voor het einde van 2012 met een bidbook te komen.[14]
Tijdens een persconferentie op 30 juni 2012, een dag voor de finale vanEuro 2012 maakte UEFA-voorzitterMichel Platini bekend dat hij overwoog om het toernooi in 2020 over 12 à 13 steden over Europa te houden. Dit ter ere van het 60-jarige bestaan van het EK. Ook zou het financieel interessant zijn omdat dan per stad of land slechts één stadion nodig is. Platini gaf verder aan dat de UEFA in januari 2013 zou besluiten of het de kandidatuur zou openstellen voor één land, twee landen of voor heel Europa.[15]De UEFA besloot op 6 december 2012 het toernooi in verschillende landen te houden. Van de 53 Europese voetbalbonden was alleen deTurkse voetbalbond tegen.[16] Turkije achtte zich kansrijk om in 2020 het toernooi alleen te mogen organiseren, mede na de publiekelijke steun van Platini.[17]
Direct na de bekendmaking van de definitieve opzet in januari 2013 gaf Platini een persconferentie waarbij hij aangaf op Turkije te stemmen wanneer dat land zich kandidaat zou stellen voor de organisatie van de halve finales en finale. Hij maakte wel een voorbehoud; alsIstanboel op 7 september 2013 de organisatie van deOlympische Zomerspelen 2020 was toegewezen, was het uitgesloten dat het EK in Turkije zou worden gehouden.[18] Het was echterTokio dat de voorkeur kreeg boven Istanboel enMadrid. Vlak voor het verstrijken van de deadline besloot de Turkse voetbalbond zich niet kandidaat te stellen. Dit omdat het graag het toernooi alleen wilde organiseren en het zich daarom wilde richten op2024.[19] Uiteindelijk ging voor dat jaar de keuze naar Duitsland.
Het officiële logo werd voorgesteld op 21 september 2016 tijdens een ceremonie in deLondon City Hall. Eenheid en verbondenheid zijn belangrijke kenmerken van het logo, die tot uiting komen door de afbeelding van een brug. De basis van het logo is een brug, met daarop deHenri Delaunay-Cup. Rondom deze beker staan getekende fans.
Elke individuele gaststad had ook zijn eigen unieke logo. De rechthoekige logo's waren voorzien van de tekst "UEFA EURO 2020" aan de bovenkant, de plaatsnaam boven de tekst "host city" aan de onderkant (allemaal in hoofdletters), het hoofdtoernooi-logo aan de linkerkant en een lokale brug aan de rechterkant. Elk logo werd weergegeven in het Engels, samen met variaties in de lokale taal indien van toepassing. De logo's werden van september 2016 tot januari 2017 onthuld.[30]
De officiëleslogan van het toernooi wasLive It. For Real. De slogan was bedoeld om fans aan te moedigen om de wedstrijden over heel Europa live bij te wonen in het stadion.[44]
Op 19 oktober 2019 werd bekendgemaakt dat deNederlandsedj enproducerMartin Garrix het officiële EK-lied zou schrijven en produceren.[45] Op 4 mei 2021 werd bekend dat hij het nummer samen metU2-ledenBono enThe Edge maakte en dat het nummer de titelWe Are the People zou krijgen.[46] Het nummer werd uitgebracht op 14 mei 2021.
Alle landen die deelnamen, moesten zich via de kwalificatie plaatsen, ook de landen waarin tijdens de eindronde gespeeld zou worden. Voor de kwalificatie werden tien groepen gevormd waarbij uit iedere groep de eerste twee landen zich plaatsen voor de eindronde. De 55 landen die zich ingeschreven hadden, werden verdeeld over vijf groepen met vijf landen en vijf groepen met zes landen. Bij de loting werden alle landen geplaatst op basis van hun prestaties tijdens deUEFA Nations League 2018/19. De vier landen die zich geplaatst hadden voor de finale van de Nations League werden in een groep van vijf landen geplaatst.
Bij de indeling van de groepen werd rekening gehouden met meerdere extra factoren waaronder ligging van het land en politieke gevoeligheden. Bovendien konden hooguit twee landen die wedstrijden tijdens de eindronde organiseren bij elkaar in de groep komen.
Na de kwalificatie waren 20 landen geplaatst. De laatste vier deelnemers kwamen uit deplay-offs die in de vier divisies van de Nations League werden gehouden na afloop van de kwalificatie.
Op 21 april 2021 maakte de UEFA de 19 geselecteerdescheidsrechters bekend.[47][48]Björn Kuipers enDanny Makkelie waren de Nederlandse scheidsrechters. Op 12 februari 2020 ondertekenden de UEFA en deCONMEBOL eenmemorandum van overeenstemming voor het versterken van de samenwerking en werd er afgesproken dat een arbitrageteam uitZuid-Amerika de leiding zal krijgen over een wedstrijd tijdens de groepsfase van het toernooi.[49] Op 21 april 2021 werd deArgentijnFernando Rapallini aangewezen als scheidsrechter op het toernooi namens de CONMEBOL.
De openingsceremonie vond op 11 juni 2021 in hetStadio Olimpico inRome plaats, voorafgaand aan de openingswedstrijd van het toernooi. De Italiaanse operazangerAndrea Bocelli zong het liedNessun dorma voor de aanwezige toeschouwers.[50] Vervolgens warenMartin Garrix,Bono enThe Edge te zien in een virtuele videoclip met het officiële EK-anthemWe Are the People. De uitvoering werd doormotion control-studio's gefilmd in Londen en het Stadio Olimpico. Dit om het stadion en de omgeving eromheen in 3D weer te geven.[51]
De zes groepen (A tot en met F) bestonden elk uit vier ploegen, waarvan de beste twee van elke groep doorgingen naar de knock-outfase. Ook de vier beste derde ploegen gingen door naar de achtste finales, voor er werd overgegaan naar de gebruikelijke kwartfinales, halve finales en de finale. Zo vielen er na de groepsfase slechts acht ploegen af. De 51 wedstrijden werden in een periode van 31 dagen afgewerkt.
Omdat de 12 speelsteden van het EK verspreid waren over een groot deel van Europa, kreeg men tijdens het EK te maken met speelsteden in verschillende tijdzones. De tijdzones varieerden tijdens het EK vanUTC+1 totUTC+4. Glasgow en Londen vielen tijdens het EK in tijdzoneUTC+1 (1 uur vroeger ten opzichte vanCentraal-Europa). Amsterdam, Boedapest, Kopenhagen, München, Rome en Sevilla vielen tijden het EK in tijdzoneUTC+2 (geen tijdsverschil). Boekarest en Sint-Petersburg vielen tijdens het EK in tijdzoneUTC+3 (1 uur later) en Bakoe viel tijdens het EK in tijdzoneUTC+4 (2 uur later).[52]
De groepen werden geloot inRomexpo,Boekarest (Roemenië), op 30 november 2019.[53]
Potindeling en speelschema
De 24 ploegen werden in zes groepen van vier ploegen geloot. De vier ploegen die zich via de play-offs zouden plaatsen waren ten tijde van de loting nog niet bekend. Om deze reden werden die ploegen ingedeeld als: play-offwinnaars 1 tot en met 4. De volgende criteria werden aangehouden tijdens de loting:[54]
De potindeling werd bepaald op basis van deoverall ranking in de kwalificatie voor het Europees kampioenschap voetbal 2020 na afloop van de kwalificatie.
Gekwalificeerde landen die tevens ook groepswedstrijden organiseerden in een speelstad werden ingedeeld in die groep waar deze wedstrijden werden afgewerkt.
Als het niet mogelijk was geweest om de loting te volbrengen op 30 november 2019 zou er nog een additionele loting plaatsvinden nadat de play-offwedstrijden hebben plaatsgevonden.
In eerste instantie waren de teams gerangschikt op het aantal punten in alle groepswedstrijden. Mochten twee of meer teams hetzelfde puntenaantal hebben behaald, dan bepaalden de volgende criteria hun positie:
Hoogste aantal punten verkregen bij de onderlinge wedstrijden tussen de teams;
Doelsaldo verkregen bij de onderlinge wedstrijden tussen de gelijk eindigende teams (als er meer dan twee teams gelijk staan);
Hoogste aantal gescoorde doelpunten verkregen bij de onderlinge wedstrijden tussen de teams (als er meer dan twee teams gelijk staan);
Doelsaldo verkregen bij alle wedstrijden in de groep;
Hoogste aantal gescoorde doelpunten verkregen bij alle wedstrijden in de groep;
Mochten er twee teams in de laatste groepswedstrijd tegen elkaar spelen, de wedstrijd in een gelijkspel eindigen en de teams gelijk staan volgens criteria 1 t/m 6, dan spelen deze twee teams eenstrafschoppenserie om hun positie te bepalen. Dit geldt niet als er nog een ander team in dezelfde groep gelijk staat met deze twee teams;
Fair-Playklassement van het toernooi (1 punt voor een enkele gele kaart, 3 punten voor een rode kaart ten gevolge van 2 gele kaarten, 3 punten voor een directe rode kaart, 4 punten voor een gele kaart gevolgd door een directe rode kaart);
De vier beste derde ploegen werden bepaald volgens de volgende criteria:
Hoogste aantal punten verkregen bij de onderlinge wedstrijden in hun groep;
Doelsaldo verkregen bij de onderlinge wedstrijden tussen de gelijk eindigende teams;
Hoogste aantal gescoorde doelpunten verkregen bij de onderlinge wedstrijden tussen de gelijk geëindigde teams;
Fair-Playklassement van het toernooi (1 punt voor een enkele gele kaart, 3 punten voor een rode kaart ten gevolge van 2 gele kaarten, 3 punten voor een directe rode kaart, 4 punten voor een gele kaart gevolgd door een directe rode kaart);
Positie op de UEFA-coëfficiëntenranglijst, waarbij de hoogst geklasseerde door zou gaan.
De UEFA ontwikkelde de volgende samenstelling voor de achtste finales:
Wedstrijd 1: Winnaar groep B v derde groep A/D/E/F
Wedstrijd 2: Winnaar groep A v tweede groep C
Wedstrijd 3: Winnaar groep F v derde groep A/B/C
Wedstrijd 4: Tweede groep D v tweede groep E
Wedstrijd 5: Winnaar groep E v derde groep A/B/C/D
Wedstrijd 6: Winnaar groep D v tweede groep F
Wedstrijd 7: Winnaar groep C v derde groep D/E/F
Wedstrijd 8: Tweede groep A v tweede groep B
De samenstellingen van de wedstrijden van de betreffende de ploegen die op de derde plaats eindigden in hun groep waren afhankelijk van welke vier derde beste ploegen zich plaatsten voor de achtste finales.
De juiste combinatie staat met de groene achtergrond beschreven.
Vier beste derde ploegen
Winnaar groep B versus
Winnaar groep C versus
Winnaar groep E versus
Winnaar groep F versus
A B C D
3de plaats groep A
3de plaats groep D
3de plaats groep B
3de plaats groep C
A B C E
3de plaats groep A
3de plaats groep E
3de plaats groep B
3de plaats groep C
A B C F
3de plaats groep A
3de plaats groep F
3de plaats groep B
3de plaats groep C
A B D E
3de plaats groep D
3de plaats groep E
3de plaats groep A
3de plaats groep B
A B D F
3de plaats groep D
3de plaats groep F
3de plaats groep A
3de plaats groep B
A B E F
3de plaats groep E
3de plaats groep F
3de plaats groep B
3de plaats groep A
A C D E
3de plaats groep E
3de plaats groep D
3de plaats groep C
3de plaats groep A
A C D F
3de plaats groep F
3de plaats groep D
3de plaats groep C
3de plaats groep A
A C E F
3de plaats groep E
3de plaats groep F
3de plaats groep C
3de plaats groep A
A D E F
3de plaats groep E
3de plaats groep F
3de plaats groep D
3de plaats groep A
B C D E
3de plaats groep E
3de plaats groep D
3de plaats groep B
3de plaats groep C
B C D F
3de plaats groep F
3de plaats groep D
3de plaats groep C
3de plaats groep B
B C E F
3de plaats groep F
3de plaats groep E
3de plaats groep C
3de plaats groep B
B D E F
3de plaats groep F
3de plaats groep E
3de plaats groep D
3de plaats groep B
C D E F
3de plaats groep F
3de plaats groep E
3de plaats groep D
3de plaats groep C
De samenstelling van de kwartfinales was als volgt:
Kwartfinale 1: Winnaar wedstrijd 1 v winnaar wedstrijd 2
Kwartfinale 2: Winnaar wedstrijd 3 v winnaar wedstrijd 4
Kwartfinale 3: Winnaar wedstrijd 5 v winnaar wedstrijd 6
Kwartfinale 4: Winnaar wedstrijd 7 v winnaar wedstrijd 8
De halve finales waren als volgt:
Halve finale 1: Winnaar kwartfinale 1 v winnaar kwartfinale 2
Halve finale 2: Winnaar kwartfinale 3 v winnaar kwartfinale 4
De finale was als volgt:Winnaar halve finale 1 v winnaar halve finale 2.
Zoals op elk toernooi sindsUEFA Euro 1984, werd er geen wedstrijd gespeeld voor de derde plaats.
De groepen speelden in een halve competitie, waarbij elk land eenmaal tegen elk ander land uit zijn eigen groep speelde. Volgens hetdriepuntensysteem kreeg een land drie punten voor een zege, één voor een gelijkspel en nul voor een nederlaag. De eerste twee landen uit elke groep en de vier beste nummers drie gingen door naar de volgende ronde.
Resultaten deelnemers EK 2020
■Winnaar
■Tweede
■Halve finale
■Kwartfinale
■Achtste finale
■Groepsfase
Beslissingscriteria
Wanneer teams na het beëindigen van de groepsfase met evenveel punten eindigden, werden een aantal opeenvolgende criteria doorlopen tot een verschil werd gevonden en men de twee ploegen kon ordenen:
Meeste punten in de groepswedstrijden tegen andere ploegen met gelijk aantal punten.
Doelpuntensaldo als resultaat van de groepswedstrijden tegen andere ploegen met gelijk aantal punten.
Meeste doelpunten gescoord in de groepswedstrijden tegen andere ploegen met gelijk aantal punten.
Wanneer teams na het toepassen van de eerste drie criteria nog steeds gelijk staan, zullen criteria 1 tot en met 3 opnieuw worden toegepast, maar nu alleen tussen de teams in kwestie. Wanneer teams nog steeds gelijk staan, worden criteria 5 tot en met 9 toegepast.
Het doelpuntensaldo over alle groepswedstrijden.
Meeste doelpunten gescoord in alle groepswedstrijden.
Als twee teams hetzelfde aantal punten hebben en ook gelijk staan volgens criteria 1 tot en met 6 nadat ze in de laatste wedstrijd van de groepsfase tegen elkaar hebben gespeeld, wordt hun positie bepaald door eenstrafschoppenserie. Dit criterium wordt niet gebruikt als er meer dan twee teams op hetzelfde aantal punten eindigen.
Fair Play-ranglijst (1 punt voor een losse gele kaart, 3 punten voor een rode kaart als gevolg van twee gele kaarten, 3 punten voor een directe rode kaart en 4 punten voor een gele kaart gevolgd door een directe rode kaart).
Positie op de UEFA-coëfficiëntenranglijst, waarbij de hoogst geklasseerde door zou gaan.
Bijz.: De wedstrijd werd in de 43ste minuut tijdelijk stilgelegd, vanwege het in elkaar zakken op het veld van de Deense middenvelderChristian Eriksen. Na 1 uur en 45 minuten werd de wedstrijd hervat.[55][56]
Bron: UEFA Regels voor de stand: 1) Meeste punten; 2) Doelsaldo; 3) Doelpunten voor; 4) Aantal overwinningen; 5) Lager totaal aantal disciplinaire punten; 6) Rangschikking totale eindstandEK-kwalificatie.
Het totale prijzengeld werd in februari 2018 vastgesteld op€ 775,5 miljoen.[57] Elk land dat zich plaatste kreeg al € 9,25 miljoen, de winnaar, Italië ging met € 34 miljoen naar huis.
De uitzendingen van het EK van alle uitzendgerechtigden over de hele wereld werden verzorgd vanuit het zogenaamdeinternational broadcast centre in Nederland, wat gevestigd was inExpo Haarlemmermeer, teVijfhuizen.[58]
De officiële mascotte voor het EK,Skillzy, werd gepresenteerd op 24 maart 2019. De mascotte is een levensecht mannelijkstripfiguur met freestyle-, straatvoetbal- en panna-skills.[59]
Een speler is automatischgeschorst voor de volgende wedstrijd bij onderstaande overtredingen:
Het krijgen van een rode kaart. Eventueel kan de schorsing verlengd worden bij ernstige overtredingen.
Het krijgen van een gele kaart in twee verschillende wedstrijden. Na afloop van de kwartfinales vervallen de gele kaarten. Schorsingen na gele kaarten worden niet overgedragen naar overige toekomstigeinterlandwedstrijden.
Tijdens het eindtoernooi hebben onderstaande spelers een schorsing gekregen:[61]
Er werden 11 eigen doelpunten gemaakt op dit EK, wat meer is dan op alle voorgaande EK's samen, een record. Ter vergelijking: op hetEK 2016 in Frankrijk vielen slechts 3 eigen doelpunten en dat was toen ook al een record.
Er werden 9 strafschoppen gemist tijdens de reguliere speeltijd en de verlengingen, eveneens een record.
↑Vinde, Nicklas, "Host city Copenhagen reveals 2020 logo",UEFA.com,Union of European Football Associations,1 november 2016. Geraadpleegd op25 september 2019.
↑Hegedűs, Henrik, "Budapest relishing EURO 2020 stage",UEFA.com,Union of European Football Associations,16 november 2016. Geraadpleegd op25 september 2019.
↑Scholten, Berend, "Brussels excited at EURO 2020 role",UEFA.com,Union of European Football Associations,14 december 2016. Gearchiveerd op24 juli 2017. Geraadpleegd op 1 juni 202125 September 2019.
↑Huerta, Daniel, "Bilbao counting down to EURO 2020",UEFA.com,Union of European Football Associations,15 december 2016. Geraadpleegd op25 september 2019.
↑De wedstrijd werd om 18:43 (UTC+2) in de 43e minuut gestaakt nadat de Deense middenvelderChristian Eriksen in elkaar zakte op het veld. Hij werd overgebracht naar het ziekenhuis en aldaar gestabiliseerd. Om 20:30 (UTC+2) werd de wedstrijd hervat, nadat beide teams aan hadden gegeven de wedstrijd uit te willen spelen. De wedstrijd werd hervat met de laatste vier minuten uit de eerste helft, met daarna een rustpauze van vijf minuten voor de volledige tweede helft.