Eschwege is een stad in het noordoosten van deDuitsedeelstaatHessen. Het is deKreisstadt van deWerra-Meißner-Kreis. De stad telde eind 2020 19.365 inwoners[1].
Eschwege ligt aan de rivier deWerra, niet ver ten westen van het geografisch middelpunt van Duitsland.
Rondom het dal, waarin Eschwege ligt, bevinden zich tot hetHessische Bergland behorende heuvelruggen, o.a. deLeuchtberge en de ten westen van het stadje oprijzendeHohe Meißner.
Grotere steden in de omgeving van Eschwege zijnKassel (52 kilometer westwaarts),Göttingen (55 km noordwaarts, inNedersaksen) enEisenach (40 km zuidoostwaarts, inThüringen).
- Eschwege (kernstad)
- Albungen (NW, ten noordwesten van de stad; aan de B 27; 275 inwoners)
- Eltmannshausen (W; aan de B 27; 547)
- Niddawitzhausen (W; aan de B 27; 245)
- Niederdünzebach (ZO; 613)
- Oberdünzebach (ZO; 822)
- Niederhone (WNW; aan de B 27; 1.399)
- Oberhone (W; 851)
De getallen tussen haakjes zijn de aantallen inwoners, zoals vermeld op de gemeentewebsite (www.eschwege.de/stadt/stadtportraet/stadtteile-von-eschwege.php). Peildatum: 31 december 2023.
Het nieuweStadtbahnhof
Oude stationsgebouw (1876, onder monumentenzorg)
Het in
2007 buiten gebruik gestelde station Eschwege West
[2]Voormalige spoorbrug van deKanonenbahn over de Werra (onder monumentenzorg, foto uit 2019)
Eschwege ligt aan de volgende hoofdverkeerswegen:
Aan despoorlijn Frankfurt - Göttingen, die ter hoogte van Eschwege parallel aan de B 27 loopt, en deSpoorlijn Silberhausen - Treysa heeft Eschwege sinds1876 een station. Dit was tot2009 het stationEschwege West. In dat jaar is de spoorlijn deels verlegd. Het uit1875 daterende stationEschwege Stadtbahnhof, dat in twee stappen (1985 en 1995) voor passagierstreinen, en in 2002 voor goederentreinen was gesloten, werd compleet herbouwd en heropend. Het oude stationsgebouw (1875) is blijven staan en is thans eenantroposofisch schoolgebouw. In 2009 is ook een spoorweghalte in het stadsdeelNiederhone geopend, op 2½ kilometer van hetStadtbahnhof.
Eschwege beschikt over een bescheiden stadsbusnet.
De meeste bedrijventerreinen liggen nabij de B 249, ten westen of noordwesten van de stad. Eén modern bedrijventerrein ligt aan de zuidwestelijke rand, aan de B 452.
- Het concernStiebel Eltron heeft een kleine fabriek van o.a. elektrische apparaten te Eschwege. Verder zijn er verscheidene kleine bedrijven in de metaalsector, waaronder enkele fabrieken van machine-onderdelen gevestigd.
- In een voormalig klooster is een bierbrouwerij gevestigd, diebieren van de merkenEschweger Klosterbräu enJacobinus produceert.
- Een speciale drukkerij te Eschwege maakt entreekaartjes, toegangspassen e.d..
Vanwege de bezienswaardigheden en de fraaie omgeving is hettoerisme, zeker na1990 in belang toegenomen.
Eschwege, Merian-prent uit
1655Monument David Ben-Gurion in het voormalige
UNRRA-kamp
In974 wordt Eschwege alseskinivvach (nederzetting bij essenbomen aan een water) voor het eerst in een document vermeld. Er bestond sedert deVroege Middeleeuwen eenFrankische nederzetting met koningshoeve. Deze lag strategisch gunstig als grenspost bij eenvoorde in de rivier de Werra. Rond het jaar997 bestond reeds eensticht, dat aan prinsesSophia van Gandersheim heeft toebehoord. Het was gewijd aan SintCyriacus van Rome. Dit sticht, later een klooster, werd in1527, bij de invoering van deReformatie, opgeheven. De nog bestaandeKarlsturm (Karelstoren) is het laatst overgebleven restant van dit kloostercomplex.
In1188 verkreeg Eschwegemarktrecht en in1249stadsrechten. Economische bloei ontstond in deze tijd door de handel in textiel- en lederwaren. In1264 verwierf landgraafHendrik I van Hessen Eschwege. DeThüringer landgraafBalthasar van Thüringen veroverde Eschwege in1385 op hetLandgraafschap Hessen en liet er één jaar later een kasteel bouwen. De Hessen heroverden Eschwege in1433.
Eschwege heeft tot1933 lange tijd een relatief belangrijkeJoodse gemeenschap gehad. Wel vond in1349 eenpogrom plaats. De Joden kregen de schuld van depestepidemie, die alsZwarte Dood de geschiedenis is ingegaan. Vanaf plm. 1450 was er in de stad weer een, mede door textiel- en veehandel opgekomen, bloeiende Joodse gemeenschap, die in1838 over een eigensynagoge kon beschikken. In1938 werd het interieur van dit godshuis[3] bij deKristalnacht verwoest. Meer dan 100 van de in 1933 nog 421 Eschweger Joden kwamen om in devernietigingskampen van de nazi's.
Gedurende deDertigjarige Oorlog (1618-1648) had Eschwege, zoals zoveel plaatsen in Duitsland, veel ellende te verduren. Zo heeft een krijgsheer van de katholieke coalitie in deze oorlog,Johan van Götzen, de stad in april1637 door een overwegend uit Kroaten bestaande troep van zijn soldaten laten plunderen en verwoesten. Van1632 tot1655 bestond rondom de stad een apart land van de herenHessen-Eschwege; men kan echter stellen, dat de stad tot aan deNapoleontische tijd in hetLandgraafschap Hessen-Kassel lag. Vanaf de18e eeuw lag Eschwege aan een belangrijke route vanpostkoetsen Amsterdam-Kassel-Leipzig-Moskou.
In1876 verkreeg Eschwege vanuitBebra aansluiting op het spoorwegnet. Er bestonden reeds vroeg twee drukke spoorwegstations,Eschwege Stadtbahnhof en Niederhone, dat vanaf1936Bahnhof Eschwege West heette. Eén van de twee spoorlijnen langs Eschwege maakte deel uit van een verbinding tussen Berlijn en de grens metFrankrijk, en had de bijnaamKanonenbahn.
Van 1907 tot 1996 was er enige geneesmiddelenindustrie in Eschwege gevestigd.
De aanwezigheid van belangrijke railinfrastructuur, en een belangrijke, door denazi's eind1935 bij Eschwege[4] aangelegdeFliegerhorst (basis van deLuftwaffe) bij Eschwege, was in deTweede Wereldoorlog voor deGeallieerden aanleiding, de stad, en met name de stationsbuurten, vanuit de lucht te bombarderen. De twee zwaarste bombardementen, met tientallen dodelijke slachtoffers, waren op 19 april1944 en op 22 februari1945. Op 3 april 1945 veroverden Amerikaanse troepen Eschwege. Van 1946 tot1949 onderhield de Amerikaanse bezettingsmacht op het voormalige vliegveld te Eschwege een opvangkamp voorDisplaced Persons, onder wie meer dan 1.700 Joden, die er over o.a. meerdere scholen ensynagoges beschikten, terwijl er ook, als voorbereiding op emigratie naarIsraël, eenkibboets bestond. Op 16 oktober1946 bezochtDavid Ben-Gurion dit opvangkamp. Ter plaatse herinnert een monument aan dit bezoek.
Van 1949 tot 1990 liep direct ten oosten van Eschwege hetIJzeren Gordijn, de grens tussenWest-Duitsland en het communistischeOost-Duitsland.
Een aantal dorpen rondom de stad werden bij gemeentelijke herindelingen in1972 en per 1 januari1974 aan de gemeente Eschwege toegevoegd.
- Eschwege heeft een historische binnenstad met talrijke oude, monumentalevakwerk- en andere huizen. Hiertoe behoort o.a. het witteBruiloftshuis (Hochzeitshaus) (1578, gebouwd inrenaissancestijl, op de hoek van de stratenVor dem Berge enSophienplatz). Ook enkele van de dorpen rondom de stad, zoals Albungen, hebben schilderachtige vakwerkhuizen, en in het centrum een oud kerkje. Zie onderstaande afbeeldingen.
- Kasteel Eschwege is een, in de 16e en 17e eeuw in renaissancestijl gebouwd, kasteel in het noordwestelijke gedeelte van de Eschweger binnenstad. Het is gebouwd op de restanten van de door Balthasar van Thüringen in 1386 gebouwde burcht. In het kasteel is het bestuur van deWerra-Meißner-Kreis gevestigd. Een deel van het kasteel is het zogenaamdeDietemann-paviljoen (1615-1617) met speelwerk (zie hierna: Trivia). Op een binnenplaats van het kasteel staat sinds1930 een fontein metreliëf, dat het sprookje vanVrouw Holle voorstelt. Bezichtiging van het kasteel is, voor zover bekend, alleen mogelijk, als men met een groep een stadsbezichtiging met gids boekt, die ook enkele vertrekken in het gebouw aandoet.
- Stadsmuseum Eschwege, eenstreekmuseum dat tevens beschikt over een collectie foto's en fototoestellen vanOscar Tellgmann
- Andere musea in de stad zijn eentinnen-figurenkabinet en een bescheiden spoorwegmuseum. Ook heeft Eschwege een kleinebotanische tuin.
- Een drietal torens, te weten:
- de 48 meter hogeNikolaiturm, in1455 als kerktoren gebouwd; de bijbehorende kerk werd in1557 gesloopt; de toren liep in1637 zware schade op, en werd in1736 als brandwachttoren hersteld. Tot1939 woonde in de toren een torenwachter, die o.a. bij brand alarm sloeg. De toren kan bezichtigd en beklommen worden. Rond de kersttijd is de loggia bovenop de toren sfeervol verlicht en er worden door een blaasorkest kerstliederen gespeeld.
- deBismarckturm, een in1903 gebouwde uitzichttoren op de 319 meter hoge heuvelGroßer Leuchtberg, 1,7 kilometer ten oosten van het stadscentrum
- deKarlsturm of Zwarte Toren op de heuvelCyriakusberg, restant van het sticht uit de 11e eeuw
- Enige kerkgebouwen, te weten:
- de in de 14e-16e eeuw gebouwdeNeustädter Kirche, sinds1527 evangelisch-luthers, met een fraaikerkorgel uit1839
- deMarktkirche, St. Dionysiuskerk ofAltstädter Kirche, voltooid in1521, eveneens evangelisch-luthers, met glas-in-loodramen uit de periode 1894-1901, een orgel uit1679 van de regionaal bekende orgelbouwerJost Friedrich Schäffer, en onder het orgel opvallende schilderingen uit1684, die musicerende vrouwen voorstellen. Een nog niet opgelost kunsthistorisch vraagstuk is, waarom al deze vrouwen blootsvoets geschilderd zijn.
- de rooms-katholiekeSt.-Elisabethkerk, in1905 gebouwd inneoromaanse stijl
- de voormalige synagoge, gebouwd in1838 in de stijl van hetclassicisme, tegenwoordig een nieuw-apostolisch kerkgebouw
- De spoorbrug over de Werra ten noorden van EschwegeKanonenbahnbrücke is een architectonisch monument. Sinds 2016 proberen lokale actiegroepen de spoorbrug te laten verbouwen tot fiets- en voetgangersbrug, zodat deze weer toegankelijk wordt.
- Niet ver ten noordoosten van de binnenstad en op de grens met buurgemeente Meinhard ligt een door zand- en grindwinning langs de Werra ontstane recreatieplas, de 104 hectare groteWerratalsee. Er zijn veel verschillende vormen van watersport- en strandrecreatie mogelijk. Op het meer worden veelroeiwedstrijden gehouden. Het voet- en fietspad rondom deWerratalsee is 7 kilometer lang.
- Jaarlijks meerdaags popfestivalOpen Flair, sinds 2005 in de tweede week van augustus; in2023 traden o.a.Frank Turner enPeter Fox hier op, in2022 o.a.Fiddler's Green, en in2019Die Toten Hosen
- Jaarlijks groot volksfeestJohannisfest, ter ere vanJohannes de Doper, rond 1 juli, met o.a. optochten en muziekevenementen
- Eschwege ligt aan de route van de 500 km lange wandelwegWerra-Burgen-Steig (gemarkeerd met bordjesX5)
Eschwege onderhoudtjumelages met:
- Heinrich Heuckeroth (1836–1907), Nederlands trombonist.
- Rolf Hochhuth (1931-2020), toneelschrijver
- Aliza Olmert (geb. in 1946 in het Displaced-Persons-kamp te Eschwege), Israëlisch beeldhouwster en schrijfster, echtgenote van de Israëlische ex-premierEhud Olmert
- G.G. Anderson (1949), schlagerzanger, componist en tekstschrijver
- Rita Russek (27 juni 1952), actrice, zowel op het toneel als later op de TV, vanaf 1982 vaak in series vankrimis[5], en komedies; ook heeft zij, met name tot 1996, toneelstukken geregisseerd. Enkele keren werkte zij samen met regisseurIngmar Bergman[6].
- Wolfram Spyra (12 december 1964), muzikant (elektronische muziek)
- Markus Schulz (3 februari 1975), DJ in het genretrance
- Oscar Tellgmann (1857-1936), belangrijk fotograaf; hij was Duits legerfotograaf tijdens deEerste Wereldoorlog en hoffotograaf van o.a. keizerWilhelm II van Duitsland. De inHuis Doorn gemaakte foto uit 1933 van de ex-keizer, die in het Nederlandse Wikipedia-artikel over Wilhelm II is opgenomen, is door Tellgmann gemaakt. Tellgmann heeft vanaf1883 het Eschweger filiaal van het familiebedrijf in de fotografie geleid. In het stadsmuseum van Eschwege zijn foto's en fototoestellen van Tellgmann geëxposeerd. Ook Huis Doorn beschikt over foto's van zijn hand.
In de volksmond worden de inwoners van Eschwege welDietemänner genoemd. Dit gaat terug op een riddergeslachtDiede zum Fürstenstein, dat tot en met de18e eeuw bestond en woonde in het kasteelFürstenstein, dat staat bij Albungen, gemeente Eschwege. Dit kasteel bestaat nog, wordt privé bewoond en kan niet bezichtigd worden.
Verscheidene leden van dit riddergeslacht hebben in de loop der eeuwen in Eschwege gewoond. Op een torentje van het kasteel van Eschwege is in1650 een speelwerk aangebracht, dat in1927 vernieuwd werd. Ieder uur verschijnt een als torenwachter gekleed mannetje met een trompet om het hele uur te blazen. Dezejaquemart heeft de bijnaamDietemann gekregen en is een soort symboolfiguur voor de mensen uit Eschwege geworden.
Bronnen, noten en/of referenties
- ↑ab(de) Hessisches Statistisches Landesamt:Bevölkerung in Hessen am 31.12.2020 nach Gemeinden (Landkreise en kreisfreie Städte evenals gemeenten, inwonertallen op basis van de census 2011) (gearchiveerd)
- ↑alleen nogBetriebsbahnhof, rangeerstation of stopplaats voor in noodgevallen
- ↑In1954 is het gebouw gerenoveerd en als kerkgebouw voor deNieuw-Apostolische Kerk in gebruik genomen. Voor de voormalige synagoge staat eenMonument tegen Geweld.
- ↑Bij het dorpje Niederhone. Na 1949 werd het vliegveld ontmanteld. Het terrein is nadien grotendeels als bedrijventerrein voor midden- en kleinbedrijf ingericht.
- ↑Onder andere speelde zij van 1992-2007 de vriendin van commissaris Ernst Bienzle in de teStuttgart gesitueerde afleveringen vanTatort en sedert 1998Kommissarin Springer in de serieWilsberg.
- ↑Zij had een kleine rol als vermoorde vrouw inUit het leven van marionetten, 1980, en regisseerde een in 1996 teParijs met een hoge onderscheiding bekroonde toneelversie van BergmansScènes uit een huwelijk.
- ↑In1937 werd zij verplicht, dienst te nemen in deLuftwaffe. In1945 werd ze krijgsgevangen gemaakt door de Amerikanen. Zij moest vanuit haar cel aanzien, hoe haar favoriete vliegtuig, voorzien van Amerikaanse kentekens, voorgoed wegvloog. Na haar vrijlating leefde ze tot haar dood, verarmd, in Eschwege.
Hessen
![Het in 2007 buiten gebruik gestelde station Eschwege West[2]](/mt/?noimg=&dark=on&url=https%3a%2f%2fnl.wikipedia.org%2fwiki%2fBestand%3aEschwege-West-Bahnhof-Juni07.jpg)
