| Endocarditis | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
Bartonella henselae-organismen in de hartklep van een endocarditis-patiënt met negatievebloedkweken. De bacterie is zichtbaar als zwarte korreltjes. | ||||
| Coderingen | ||||
| ICD-10 ICD-9 | I33 421 | |||
| DOID | 10314 | |||
| MedlinePlus | 001098 | |||
| MeSH | D004696 | |||
| ||||
Endocarditis is eenontstekingsreactie die hetendocard aandoet, debinnenste bekledingslaag van hethart; veelal zijn hierbij dehartkleppen betrokken. Endocarditis kan worden onderverdeeld in infectieuze en niet-infectieuze oorzaken, afhankelijk van of er eenmicro-organisme in het proces is betrokken.
Het endocard en de hartkleppen worden niet met bloedvaten doorbloed, waardoorwitte bloedcellen ze niet kunnen ontdoen vaninfectie. Normaal gesproken voorkomt de bloedstroom dat zulke infecties zich in het hart kunnen nestelen. Als een klep echter beschadigd is, bijvoorbeeld dooracuut reuma of na een operatie, wordt nestelen gemakkelijker. Een versterkte bloedstroom langs het endotheel kan op zijn beurt ook zorgen voor beschadigingen van het endotheel. Op de beschadigde plek kan een netwerk vanbloedplaatjes enfibrine ontstaan, hetgeen een 'vegetatie' wordt genoemd die kan worden gekoloniseerd door micro-organismen die de bloedbaan weten te bereiken (eenbacteriëmie).[1]Infecties in de mond, bijvoorbeeld door gebrekkigemondhygiëne of na tandheelkundige ingrepen, zijn een belangrijke oorzaak van endocarditis, omdat bloed in dat geval in contact kan komen met de buitenwereld en daarmee de bacteriën in de mond van de patiënt. In dat geval worden meestalstreptokokkensoorten als verwekker gevonden. Indien de toegangsweg van de bacteriën (de zogenaamde 'porte d'entrée') in de huid gelegen is, zoals bijintraveneuzedrugsgebruikers, worden vaakstafylokokken uit hetbloed gekweekt. Als klepvervangende operaties hebben plaatsgevonden en er kunstkleppen zijn aangebracht, is de kans op endocarditis vergroot. Ook dan worden vaak huidbacteriën aangetroffen.
Wanneer bacteriën een hartklep hebben gekoloniseerd, kunnen bacteriën of clusters van bacteriën losraken van de vegetatie en door de bloedbaan naar andere organen of de huid worden vervoerd. Daarbij kunnen ter plaatse nieuwe infectieuze complicaties ontstaan, zoals splinterbloedingen van de nagels,Janeway-laesies enOsler-noduli aan de handen, ofRoth spots op hetnetvlies. Ook kunnen in verschillende organen abcessen ontstaan wanneer bacteriën worden verspreid. Soms leidt endocarditis totspondylodiscitis, een infectie van de tussenwervelschijven die soms het eerste symptoom kan zijn.
Een vegetatie op een hartklep kan worden aangetoond middelsechocardiografie. Veelal wordt eerst 'trans-thoracale echografie' (TTE) verricht, waarbij door de borstwand heen echobeelden van het hart worden verkregen. 'Trans-oesophageale echografie', waarbij met een endoscopisch onderzoek vanuit de slokdarm beelden van het hart worden verkregen, heeft echter een hogeresensitiviteit heeft voor het aantonen van vegetaties op de hartkleppen dan TTE. Een TEE zal doorgaans als volgende stap worden overwogen als TTE geen duidelijke conclusie oplevert. Activiteit van bacteriën elders in het lichaam kan inzichtelijk worden gemaakt middelsPET-CT.
Een niet-infectieuze endocarditis is zeldzaam. Een vorm hiervan wordt Libman-Sacks endocarditis genoemd; deze vorm komt met name voor bij patiënten metlupus erythematodes en hetantifosfolipidensyndroom. Niet-infectieuze endocarditis kan ook voorkomen bij kanker.
Major criteria
Minor criteria
Dediagnose infectieuze endocarditis wordt gesteld bij aanwezigheid van ten minste:
De behandeling bestaat bij infectieuze endocarditis uit langdurige toediening van antibiotica via de bloedbaan. Indien sprake is van ernstige beschadiging van de hartklep, abcesvorming rond de klep, of van complicaties zoals embolisatie met geïnfecteerde trombi, zal worden overgegaan tot een operatieve klepvervanging.
