Gemeente inBelgië.svg) | |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Geografie | |||
| Gewest |  Brussel | ||
| Arrondissement | Brussel-Hoofdstad | ||
| Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere | 6,41 km²(2023) 3,68% 46,23% 50,09% | ||
| Coördinaten | 50° 50' NB, 4° 22' OL | ||
| Bevolking (bron:Statbel) | |||
| Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid | 89.897(01/01/2025) 48,05% 51,95% 14022,01 inw./km² | ||
| Leeftijdsopbouw – 0-17 jaar – 18-64 jaar – 65 jaar en ouder | (01/01/2025) 13,61% 75,13% 11,26% | ||
| Politiek en bestuur | |||
| Burgemeester | Romain de Reusme (PS) | ||
| Bestuur | MR &VLD avec vous,PS-Vooruit,Les Engagés - Objectif XL | ||
| Zetels Ecolo-Groen MR &VLD avec vous PS-Vooruit PTB-PVDA Les Engagés-Objectif XL | 43 13 13 9 4 4 | ||
| Economie | |||
| Gemiddeldinkomen | 20.469 euro/inw.(2022) | ||
| Werkloosheidsgraad | 13,99%(jan. 2019) | ||
| Overige informatie | |||
| Postcode 1050 | Deelgemeente Elsene | ||
| Zonenummer | 02 | ||
| NIS-code | 21009 | ||
| Politiezone | Brussel Hoofdstad Elsene | ||
| Hulpverleningszone | DBDMH | ||
| Website | www | ||
| Detailkaart | |||
 | |||
| Foto('s) | |||
 | |||
| Gemeentehuis van Elsene | |||
| |||
Elsene (Frans:Ixelles) is een van de 19tweetaligegemeenten die samen hetBrussels Hoofdstedelijk Gewest vormen. De gemeente telt ruim 89.000 inwoners. Ze bevindt zich in het zuidoosten vanBrussel en wordt in tweeën gedeeld door dezuidelijke uitbreiding van Brussel met deLouizalaan, die behoort tot destad Brussel. Elsene is daardoor samen metBaarle-Hertog,Mesen enSint-Gillis (hier slechts een klein aantal percelen) een van de vier Belgische gemeenten waarvan het grondgebied uit meerdere,niet-aaneengrenzende delen bestaat.
Op het grondgebied van de gemeente liggen de campussenCampus Etterbeek van deVrije Universiteit Brussel (VUB),Campus de la Plaine enCampus Solbosch (deels) van deUniversité libre de Bruxelles (ULB) en deCampus Marie Haps van deUniversité Saint-Louis - Bruxelles.
Elsene ontstond aan de plaats waar de weg naarBoondaal deMaalbeek kruiste. Het gehucht Neder-Elsene ontstond rond de 13e eeuw nabij deVijvers van Elsene en de abdijmolen vanTer Kameren, in de buurt van het huidigeFlageyplein. In de 15e eeuw werd er een eerste kerkje opgericht. In de 16e eeuw werd het dorpje vernield bij godsdienstoorlogen. In de 17e eeuw kende het een bloeiperiode door de biernijverheid. Omstreeks1800 was Elsene nog een landelijk dorp; buiten de dorpskom lagen nog de gehuchtenBoondaal enTen Bos. Tegen de stadBrussel, boven de Maalbeek, ontstond buiten deNaamsepoort een Brusselse buitenwijk, Opper-Elsene. Op het eind van hetancien régime werden in 1795 onder Frans bewind degemeenten gecreëerd en Neder-Elsene, Opper-Elsene,Boondaal, Tenbos enSolbos werden ondergebracht in de gemeente Elsene. Na de afbraak van de poort op het eind van de 18e eeuw groeide Opper-Elsene uit en van hieruit nam de verstedelijking een aanvang vanaf1830.
In deze periode werd het huidige gemeentehuis opgericht als buitenverblijf voor de befaamde zangeresMaria Malibran. De verstedelijking werd aangezwengeld door de aanleg van deLeopoldswijk (vanaf1840) en bereikte omstreeks1850 de omgeving van het gemeentehuis, dat in1849 werd ondergebracht in het buitenverblijf van La Malibran. Tegen1870, nadat deLouizalaan was aangelegd, was ook Neder-Elsene verstedelijkt. DeMaalbeek verdween daarbij grotendeels in een ondergrondsewaterleiding. In 1880 werd op het grondgebied van de gemeente een station opgericht. Ondanks dat het station dichter bij het centrum van Elsene dan bij dat van Etterbeek lag, werd het station naar Etterbeek genoemd omdat Etterbeek in het verleden een hogere status had gehad dan hetgehucht Elsene. In1890 had de verstedelijking zich ook doorgezet in het gehucht Ten Bos. Omstreeks1930 bereikte de bouwwoede het gehuchtBoondaal, nadat op het terrein waar dewereldtentoonstelling van 1910 had plaatsgevonden de Natiënlaan (tegenwoordigFranklin Rooseveltlaan) was aangelegd en de wijkSolbos haar landelijke karakter had verloren ten gevolge van de verhuis van deULB naar deze wijk, waar vanaf1924 met financiële steun uit deVerenigde Staten een nieuwe universitairecampus uit de grond werd gestampt.
Terwijl Neder-Elsene in die tijd overwegendNederlandstalig bleef, ging de verstedelijking van Opper-Elsene gepaard met een ingrijpendeverfransingsgolf. Structureel ging Elsene feitelijk deel uitmaken van de Brusselse stadsagglomeratie, hetgeen de verfransing in de hand werkte. Omstreeks 2000 was het aandeel van de Nederlandstalige bevolking in de gemeente gereduceerd tot naar schatting zeven à acht procent.
Tegen het einde van hetinterbellum was het Elsense grondgebied praktisch volgebouwd. Tussen de stadBrussel en de gemeentenSint-Gillis enEtterbeek overweegt het19e-eeuws gebouwenpatrimonium. In de wijken die tussen de meer zuidoostelijke gemeentes zitten geprangd, overweegt de architectuur uit het interbellum en van na deTweede Wereldoorlog.
In het tweede deel van de 19e eeuw werd begonnen met de aanleg van tramwegen in de Brusselse agglomeratie met in het begin ontspoorbarepaardentrams. Daar elke gemeente haar toestemming moest verlenen vroegen de eerste trammaatschappijen maar in een beperkt aantal gemeentes vergunningen aan voor de aanleg van tramlijnen. Zo zijn er bijna "gemeentelijke" trambedrijven ontstaan. In 1874 reed de Société du Tramway des Faubourgs d'Ixelles - Etterbeek twee tramlijnen vanaf de Naamsepoort. Deze concessies werden later overgenomen, na herbouw, door de Chemin de Fer à Voie Etroite de Bruxelles à Ixelles-Boondael (BIB) opgericht in 1884 om een metersporige tramlijn tussen de Naamsepoort en Boondaal te bouwen binnen de gemeentegrenzen van Elsene. Het metersporig tramnet van vijf tramlijnen van de BIB werd in 1899 overgenomen doorLes Tramways Bruxellois en omgespoord naar normaalspoor. De tramlijnen verbonden de gemeentes Elsene en Etterbeek met de stad Brussel en maakten de groei van de voorstadswijken mogelijk.
Van de oorspronkelijke 938hectare verloor de gemeente er 304 ten gevolge van een tiental grenswijzigingen, die plaatsvonden tussen1851 en1913. Alleen al in1864 slokte de stad Brussel de sinds1863-64 aangelegde Louizalaan en haar omgeving op, alsook een groot deel van hetTer Kamerenbos: in het geheel zo'n 234 hectare. Door deze zuidelijke uitbreiding van het grondgebied vanBrussel werd de gemeente in twee gesneden, waardoor Tenbos en Berkendaal in een westelijkeexclave kwamen te liggen.
In deAbdij Ter Kameren is sinds1874 hetMilitair (nu Nationaal) Geografisch Instituut ondergebracht. Vanaf1926 kreeg deze instelling in de voormalige kloostergebouwen onder impuls vanHenry Van de Velde het gezelschap van het Hoger Instituut voor Sierkunsten (hetInstitut supérieur des Arts décoratifs). dat later werd omgedoopt totÉcole nationale supérieure des arts visuels (de nationale hogeschool voor visuele kunsten).
De Kroonlaan werd in de vroege jaren1880 verrijkt met het in Vlaamseneorenaissancestijl gebouwde Militair Hospitaal, dat ondertussen grotendeels plaats heeft geruimd voor woningbouw en kantoorruimte. Enkel twee hoekgebouwen zijn bewaard gebleven. De gedemonteerde, steen per steen genummerde voorgevel van de middenvleugel van het gebouw aan de Kroonlaan is tegen de beloftes van deprojectontwikkelaar in, nooit opnieuw opgebouwd.
In Elsene werd hetgebouw voor hetNationaal Instituut voor de Radio-omroep (N.I.R./I.N.R.) ingeplant in1934-39, als onderdeel van een grootscheeps project dat het uitzicht van het aanvankelijk kleinschalig bebouwdeFlageyplein in belangrijke mate heeft veranderd. Na een warrige periode en een aantal jaren leegstand ten gevolge van de verhuis naar de gemeenteSchaarbeek van de inmiddels inBelgische Radio & Televisieomroep/Radio-Télévision belge omgedoopte omroep, kreeg het modernistisch ogende gebouw in pakketbootstijl van architectJoseph Diongre een nieuwe bestemming als cultuurhuis (Flagey vzw).
Het voormalige militaire oefenplein werd verdeeld onder deFranstalige enNederlandstalige levensbeschouwelijkvrijzinnigeuniversiteiten, deULB met deCampus de la Plaine en deVUB met deCampus Etterbeek.[1]
_2011_1.jpg)
.jpg)
Elsene is een gemeente met een rijke culturele traditie en kent veel culturele instellingen.
De hoogte van Elsene varieert van 65-105 meter. Elsene is zeer sterk verstedelijkt als onderdeel van de Brusselse agglomeratie. In Elsene ontspringt deMaalbeek vanaf deAbdij ter Kameren. Deze is grotendeels overkluisd maar een tweetal vijvers langs dit riviertje zijn nog aanwezig. Ten zuidwesten van Elsene ligt hetTer Kamerenbos.
| Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden | ||
|---|---|---|
| jaar | Aantal[13] | Evolutie: 1992=index 100 |
| 1992 | 72.447 | 100,0 |
| 1993 | 72.678 | 100,3 |
| 1994 | 72.155 | 99,6 |
| 1995 | 72.309 | 99,8 |
| 1996 | 72.358 | 99,9 |
| 1997 | 71.926 | 99,3 |
| 1998 | 72.496 | 100,1 |
| 1999 | 72.524 | 100,1 |
| 2000 | 73.174 | 101,0 |
| 2001 | 72.898 | 100,6 |
| 2002 | 74.377 | 102,7 |
| 2003 | 75.841 | 104,7 |
| 2004 | 76.092 | 105,0 |
| 2005 | 77.729 | 107,3 |
| 2006 | 77.511 | 107,0 |
| 2007 | 78.088 | 107,8 |
| 2008 | 79.526 | 109,8 |
| 2009 | 80.312 | 110,9 |
| 2010 | 80.183 | 110,7 |
| 2011 | 82.202 | 113,5 |
| 2012 | 83.425 | 115,2 |
| 2013 | 84.216 | 116,2 |
| 2014 | 83.332 | 115,0 |
| 2015 | 84.754 | 117,0 |
| 2016 | 85.541 | 118,1 |
| 2017 | 86.244 | 119,0 |
| 2018 | 86.513 | 119,4 |
| 2019 | 86.876 | 119,9 |
| 2020 | 87.632 | 121,0 |
| 2021 | 87.488 | 120,8 |
| 2022 | 87.052 | 120,2 |
| 2023 | 88.521 | 122,2 |
| 2024 | 89.278 | 123,2 |
| 2025 | 89.897 | 124,1 |
| Aangrenzende gemeenten | ||||
|---|---|---|---|---|
| Sint-Gillis | Brussel | Etterbeek | ||
 | ||||
| Vorst | Oudergem | |||
| Ukkel | Brussel | Watermaal-Bosvoorde | ||
Elsene is een van de 6Brusselse gemeenten die niet grenzen aan eenVlaamse gemeente. De gemeente werd door de aanhechting van grondgebied door een andere gemeente - met name door de stad Brussel in1864 bij de aanleg van de Louizalaan in twee helften gedeeld.
De Elsensewijken zijn erg divers. Tot de meest opmerkelijke behoren de volgende:
| Partij of kartel | 10-10-1976[14] | 10-10-1982 | 9-10-1988 | 9-10-1994 | 8-10-2000 | 8-10-2006[15] | 14-10-2012[16] | 14-10-2018 | 13-10-2024 | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stemmen / Zetels | % | 43 | % | 41 | % | 41 | % | 41 | % | 41 | % | 41 | % | 43 | % | 43 | % | 43 | |
| PTB-PVA1/ PTB-PVDA2/ PTB*PVDA+3/ PTB*PVDA4 | 0,541 | 0 | 0,221 | 0 | 0,361 | 0 | 0,61 | 0 | 0,622 | 0 | - | 1,823 | 0 | 6,264 | 2 | 10,894 | 4 | ||
| ECOLO1/ Ecolo-Groen2 / Bourgmestre EcoloGroen3 | - | 7,451 | 3 | 9,321 | 3 | 12,931 | 5 | 29,191 | 13 | 23,081 | 10 | 23,522 | 11 | 33,052 | 16 | 28,453 | 13 | ||
| PSC1/ API-PSC2/ cdH3/ Objectif XL4 / Les Engagés-Objectif XL5 | 9,741 | 4 | 8,431 | 3 | 6,271 | 2 | 7,611 | 3 | 6,912 | 2 | 11,33 | 4 | 9,413 | 4 | 5,554 | 2 | 10,015 | 4 | |
| PS1/ LB2/ PS-sp.a3 | 9,651 | 4 | 9,291 | 4 | 15,341 | 6 | 15,181 | 6 | 15,671 | 7 | 21,362 | 9 | 16,612 | 8 | 18,913 | 9 | 19,622 | 9 | |
| ElseneA/SP1 | 5,04A | 1 | 0,981 | 0 | - | - | - | ||||||||||||
| ElseneA/ VLD-VU-OB/N-VA1 | 3,07A | 0 | 3,92A | 0 | 2,36A | 0 | 2,05B | 0 | - | 2,351 | 0 | 2,931 | 0 | - | |||||
| ElseneA/ VLD1/ VLD-VU-OB/ VLD-Vivant2/ MR & VLD Avec VousD | - | - | 0,951 | 0 | 2,152 | 0 | - | - | 27,74D | 13 | |||||||||
| LB1/ MR2/ MR & VLD Avec VousD | 41,441 | 20 | 39,981 | 20 | 45,391 | 22 | 49,11 | 24 | 40,241 | 19 | 37,82 | 18 | 29,092 | 15 | 25,551 | 12 | |||
| FDF1/ Liste Declippele-FDF2/DéFI3 | 29,491 | 14 | 24,041 | 11 | 17,871 | 8 | - | - | - | 12,212 | 5 | 7,163 | 2 | 3,303 | 0 | ||||
| FN | - | - | - | 7,98 | 3 | 1,78 | 0 | - | - | - | - | ||||||||
| Anderen(*) | 4,1 | 0 | 6,53 | 0 | 1,53 | 0 | 3,28 | 0 | 3,54 | 0 | 4,3 | 0 | 4,98 | 0 | 0,58 | 0 | - | ||
| Totaal stemmen | 46.902 | 40.462 | 36.346 | 31.887 | 31.467 | 34.556 | 30.466 | 34.446 | 33.816 | ||||||||||
| Opkomst % | 82,39 | 82,04 | 78,57 | 85,31 | 80,11 | 82,36 | 79,44 | ||||||||||||
| Blanco en ongeldig % | 4,13 | 4,61 | 4,82 | 4,35 | 4,37 | 5,37 | 5,08 | 4,98 | 4,43 | ||||||||||
De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
De zetels van de gevormde coalitie staanvetjes weergegeven.
(*)1976: PCB-KPB (3,7%), REXN (0,33%), ULF (0,07%) /1982: UDRT-RAD (3,63%), PC-KP (2,55%), URD (0,35%) /1988: EVA (1,53%) /1994: Vlaams Blok (1,09%), PH-HP (0,26%), PLI (0,49%), PLN-NWP (0,07%), PLUS (1,37%) /2000: Vlaams Blok (1,61%), A.V.E. (0,17%), FNB (0,88%), LAG.P. (0,71%), PH (0,17%) /2006: XL Citoyen (3,62%), MAS-LSP (0,42%), PH-HP (0,26%) /2012: Pirates-Piraten (2,73%), Gauches Communes (1,36%), Égalité (0,89%) /2018: Volt België-Belgique.
Voor Elsene, net zoals voor de andere gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, geldt dat het aantal kiezers in verhouding tot het aantal inwoners erg laag ligt, zowel absoluut als in vergelijking met de rest van het land. Dit is het gevolg van het hoge aandeel niet Belgische inwoners (ook al kunnen deze onder bepaalde voorwaarden over gemeentelijkstemrecht beschikken). Daarnaast ligt ook het aantal kiezers dat niet komt opdagen, ondanks de stemplicht, erg hoog zodat het totaal aantal uitgebrachte stemmen, inclusief ongeldige en blanco, in de 19 gemeenten van het gewest slechts 44,66% van het aantal inwoners bedraagt. Elsene scoort slechter met een verhouding van 38,48% uitgebrachte stemmen/inwoners.
Ter vergelijking:
| PERIODE | BURGEMEESTER | PARTIJ OF STROMING |
|---|---|---|
| 1830 | Henri Joseph Van Elewyck | |
| 1830 | Charles Vander Heyden | |
| 1830-1836 | Hippolyte Legrand | |
| 1836-1846 | Guillaume Gilbert | |
| 1846-1854 | Charles Vanderstraeten | |
| 1854-1857 | Pierre Kerckx | |
| 1858-1861 | Charles Vanderstraeten | |
| 1861-1870 | Albert Joseph Hap | |
| 1870-1872 | Victor Greyson | |
| 1872-1880 | Louis Macau | |
| 1880-1888 | Raymond Blyckaerts | Liberale Partij |
| 1888-1895 | Englebert Albert Leemans | |
| 1895-1901 | Raymond Blyckaerts | Liberale Partij |
| 1901-1903 | Adolphe de Vergnies | |
| 1904-1918 | Emile Duray | |
| 1918-1921 | Fernand Cocq | Liberale Partij |
| 1921-1923 | Adolphe Buyl | Liberale Partij |
| 1929-1935 | Armand Huysmans | Liberale Partij |
| 1935-1956 | Eugène Flagey | Liberale Partij |
| 1956-1973 | Charles Janssens | PLP |
| 1973-1993 | Albert Demuyter | PRL |
| 1993-2000 | Yves de Jonghe d'Ardoye d'Erp | MR |
| 2001-2015 | Willy Decourty | PS |
| 2016-2018 | Dominique Dufourny | MR |
| 2018-2024 | Christos Doulkeridis | Ecolo |
| 2024-heden | Romain De Reusme | PS |
Het bestuur van Elsene bestond uit een coalitie van de liberale lijstMR-VLD avec vous, de socialistische lijstPS-Vooruit en de lijstLes Engagés-Objectif XL.
De volgende personen maakten deel uit van het bestuur:
| College van burgemeester en schepenen | |
|---|---|
| Burgemeester | Romain De Reusme (PS) |
| Schepenen | Gautier Calomne (MR) Geoffroy Kensier (Les Engagés) Nabil Messaoudi (PS) Nathalie Gilson (MR) Jacques de Jonghe d'Ardoye (MR) Nevruz Unal (PS) Julie de Groote (Les Engagés) Valérie Libert (Open Vld) Hassan Chegdani (PS) |
_Les_%25C3%25A9tangs.JPG)
Sint-Gillis,Ukkel,Watermaal-Bosvoorde,Etterbeek,Brussel
Biarritz (Frankrijk) (1959)
Kalamu (Kinshasa) (Congo-Kinshasa) (2003)
Zababdeh (Palestina) (2003)
Megiddo (Israël) (2012, opgeschort in 2024[17])Elsene is de grootste gemeente van België zonder voetbalclub in de nationale reeksen.
·
·
