Onze Lieve Vrouw Onbevlekt Ontvangenkerk
Plaats	Den Haag
Denominatie	Rooms-katholiek
Gewijd aan	Onbevlekte Ontvangenis van Maria
Coördinaten	52° 5′ NB, 4° 18′ OL
Gebouwd in	1891-1892
Monumentale status	Rijksmonument
Monument­nummer	17509
Architectuur
Architect(en)	Nicolaas Molenaar sr.
Bouwmateriaal	Baksteen
Stijlperiode	Neogotiek
Afbeeldingen
Interieur
Portaal    Christendom

DeOnze Lieve Vrouw Onbevlekt Ontvangenkerk, ook bekend als deElandkerk ofElandstraatkerk, is eenrooms-katholieke kerk aan de Elandstraat in hetZeeheldenkwartier teDen Haag. Hetkerkgebouw en degeloofsgemeenschap maken deel uit van deparochie Maria Sterre der Zee.

In november 2023 heeft het parochiebestuur het voornemen bekendgemaakt om de Onze Lieve Vrouw Onbevlekt Ontvangen-kerk en deAgneskerk aan de eredienst te onttrekken.^[1]

Toen deTeresia van Avilakerk aan hetWesteinde in de 19de eeuw te klein werd omdat deRooms-katholieke bevolking van Den Haag hard groeide, was het nodig een nieuwe kerk te bouwen in het Zeeheldenkwartier.In 1877 kocht pater Marijnen van de Teresia van Avilakerk grond vanSophie van Sachsen-Weimar, de enige dochter vankoning Willem II. In 1878 werd opdracht gegeven een hulpkerk te bouwen. Er kwam ook eenpastorie bij, die in april 1878 in gebruik werd genomen. Op 5 juni 1878 werd de hulpkerk een zelfstandige parochiekerk, ingezegend door bisschopSnickers van Haarlem. De nieuwe parochie bestond voor een groot deel uit de parochie van genoemde Theresia van Avilakerk en van deSint-Jacobuskerk in deParkstraat.

In 1885 werd een school in de Prins Hendrikstraat ingewijd, die doorNicolaas Molenaar sr. (1850-1930) werd gebouwd. In 1890 ontstonden de plannen om een nieuwe kerk te bouwen en hiervoor dezelfde architect uit te nodigen.

De nieuwe kerk werd gebouwd in 1891-1892 naar ontwerp van Nicolaas Molenaar sr., een leerling van de beroemdePierre Cuypers. De stijl isneogotisch en geïnspireerd op deNotre-Dame van Parijs. De kerk heeft tweewesttorens van 72 meter hoog. Hetkerkgebouw is 60 meter lang, hetschip is 28,5 meter breed en de totale breedte is 46 meter. De kerk heeft 66 ramen vangebrandschilderd glas uit de bouwperiode van de kerk. Buiten, bij het westportaal, is een beeld vanMaria onbevlekt ontvangen, in 1893 door de damescongregatie geschonken. De nieuwe kerk werd op 1 december 1892 ingewijd doorbisschopBottemanne van Haarlem.

Klokken

De kerk kreeg met de bouw in iedere toren een grote klok en in 1892 schonk een parochiaan eenangelusklokje, dat in het angelustorentje werd geplaatst. In 1928 werden de twee grote klokken ieder vervangen door vier andere. In de ene toren kwamen deMaria en deJohannes Franciscus te hangen, in de andere toren deJoseph en deCanius, met een gezamenlijk gewicht van 2460 kilo. De nieuwe klokken stoorden de omwonenden. Na klachten werd besloten ze niet meer te luiden tijdens het zingen van hetTe Deum.

Schade

Tijdens deTweede Wereldoorlog liep de kerk lichte schade op. Het Angelusklokje, dat door deDuitse bezetters was gevorderd, werd in 1949 vervangen. Na de oorlog moesten daken en voegwerk gerestaureerd worden. Deklokkenstoelen waren in slechte staat, zodat jarenlang mechanisch klokgelui ten gehore werd gebracht. Pas in 1992 werden de klokkenstoelen hersteld en konden de klokken weer normaal geluid worden. In 1976 bracht een zware storm schade toe aan het dak van een van de torens. Ook bij destorm Eunice in 2022 raakte een toren beschadigd en werden omwonenden geëvacueerd.

• 
  Interieur van de kerk
• 
  Hoofdaltaar
• 
  Preekstoel met klankbord
• 
  Orgelbalustrade met orgel

Het hoofdaltaar

Het marmerenhoofdaltaar dateert uit 1892, en is rijkelijk versierd door koperen vuurverguldereliëfs. Er zijn vijf mannelijke (links) en vijf vrouwelijke (rechts)heiligen afgebeeld en er is een reliëf dat hetLaatste Avondmaal voorstelt.

De preekstoel

Boven de marmerenpreekstoel bevond zich tot 1968 een houtenklankbord, omgeven door neogotischhoutsnijwerk. Later werd het klankbord teruggeplaatst, maar het houtsnijwerk werd slechts gedeeltelijk teruggevonden en kon niet meer teruggeplaatst worden.

Het orgel

De Gebroeders Franssen uitRoermond hebben in 1906 hetorgel geleverd. Het is het grootste instrument dat dezeorgelbouwers gemaakt hebben. Het staat in een neogotische gebeeldhouwdeorgelkas tegen de westgevel, ongeveer 10 meter boven de kerkvloer. Het heeft 43registers, verdeeld over driemanualen en eenvrij pedaal. In 1949 heeft de firmaVermeulen uitAlkmaar dedispositie enigszins gewijzigd en detractuur geëlektrificeerd. Ook in 1956, 1959 en 1974 vonden wijzigingen plaats. In 1985 was het orgel in zo slechte staat geraakt, dat het weer speelbaar gemaakt moest worden. Daarna heeftAdema's Kerkorgelbouw uitHillegom in 2000 een kleine en in 2010-2011 een grote restauratie uitgevoerd, dankzij een stichting die werd opgericht om hiervoor geld in te zamelen. Het orgel is sinds 2004 een rijksmonument.

1968

In 1968 werd een aantal wijzigingen aangebracht. Het oude wit marmeren altaar bleef staan, maar er kwam een nieuw altaar in de viering bij. Het priesterkoor werd verlengd tot in de kruising van de kerk.

Activiteiten

Naast dekerkdiensten vinden binnen de sacrale ruimte regelmatig passende activiteiten plaats, zoals concerten, lezingen, recepties enz.

• Lijst van kerken in Den Haag

• Onze Lieve Vrouw Onbevlekt Ontvangen-kerk parochiewebsite;
• Stichting voor het orgel
• Informatie over rijksmonumentnummer 17509

Zie de categorieElandstraatkerk vanWikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

• Kerkgebouw in Den Haag
• Bouwwerk van Nicolaas Molenaar (1850-1930)
• Neogotisch kerkgebouw in Nederland
• Rijksmonument in Den Haag
• Kerkgebouw in het bisdom Rotterdam
• Bouwwerk in Den Haag Centrum

• Wikipedia:Rijksmonument met lokaal zelfde link als op Wikidata
• Wikipedia:Coördinaten op Wikidata