Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Naar inhoud springen
Wikipediade vrije encyclopedie
Zoeken

Dysprosium

Zoek dit woord op in WikiWoordenboek
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Dysprosium
118
1H2Periodiek systeem1314151617He
2LiBeBCNOFNe
3NaMg3456789101112AlSiPSClAr
4KCaScTiVCrMnFeCoNiCuZnGaGeAsSeBrKr
5RbSrYZrNbMoTcRuRhPdAgCdInSnSbTeIXe
6CsBaHfTaWReOsIrPtAuHgTlPbBiPoAtRn
7FrRa↓↓RfDbSgBhHsMtDsRgCnNhFlMcLvTsOg
 
LanthanidenLaCePrNdPmSmEuGdTbDyHoErTmYbLu
ActinidenAcThPaUNpPuAmCmBkCfEsFmMdNoLr
Dysprosium
Dysprosium
Algemeen
NaamDysprosium
SymboolDy
Atoomnummer66
GroepScandiumgroep
PeriodePeriode 6
BlokF-blok
ReeksLanthaniden
KleurZilvergrijs
Chemische eigenschappen
Atoommassa (u)162,50
Elektronenconfiguratie[Xe]4f10 6s2
Oxidatietoestanden+3
Elektronegativiteit (Pauling)1,22
Atoomstraal (pm)176
1eionisatiepotentiaal (kJ·mol−1)573,02
2eionisatiepotentiaal (kJ·mol−1)1125,99
3eionisatiepotentiaal (kJ·mol−1)2199,88
Fysische eigenschappen
Dichtheid (kg·m−3)8550
Smeltpunt (K)1685
Kookpunt (K)2540
AggregatietoestandVast
Smeltwarmte (kJ·mol−1)17,2
Verdampingswarmte (kJ·mol−1)293
KristalstructuurHex
Molair volume (m3·mol−1)19,00 · 10−6
Specifieke warmte (J·kg−1·K−1)170
Elektrische weerstandΩ·cm)57
Warmtegeleiding (W·m−1·K−1)10,7
SI-eenheden enstandaardtemperatuur en -druk worden gebruikt,
tenzij anders aangegeven
Portaal Portaalicoon  Scheikunde

Dysprosium is eenscheikundig element met symboolDy enatoomnummer 66. Het is een zilvergrijslanthanide.

Ontdekking

[bewerken |brontekst bewerken]

Dysprosium is in1886 ontdekt door deFranse scheikundigePaul Émile Lecoq de Boisbaudran toen hij erin slaagde om dysprosiumoxide te isoleren uit verontreinigderbiumoxide waarvan men tot dat moment dacht dat hetholmiumoxide was. Het duurde tot de vroegejaren 50 in de20e eeuw voordat deionenwisselaars ver genoeg ontwikkeld waren om zuiver dysprosium te isoleren.

De naam dysprosium is afkomstig van deGriekse termdysprositos (δυσπρόσιτος), dat kan vertaald worden alsmoeilijk toegankelijk. Dit verwijst naar het feit dat Paul Émile Lecoq de Boisbaudran meer dan 30 stappen nodig had om dysprosium te isoleren uit zijn oxide.

Toepassingen

[bewerken |brontekst bewerken]

Doordat methoden om dysprosium te isoleren nog maar sinds relatief kort bestaan, is de industriële toepassing van dit metaal gering:

  • Het is een goede neutronenvanger en beschikt over een hoog smeltpunt waardoor dysprosium geschikt is voor gebruik in nucleaire installaties.
  • Gecombineerd metvanadium en andere lanthaniden wordt dysprosium gebruikt alslasermateriaal.
  • Dysprosium(III)oxide kan gecombineerd metnikkel worden gebruikt voor het koelen van regelstaven in nucleaire installaties.
  • Zouten van dysprosium worden in gasontladingslampen gebruikt om een specifieke kleurtemperatuur te verkrijgen.

De totale wereldproductie van dysprosium bedraagt minder dan 100 ton per jaar (2003).

Opmerkelijke eigenschappen

[bewerken |brontekst bewerken]

Dysprosium is een buigzaam en vervormbaar metaal en komt in twee modificaties voor. De α-vorm gaat bij 1663 K over in de β-vorm. Het reageert makkelijk met zuurstof tot een oxidelaag. In water en verdund zuur lost het op onder vorming vanwaterstof.

Het element gaat als driewaardig positief ion Dy3+ in oplossing en deze oxidatietoestand beheerst grotendeels de chemie.

Verschijning

[bewerken |brontekst bewerken]

Het aandeel van het element in de aardkorst bedraagt ongeveer 4,2ppm. Net als andere lanthaniden komt het vooral voor in demineralenmonaziet enbastnäsiet. Het isoleren van dysprosium is lastig omdat het grote overeenkomsten vertoont meterbium enholmium.

Isotopen

[bewerken |brontekst bewerken]
ZieIsotopen van dysprosium voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Stabielste isotopen
IsoRA (%)HalveringstijdVVVE (MeV)VP
154Dysyn3·106jα2,947150Gd
155Dysyn9,9hEV2,095155Tb
156Dy0,06stabiel met 90 neutronen
157Dysyn8,14hEV1,341157Tb
158Dy0,10stabiel met 92 neutronen
159Dysyn144,4dEV0,366159Tb
160Dy2,34stabiel met 94 neutronen
161Dy18,9stabiel met 95 neutronen
162Dy25,5stabiel met 96 neutronen
163Dy24,9stabiel met 97 neutronen
164Dy28,2stabiel met 98 neutronen
165Dysyn2,334hβ1,286165Ho
166Dysyn81,6hβ0,486166Ho

In de natuur komen zeven verschillende stabiele dysprosiumisotopen voor. Er zijn 28 radioactieve isotopen bekend waarvan154Dy de langstehalveringstijd (3·106 jaar) heeft. De overige radio-isotopen hebben significant kortere halveringstijden:159Dy 144,4 dagen,166Dy 81,6 uur en alle anderen minder dan 10 uur.

Toxicologie en veiligheid

[bewerken |brontekst bewerken]

Over de eventueel schadelijke gevolgen van dysprosium is nog weinig bekend. Het is te verwachten dat het vergelijkbaar is met andere lanthaniden.

Externe links

[bewerken |brontekst bewerken]
Mediabestanden
Zie de categorieDysprosium vanWikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
·Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet) ·Sjabloon bewerken
Lanthaniden

lanthaan ·cerium ·praseodymium ·neodymium ·promethium ·samarium ·europium ·gadolinium ·terbium ·dysprosium ·holmium ·erbium ·thulium ·ytterbium ·lutetium

·Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet) ·Sjabloon bewerken
Chemische elementen en isotopen
Periodiek systeem:standaard ·alternatief ·elektronenconfiguratie ·ezelsbruggetje eerste 20 elementen ·geschiedenis
Isotopentabel:op element (compleet/ in delen) ·op atoommassa
Zie ook:lijst van chemische elementen ·abundantie
WikiWoordenboek
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dysprosium&oldid=58869758"
Categorieën:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp