Eenduofiets is eenfiets waarop twee personen naast elkaar kunnen plaatsnemen. Daarmee verschilt deze van eentandem, waarbij twee personen op één fiets achter elkaar zitten.
De duofiets wordt veelal uitgevoerd metdrie wielen, maar er zijn ook uitvoeringen met vier wielen.Een van beide personen is daarbij debestuurder; de persoon – depassagier – die ernaast zit wordt de bijrijder genoemd.
Evenzo zijn er duofietsen met twee wielen. Bij deze varianten zijn de sturen en aandrijvingen rechtstreeks met elkaar verbonden, waarbij de beide fietsers voortdurend moeten samenwerken in voorbeweging en balans.[1]
In hetEngels wordt de duofiets een "Sociable" genoemd, in de betekenis vansociaal ofgezellige begeleiding. De personen naast elkaar kunnen tijdens de fietstocht makkelijk met elkaar in gesprek gaan. Historisch gezien heeft het mogelijk als hoffiets gediend. Een man kon dan gezamenlijk tijd doorbrengen met een dame zonder dat er sprake zou zijn van een te nauwe toenadering.
Vanaf de jaren1870-1879 zijn er meerdere variaties inFrankrijk,Engeland enDuitsland ontwikkeld.[2]De modellen waren de afgeleiden van de toen al op de markt aanwezige drie- en vierwielers[3], dan wel een samenbouw van twee "gewone" fietsen.[4]Een prent uit1886 toont een driewielige duofiets. Op een foto rond die tijd is eveneens een dergelijke fiets te zien.[5] Zo staat er in deDaily Mail een afbeelding van de "Apollo Sociable Tricycle" uit1882.[6]De fotograafSam Hood vereeuwigde in dejaren 30 een tweewielige duofiets van hetAustralisch merkMalvern Star.[7]
Het praktischerecreatieve gebruik van de drie- en vierwielige duofiets biedt veel mogelijkheden. Zonder te balanceren kan men erop gaan zitten. Zowel bij lage snelheid als stilstand kan de omgeving vanaf de stabiele fiets rustig bekeken worden.
Eveneens recreatief – maar waarvan de bijrijder eenlichamelijke-,visuele- ofverstandelijke beperking heeft, kan de bijrijder naar believen al dan niet meetrappen. Technisch is dan eenvrijloop op het trapmechanisme gecreëerd. Soms is er eenschakelmechanisme waarmee de bijrijder een eigen tempo kan instellen.
Rond de overgang naar de20e eeuw zijn er (pogingen) geweest voor de bouw van militaire duofietsen. Tussen de twee personen op de fiets werd dan een mitrailleur of licht kanon gemonteerd. Enkele voorbeelden daarvan zijn:[8]
Voorheen was er alleen de duofiets die puur op eigen beenkracht kon worden voortbewogen. Hierbij moest de bestuurder doorgaans het meeste voortbewegingswerk verzetten. Sinds de ontwikkelingen van deelektrische fiets, zijn ook steeds vaker duofietsen van elektrische trapondersteuning voorzien.[9]
Een elektrische duofiets kost al gauw – afhankelijk van welke opties er gekozen zijn – zo'n €10.000,00 (incl.btw per 2022). Particulier worden deze fietsen dan ook niet snel aangeschaft. Dikwijls is het een dorpsinitiatief middels eenvereniging, of stichting via eenzorginstelling. De duofietsen zijn dan meestal te leen, of te huur tegen een bescheiden vergoeding.
