Eendubbelklooster ofdubbelabdij was eenklooster ofabdij waarin twee gemeenschappen woonden: een voor mannelijke religieuzen en een voor vrouwelijke religieuzen.[noot 1]
Een dubbelklooster bestond dan ook uit twee gescheiden kloostergebouwen waartussen zich dekerk bevond. Een dubbelklooster vormde één ruimtelijke, bestuurlijke en economische eenheid. Het kon zowel door eenabt als, in de meeste gevallen, door een abdis worden geleid.
Dubbelkloosters ontstonden al in het oude monnikendom vanEgypte in de4e eeuw en ook deregel van Basilius voorziet erin. Vanaf de 6e eeuw werden ze in het Oosten vaak verboden. In het Westen waren er dubbelkloosters van de 6e tot de 9e eeuw, waarbij de monniken gewoonlijk in dienst stonden van de monialen en een abdis aan het hoofd stond. Dergelijke dubbelkloosters bestonden bijvoorbeeld inIerland en mogelijk vanaf de8e eeuw (Willibrord) ook sporadisch in deNederlanden. In de11e eeuw ontstonden opnieuw dubbelkloosters, doordat veel vrouwen zich voor geestelijke leiding bij een bestaand mannenklooster vestigden.
Het oprichten van dubbelkloosters werd sterk bevorderd door toedoen van deAbdij van Fontevrault, een dubbelabdij die gesticht werd in1101.
Hoewel de monniken en monialen gescheiden van elkaar leefden, raakten dubbelkloosters geleidelijk aan in onbruik vanwege het gevaar van zedeloosheid. Bandeloosheid in kloosters werd echter vooral veroorzaakt door de sterke greep van de adel op deze instellingen.
DeNorbertijnen enBirgittijnen zijn voorbeelden van kloosterorden die vaak dubbelkloosters kenden. Hoewel veel Norbertijner abdijen als dubbelklooster zijn gesticht in het begin van de 12e eeuw, besloten zij in de loop van de 12e eeuw teontdubbelen, wat inhield dat de vrouwen hun eigen Norbertinessenabdijen gingen stichten. Omstreeks 1200 was de ontdubbeling bij deze orde een feit.
Bij de Birgittijnen enBirgittinessen waren dubbelkloosters nog in zwang tot de afschaffing ervan in de 16e eeuw, ten gevolge van hetConcilie van Trente[1].
De laatste dubbelkloosters werden rond 1800 opgeheven.
De dubbelabdij vanStavelot-Malmedy is geen dubbelabdij in de bovenstaande zin. Het betreft hier twee mannenkloosters in naburige steden die bestuurlijk nauw aan elkaar verwant waren, maar ook rivaliteit kenden.