Eendroogmakerij is een bemalen gebied (polder) dat van oorsprong eenmeer, een ander grootopen water ofdrasland was. Aangezien een droogmakerij vrijwel volledig naar menselijk inzicht kon worden ingericht, is het een ultieme vorm van een antropogeencultuurlandschap.
De meeste droogmakerijen hebben een klei- of wadbodem, die bloot kwam te staan aan het water toen oude hoogveenpakketten waren verdwenen. Diepe droogmakerijen kunnen worden onderscheiden van (ondiepe)veenpolders, die doorgaans een zand- of veenbodem hebben. Diepe droogmakerijen vormen tevens een afzonderlijklandschapstype, waarbij onderscheid gemaakt kan worden tussen de oude droogmakerijen en de nieuwereZuiderzeepolders.
Droogmakerijen komen in veel verschillende landen voor, maar nergens zoveel als inNederland. Naar oppervlakte liggen 95% van alle Europese droogmakerijen in Nederland. Nederlandseingenieurs zijn ook bij de totstandkoming van veel buitenlandse droogmakerijen betrokken geweest. De droogmakerij als landschapstype wordt in Nederland doorgaans niet erg hoog gewaardeerd, vooral vanwege de eentonigheid van het landschap. Internationaal is er echter zeer veel belangstelling voor.
Aan de zeekusten werd vanaf de 11e eeuw al veel land gewonnen dooraangeslibde gebieden inZeeland en Noord-Nederland met dijken te beschermen tegen de zee. Religieuze ordes namen daartoe meestal het initiatief. In Zeeland werd dit gedaan in opdracht van de Vlaamse abdijen die het land grotendeels in handen hadden.
Een droogmakerij is een vorm vanlandwinning die sinds de 16e eeuw wordt toegepast om een watergebied dat aan alle zijden wordt omgeven door land droog te leggen.
De oudsteHollandse droogmakerijen dateren van de eerste helft van dezestiende eeuw. Het betreft in die tijd kleine meertjes inNoord-Holland die experimenteel worden drooggelegd met behulp van molens. In Nederland dateert de eerste schriftelijke vermelding van een windmolen voor de waterbeheersing uit 1407; het betreft een molen nabij Alkmaar.
De eerst bekende droogmakerij stamt uit1533 en betreft de droogmaking van het 35 ha groteAchtermeer, gelegen ten zuiden vanAlkmaar. Een octrooi hiertoe was verleend op20 november1532 aan Jan Janz.,baljuw van de Nieuwburg, en aan Willem Janz., schout van Alkmaar. Ook GraafLamoraal van Egmont heeft pioniersarbeid geleverd door een kleine plas inWest-Friesland droog te laten malen, waarna, in samenwerking metHendrik van Brederode de droogmaking van hetEgmondermeer (686 ha) en hetBergermeer (620 ha) ter hand werd genomen. Dit vond plaats in de periode1562-1564.
De eerste grote droogmakerij, deZijpe, valt aan het einde van de zestiende eeuw droog. Bekender zijn echter de zeventiende-eeuwse en latere droogmakerijen, waarvan deBeemster (1608-1612) de eerste belangrijke was. Deze polder staat sinds 1999 op deWerelderfgoedlijst van deUNESCO.
Lange tijd was de belangrijkste reden en motivatie voor het droogmaken van meren en plassen het tekort aan landbouwgrond, zeker in het westen van Nederland. Steeds meer van die polders zijn inmiddels gebruikt voor stadsuitbreiding. Ook de twintigste-eeuwse droogmakerijen inFlevoland hebben naast een landbouwfunctie ook een woonfunctie (als ontlasting van de drukke Randstad) en een natuur- en recreatiefunctie. Bij de regelmatig oplaaiende discussie over het alsnog inpolderen van hetMarkermeer tot deMarkerwaard speelt landbouw geen enkele rol meer en draait het uitsluitend om het herbergen van woon-, natuur- en recreatiefuncties, of om het vinden van een geschikte nieuwe locatie voor een nationaleluchthaven.
De eerste droogmakerijen waren klein; pas bij de Beemster in 1612 werd een groot meer drooggelegd. Belangrijkste en bekendste Nederlandse droogmakerijen, met het jaar van drooglegging, zijn:
·
·