Dierenrechten verwijst naar het toekennen vansubjectieve rechten aan alledieren en niet alleen aanmensen. Voorstanders wijzen erop dat dit irrationeel is. Het niet toekennen van een morele waarde en basisrechten aan andere diersoorten dan de mens wordt ook welspeciesisme genoemd. Velen in de dierenrechtenbeweging vinden dat we dieren niet als eigendom mogen zien, dat dieren niet misbruikt mogen worden, niet mishandeld mogen worden en niet gedood mogen worden voor plezier (ook niet in het kader van dejacht), voedsel, of kleding.
In het huidige recht worden dieren in beginsel gezien als objecten waarop eventueel eigendom uitgeoefend kan worden.[1] De huidige wetgeving is er dan ook vooral op gericht om deze eigendomsrechten te beschermen, of om onnodige wreedheden tegen dieren te bestrijden. Daarnaast bestaat er wetgeving gericht op dieren om de voedselvoorziening veilig te stellen en uitbraak van ziekten te voorkomen.
InDuitsland bevat de grondwet al een grondrecht voor dieren sinds 2002.[2]
De behandeling van vee in debio-industrie is een belangrijk mikpunt van dierenrechtenactivistenEen door tegenstanders bekladde advertentie voorstierenvechten in Spanje
Peter Singer enTom Regan zijn de bekendste pleitbezorgers van dierenemancipatie, al hebben ze elk hun eigen filosofische benadering. Een derde belangrijke denker isGary Francione, die de abolitionistische visie vertegenwoordigt: dieren moeten, net als mensen, het fundamentele recht hebben om niet als menselijk eigendom te worden behandeld.
Daar waar het streven naar grondrechten voor ook dieren volgens sommigen de concrete uitwerking is van de notie dat demens verantwoordelijkheid draagt voor hetwelzijn van dieren, is dit volgens anderen iets dat veel verder gaat dan het streven naar dierenwelzijn (in de vorm van strafrechtelijke bepalingen en particuliere dierenbeschermingsactiviteiten).
De notie dat dieren in se rechten hebben wordt niet door iedereen aanvaard.
Mensen kunnen in verschillende mate opkomen voor het welzijn van dieren. Zo zetten sommigen zich in ter voorkoming van onnodig leed van dieren (bijvoorbeeld in decosmetica-industrie, defarmaceutische industrie en debio-industrie) terwijl anderen veel verder gaan en bijvoorbeeld alle vormen van vertoningen of wedstrijden met dieren willen verbieden (bijvoorbeeld incircussen,dierentuinen of privé-parken).
Dat dieren bepaalde rechten hebben, wil niet noodzakelijkerwijs zeggen dat mens en dier in alle aspecten gelijkwaardig zouden zijn. Ook wordt meestal een onderscheid gemaakt tussen de rechten vanzelfbewuste dieren en die van anderelevensvormen. Onder diegenen die de mening zijn toegedaan dat dieren per se rechten hebben, vindt een deel ervan dat alleen de meer zelfbewuste dieren recht van zelfbeschikking op hun lichaam hebben. Dit heeft als gevolg dat deze dieren niet voor voedseldoeleinden gebruikt behoren te worden. Een minderheid van de dierenrechtenaanhangers zou dit recht aan alle dieren willen toekennen en wil het menselijk gebruik van dieren voor onder meervoedsel,kleding,dierproeven envermaak verminderen of helemaal afschaffen.
Het conceptdierenwelzijn gaat vooraf aan het eventuele toekennen van bepaalde rechten aan dieren. Door een inschatting te maken van de kwaliteit van het dierenwelzijn kan bepaald worden of en in welke mate aan een bepaalde diersoort bepaalde rechten toegekend zouden moeten worden. In het Belgische goederenrecht werd vanaf 1 september 2021 erkend dat dieren “een gevoelsvermogen en biologische noden” hebben.[3]
Toch stuiten rechtszaken uit naam van een dier vaak op het bezwaar datmenselijke rechten niet zonder meer toepasbaar zijn op dieren. Dat was het motief waarom eenAmerikaanse rechtbank in 2012 de klacht verwierp in een zaak van vermeende “slavernij” en “vrijheidsberoving” vanorka’s in eenwaterpark.[4] Maar inIslamabad (Pakistan) beval een rechtbank in 2020 de vrijlating van Kaavan, een vereenzaamdeAziatische olifant die in eendierentuin was vastgeketend. Het dier kon verhuizen naar een reservaat inCambodja na een campagne met de steun van de Amerikaanse zangeresCher.[5]
Niko Koffeman "Dierenactivist is geen terrorist - Nederland gaat grof om met dieren en er zijn steeds meer mensen die zich daartegen verzetten", in dagbladTrouw, katern deVerdieping, vrijdag 27 maart 2009, pag.28.
(en)Martha NussbaumBeyond "compassion and humanity", uitg. The Belknap Press of Harvard University Press (2006).Nederlandse vertaling:Een waardig bestaan: over dierenrechten, uitg. Ambo, Amsterdam (2007)ISBN 978-90-263-2068-2
J.P. Loof & P.B. Cliteur (red.)Mensenrechten, dierenrechten, ecosysteemrechten : opstellen over het toekennen van fundamentele rechten aan mannen, vrouwen, kinderen, dieren en de rest van de natuur, naar aanleiding van de studiedag "Dragers van fundamentele rechten: ontwikkelingen en perspectieven", 9 oktober 1996 te Leiden, uitg. Stichting NJCM-Boekerij, Leiden (1997)ISBN 90-6750-033-X
Bald de Vries & Ton HolIdealia en realia rond de omgang met productiedieren: welzijn en productdoel als beoordelingskaders voor de dierhouderij, beschouwd binnen het perspectief van recht, politiek en moraal, uitg. Boom Juridische uitgevers, Den Haag (2006)ISBN 978-90-5454-798-3
P.B.CliteurDarwin, dier en recht, uitg. Boom, Amsterdam (2001)ISBN 90-5352-728-1
(de)(fr) Friedrich Niewöhner & Jean-Loup Seban (red.)Die Seele der Tiere, uitg. Harrassowitz, Wiesbaden (2001)ISBN 3-447-04475-6
(fr) Georges Chapouthier & Jean-Claude Nouët (red.)The universal declaration of animal rights: comments and intentions, uitg. Ligue Française des Droits de l'Animal (LFDA), Parijs (1998)ISBN 2-9512167-0-X
Peter SingerEthics into action: Henry Spira and the animal rights movement, uitg. Rowman & Littlefield, Lanham MD (1998)ISBN 0-8476-9073-3
↑Dierenrechten zijn niet opgenomen in het huidige recht. Wel kent het Nederlandse recht regelingen aangaande de eigendom van dieren.Art. 3:19Burgerlijk Wetboek: "1. De eigenaar van tamme dieren verliest daarvan de eigendom, wanneer zij, nadat zij uit zijn macht zijn gekomen, zijn verwilderd. 2. De eigenaar van andere dieren verliest daarvan de eigendom, wanneer zij de vrijheid verkrijgen en de eigenaar niet terstond beproeft ze weder te vangen of zijn pogingen daartoe staakt." ZieArt. 3:19 BW opwetten.overheid.nl, zoals geraadpleegd op 26-04-2010.
.jpg)
·
·
