Countrymuziek, ook welcountry and western genoemd[1], is de verzamelnaam voor verschillendestijlen van oorspronkelijkAmerikaansemuziek. De oorsprong valt te herleiden tot devolksmuziek in het niet-stedelijke gebied in het zuidelijke deel van deVerenigde Staten, met name in het bergachtig gebied van deAppalachen als in de cowboymuziek uit hetZuidwesten tot aanTexas.
Country is geworteld in het platteland, met als karakteristieke elementen de snaarinstrumenten:akoestische gitaar,banjo,steelgitaar enviool. Eerst was het vaak instrumentaal als dansmuziek, later werd dit aangevuld met eenzangstem, weer later verschuivend naar zang begeleid door de snaarinstrumenten. Na 1950 werden ookelektrische gitaar,bas,mondharmonica endrums gebruikt.[2]
"Little Old Cabin in the Lane" doorGid Tanner opgenomen op 3 maart 1924. Deze versie was een van de belangrijkste country-"hits" uit 1924.Het nummer "Crawdad Hole", uitgevoerd door Jack Earls and the Jimbos (1956)Live-opname uit 1958: George Jones zingt "I'm Ragged But I'm Right"
De oorsprong van de counrymuziek ligt in desmeltkroes van veel nationaliteiten, die in de 18e eeuw naar de zuidelijkeAppalachen in deNieuwe Wereld trokken. Het waren voornamelijk emigranten uit Noord-Engeland, Zuid-Schotland,Ulster-Schotten enDuitsers uitRijnland-Palts, die daar een nieuw leven begonnen. Gezien het afgelegen karakter van het gebied datAppalachia genoemd werd, bestond het vermoeden bij folkloristen, dat er waarschijnlijk een schat aan verborgen volksliedjes te vinden was. Kort nadat veldwerkers alsOlive Dame Campbell enCecil Sharp honderden ballades uit de streek hadden geïnventariseerd was de commerciële opname-industrie zo ontwikkeld dat het opnemen van muziek uit Appalachia voor populaire gebruik een levensvatbare onderneming was geworden.
In 1923 hield talentscoutRalph Peer vanOKeh Records de eerste opnamesessies voor muzikanten uit Appalachia inAtlanta inGeorgia. Een van de muzikanten die tijdens deze sessies werd opgenomen was Fiddlin' John Carson, een kampioen vioolspeler uit Noord-Georgia, een andere was Henry Whitter, die een versie van "Lonesome Road Blues" opnam. Het commerciële succes van Carson bracht OKeh ertoe opnames uit New York van Henry Whitter in 1924 uit te brengen.[3] Vernon Dalhart was de eerste countryzanger die in mei 1924 een landelijke hit scoorde met "Wreck of the Old 97", met op de B-kant het van Whitter bekende "Lonesome Road Blues". Op "Wreck of the Old 97" speelde de beroemde Hawaiiaanse gitarist Frank Ferera op steelgitaar. Het jaar daarop nam Peer eenstringband uitNorth Carolina op onder leiding van Al Hopkins(1889-1932) die zichzelf "een stelletjehillbillies" noemden, een denigrerende term voor slecht opgeleide en arme bergbewoners. Peer gaf de band de naam "The Hill Billies", en het succes van de opnames van de band leidde ertoe dat de term "Hillbilly-muziek" de naam werd voor de Appalachiaanse-stringbandmuziek.[4] Het nummer "Hill Billy Blues", een bewerking vanW.C. Handy's "Hesitation Blues" door Uncle Dave Macon was het eerste lied, dat de term hillbilly gebruikte.[5]
In april 1924 waren "Aunt" Samantha Bumgarner en Eva Davis de eerste vrouwelijke muzikanten die countrynummers opnamen en uitbrachten. Er werden een tiental nummers opgenomen, waaronder "Big-Eyed Rabbit" en "Wild Bill Jones". Bumgarner speelde zowel viool als 5-snarige banjo, Eva Davis alleen banjo.[6]
Carter Family 1927
Jimmie Rodgers en de Carter Family worden algemeen beschouwd als de belangrijkte vroege countrymuzikanten. Tussen 25 juli en 5 augustus 1927 namRalph Peer inBristol, een stadje op de grens vanTennessee enVirginia in een aantal sessies meerdere muzikanten op. De opnames, later bekend geworden als deBristol Sessions, kunnen beschouwd worden als de geboorte van de commerciële countrymuziek.[7] In 1998 erkende het Amerikaanse Congres Bristol formeel als de "geboorteplaats van de countrymuziek" en in 2014 werd het "Birthplace of Country Music Museum" geopend.[8] De Carter Family, afkomstig uitScott County inVirginia, hadden bladmuziek lezen geleerd uit zangboeken met de 'shape note' notatie.[9] Van de Carter Family werd op 1 augustus 1927 als eerste nummer "Bury Me Under The Weeping Willow" opgenomen. Die dag werden nog drie andere liedjes opgenomen, en de volgende dag nog twee. Behalve de Carter Family nam ook de latere countrysterJimmie Rodgers deel aan de opnamesessies. Rodgers (bijnamen 'The Singing Brakeman' en 'Mississippi Blue Yodeler') combineerde hillbilly country, gospel, jazz, blues, pop, cowboy en folk, en veel van zijn beste nummers waren zijn eigen composities, waaronder "Blue Yodel", dat meer dan een miljoen platen verkocht. Het vestigde zijn naam als de beste zanger van vroege countrymuziek.[10] Rodgers, die in zijn slechts zesjarige carrière een superster werd, kreeg de titel "Father of country music". Hij stierf jong aantuberculose.[11][12]
De Carters namen vanaf 1927 gedurende de daaropvolgende 17 jaar ongeveer 300 oude ballades, traditionele melodieën, countryliedjes en gospelhymnes op, allemaal representatief voor de zuidoostelijke folklore en het erfgoed van Amerika.[13] Maybelle Carter zette de familietraditie voort met haar dochters als The Carter Sisters; haar dochterJune Carter zou (achtereenvolgens) trouwen met Carl Smith, Rip Nix enJohnny Cash, en kreeg met elk van hen kinderen die ook countryzangers zouden worden.
Andere musici, die tijdens de Bristol Sessies werden opgenomen waren Ernest Stoneman, Blind Alfred Reed, Alfred Karnes, Henry Whitter en anderen. OKeh-records gebruikte de termenrace records, hillbilly enold-time music als genre-aanduiding. Old-time music was de verzamelnaam voor de muziek gespeeld doorstringbands, meestal bandjes met viool, banjo, gitaar en mandoline die dansmuziek speelden. Er werd vaak wel bij gezongen, maar zelden door solisten.Roy Acuff was een van de eersten, waarbij de stringbandmuziek verschoof naar de solozang.
Veel artiesten kregen bekendheid via radiostations. InNashville werd een radiostation opgericht door een verzekeringsmaatschappij, deNational Life & Accident Insurance Company. De roepletters van het station waren WSM ("We Shield Millions" = "Wij beschermen miljoenen"). De eerste uitzending vond plaats in november 1925. Het was een rechtstreekse uitzending van het optreden (met publiek) van de 78-jarige fiddler Uncle Jimmy Thomson, die de reputatie had dat hij meer dan duizend liedjes kende. De aankondigingen werden gedaan doorGeorge D. Hay, die het programmaWSM Barn Dance noemde. Dit naar aanleiding van deNational Barn Dance, een soortgelijke show, die hij had geproduceerd in Chicago. Het programma werd elke zaterdag uitgezonden vanuit een studio op de vijfde verdieping van het kantoor van de maatschappij. In 1928 kreeg het programma als woordspeling opGrand Opera van Hay de naam die het nu nog heeft,Grand Ole Opry. Het programma werd razend populair en heeft relatief veel betekenis gehad in de ontwikkeling van de countrymuziek.
De muziek, die in dejaren dertig werd ontwikkeld, verwierf populariteit en ontwikkelde zich in diverse richtingen. Een van die richtingen is deWestern swing, een up-tempo variant van de old-time music, afkomstig uitTexas,Californië enOklahoma. Het was een mengsel van (onder andere)polka,swing,bigband endixieland.[14] Begin jaren 1930 richttenBob Wills enMilton Brown samen de stringbandThe Light Crust Doughboys op, de eerste professionele western swingband met Fred "Papa" Calhoun op piano. Zij speelden in danszalen, waren te horen op de radio, en waren een van de eerste bands, die met drums werkten. Eind 1933 formeerde Wills de driemansbandThe Texas Playboys inWaco in Texas. Opnameschema's geven aan dat Wills vanaf september 1935 twee violen en twee gitaren gebruikte, en gitarist Leon McAuliffe op steelgitaar, banjo en drums speelde. De elektrisch versterkte snaarinstrumenten, met name de steelgitaar, gaven de muziek zijn kenmerkende geluid.
In 1938 was Roy Acuff bij deGrand Ole Opry te gast, en werd al snel een regelmatige gast. Hij had een band, deTennessee Crackerjacks, waarin onder andere dedobro nadrukkelijk aanwezig was. Later veranderde hij de naam van zijn band in deSmokey Mountain Boys. Hij werd al snel een leidende figuur binnen deGrand Ole Opry en bepaalde jarenlang wie en wat er te horen was in de show. Op die manier bepaalde hij ook voor een deel de ontwikkeling van de muziek. Onder zijn leiding werden regels opgesteld voor deelname aan de show. Onder andere moest elke artiest door een bestaand lid worden voorgedragen en leden hadden de verplichting om minstens 26 zaterdagen aanwezig te zijn.
Door de groeiende populariteit van de show werd de studio al gauw te klein voor de groeiende stroom publiek. Er werd uitgeweken naar een grotere ruimte, hetHillsboro Theatre, maar ook dat hielp niet. De volgende locaties waren hetDixie Tabernacle en hetWar Memorial Auditorium, die ook al snel te klein werden. Zelfs het invoeren van een toegangsprijs van 25 cent hielp niet. In 1943 verhuisde de show naar hetRyman Auditorium, waar de ruim 3000 bezoekers elke week een zitplaats konden vinden. Deze zaal met zijn perfecte akoestiek is het beroemdste thuis van deGrand Ole Opry geworden. In 1974 werd verhuisd naar het speciaal voor de Opry gebouwdeGrand Ole Opry House met 4400 zitplaatsen. Van daaruit wordt de show nog elke week uitgezonden. Het Ryman Auditorium wordt ook nog steeds regelmatig gebruikt voor bijzondere concerten.
Gedurende de jaren 1930 en 1940 werden cowboyliedjes, of westerse muziek, enorm populair door de romantisering van het cowboyleven in dewestern uitHollywood. Zingende cowboys, zoalsRoy Rogers enGene Autry, zongen cowboyliedjes in hun films en werden populair in de hele Verenigde Staten. Filmproducenten begonnen volledig georkestreerde vierstemmige harmonieën en verfijnde muzikale arrangementen in hun films op te nemen.
Eind jaren 1930 deed deboogiewoogie zijn intrede in de countrymuziek met "Boogie Woogie" van Johnny Barnfield en in 1937 begon de carrière vanHank Williams, toen hij op 14-jarige leeftijd zijn groepThe Drifting Cowboys begon. Zijn grote succes kwam echter pas na het einde van deTweede Wereldoorlog. Ook de carrière vanBill Monroe, die voor de oorlog met zijnBluegrass Boys begon nam pas na 1945 een grote vlucht.
In 1946 deedHank Williams nog auditie voor deGrand Ole Opry, maar werd afgewezen. Wel kreeg hij een contract als songwriter doorFred Rose van muziekuitgeverAcuff-Rose Music. Hij had wel succes via radioprogramma deLouisiana Hayride van radiostation KWKH. Nadat zijnLovesick Blues een hit was geworden, werd hij toch Opry-lid. Zijn eerste optreden, op 11 juni 1949, werd een gigantisch succes. De show moest worden gestopt, omdat het publiek hem drie keer terughaalde voorLovesick Blues. Zijn carrière duurde als gevolg van alcohol- en drugsgebruik echter kort: hij overleed op Nieuwjaarsdag 1953 op de achterbank van de auto, onderweg naar een Nieuwjaarsconcert in Canton,Ohio. Maar het was een zeer productieve en indrukwekkende carrière. Als geen ander bleek hij in staat om het moeizame leven van de werkende man in woord en muziek uit te beelden. Er is bijna geen enkele artiest in de countrymuziek, die geen nummer van hem op het repertoire heeft staan.
Debluegrassstijl werd zeer populair toenLester Flatt enEarl Scruggs zich aansloten bij Bill Monroe's Bluegrass Boys. Een bepalend kenmerk van bluegrass - de snelle banjo-plukkerstijl met drie vingers - werd door Scruggs ontwikkeld. Later, als lid van 'Flatt and Scruggs and the Foggy Mountain Boys', schreef Scruggs "Foggy Mountain Breakdown", een van de bekendste bluegrass-instrumentals. Een andere belangrijke bluegrassgroep warenThe Stanley Brothers. Naast bluegrass wasgospelmuziek belangrijk in de countrywereld.Red Foley had zowel boogiewoogie- als gospelhits, zoals "Peace in the Valley", oorspronkelijk geschreven voorMahalia Jackson.
Begin jaren 1950 werd een mix van western swing, country boogie en honky tonk gespeeld. Alswesternmuziek, beïnvloed door de cowboyballads, Tex-Mex muziek en andere muziekritmes uit het zuidwesten van de Verenigde Staten en het noorden vanMexico, werd deze stijl zeer populair. Populairste artiest werd halverwege de jaren 1950Marty Robbins met nummers als "Singing the Blues" en "El Paso". De gangbare naam voor de countrymuziek was destijds Country & Western, zoals die gebruikt werd inBillboards C&W Best Sellers in Store, de voorloper van de Top 100.
De countrymuziek van voor 1955 staat bekend als traditionele country. In de jaren 1950 werd country gemengd metrhythm-and-blues en ontstond derockabilly, in die tijd echter meestal niet onderscheiden van derock-'n-roll.Carl Perkins was de "King of Rockabilly" met hits als "Blue suede shoes" en "Honey Don't". Perkins,Elvis Presley enJohnny Cash waren met hun plaatopnamen voorSun Records inMemphis bepalend voor het genre. Een andere pionier van het genre wasBill Haley, die met zijn band Bill Haley and His Commets de rock-'n-rollhit "Rock Around the Clock" had. Een artiest op de grens van rock-'n-roll en country wasGeorge Jones. Hij had 13 nummer 1 couuntry-hits, waaronder 3 met zijn toenmalige echtgenoteTammy Wynette, beiden werden bekend als "Mr. & Mrs. Country Music".
Het succes van de nieuwe muziek was desastreus voor de verkopen van de traditionele country-artiesten. InNashville startteChet Atkins met een formule om soepele en gladde elementen uit de popmuziek te integreren in de countrymuziek. Deze muziek, waarvanJim Reeves enPatsy Cline de bekendste vertegenwoordigers werden, werd later bekend als deNashville-sound. De gemeenschappelijke noemer waren de begeleidende musici bekend als de Nashville A-Team. Het achtergrondkoor werd meestal verzorgd doorThe Anita Kerr Singers. Na de dood vroegtijdige dood van Reeves en Cline veranderde de Nashville-sound in wat countrypolitan werd genoemd, een stijl met nog meer strijkers en gericht op de mainstreammarkt. Bekende artiesten in het genre warenTammy Wynette,Lynn Anderson ((I never promised you a) Rose Garden) enGlen Campbell.
In de periode 1955-1970 werd Nashville een synoniem voor countrymuziek.[15] In 1958 werd de Country Music Association opgericht; in 1963 werd de Country Music Hall of Fame opgericht en in 1967 werd het oorspronkelijke gebouw waarin de Country Music Hall of Fame was gevestigd geopend in Music Row, een straat waar de grote platenmerken hun opnamestudio's hadden. Al deze gebeurtenissen versterkten Nashville's claim als hoofdstad van countrymuziek. In de jaren 1960 vond de countrymuziek steeds meer een vaste plaats op televisie. "The Jimmy Dean Show" ging in 1963 in première op ABC enRoger Miller presenteerde in 1966 een show op NBC. In 1968 werd de "Country Music Association Awards Show" voor het eerst op televisie uitgezonden en tegen het einde van de jaren 1960 waren er netwerkshows gepresenteerd door Glen Campbell en Johnny Cash, evenals "Hee Haw", een populaire comedyshow gebaseerd op countrymuziek. Er waren ooksyndicated shows gepresenteerd doorPorter Wagoner, deWilburn Brothers,Flatt and Scruggs en anderen.
Als tegenreactie op de gladde nashville-sound ontstond inCalifornië de bakersfield-sound, genoemd naar de stadBakersfield. De bakersfield-sound kenmerkte zich door meer honkeytonk- en rockelementen en de terugkeer van de fiddle en steelgitaar. Bekende artiesten in het genre warenMerle Haggard enBuck Owens. Een ander tegengeluid in Nashville zelf lietBob Dylan horen met zijn albumsJohn Wesley Harding enNashville Skyline, voorlopers van de countryrock.
Een andere countrystijl, die in de jaren 1970 ontstond was deoutlaw-country, ook wel progressieve country genoemd. Prominente artiesten warenWaylon Jennings,Willie Nelson,Jessi Colter,Tompall Glaser enKris Kristofferson. 'Outlaw' (vogelvrij, buiten de wet) verwijst naar het feit dat zij zich buiten het establishment in Nashville plaatsten door de eigen keuze van producer, opnamestudio en begeleiders. Parallel hieraan ontwikkelde zich de Texaanse couuntryrock waarvanJoe Ely met zijn band The Flatlanders het bekendste was.[16]
Countrypop ontstond in de jaren 1970 met als grootste vedettesDolly Parton enJohn Denver en dit cross-over genre bleef decenialang populair. In de jaren 1980 werd ook neotraditional country populair, een genre dat de nadruk legde op de instrumentale achtergrond en een traditionele zangstijl. Grondlegger van de stijl wasGeorge Strait met zijn albumStrait Country.[17] De stijl werd ook wel urban country genoemd, naar de succesvolle filmUrban Cowboy, maar urban werd later gebruikt voor straatcultuur. Meewerkende musici aan de film waren o.a.Bonnie Raitt,Joe Walsh,Boz Scaggs enKenny Rogers. Binnen het countrygenre ontwikkelde zich als tegenhanger van de discomuziek de line dancing.[18]
In 2005 won zangeresCarrie Underwood het vierde seizoen vanAmerican Idol en werd ze een meervoudig Grammy Award-winnende artiest.Taylor Swift debuteerde in 2006 met de countrysingleTim McGraw, dat de top 10 haalde van BillboardsHot Country Songs. Haar eponieme debuutalbum bereikte een 1e plaats in Billboards Top Country Albums en een 5e plaats in de Billboard 200.
In de jaren na 2000 gingen meerdere niet-countryartiesten experimenteren met countrymuziek. Een van de bekendste isr&bartiestBeyoncé, die in 2024 haar countryalbumCowboy Carter uitbracht.[19] Er wordt zelfs gesproken van een hype in de popmuziek.[20]
Countrymuziek was tot midden in de 20e eeuw vooral een Noord-Amerikaanse aangelegenheid. In Europa kreeg de country relatieve bekendheid door de opkomst van dewesternfilms (met onder anderenRoy Rogers). Als afzetmarkt was Europa echter nog niet aangesproken.
De eerste Europese country-producties (sinds 1948) staan op naam van de Vlaamse variété-pionierBobbejaan Schoepen. Vanaf eind jaren dertig bracht hij de muziekstijl in Vlaamse dorpen en hij trad net na de oorlog op voor onder meer Amerikaanse en Canadese troepen die waren ingezet tijdens deProcessen van Neurenberg, Frankfurt en Berlijn. Hij was verder vermoedelijk de eerste Europeaan die optrad in deGrand Ole Opry (hetVerenigd Koninkrijk niet meegerekend).
Een Nederlandstalig countrynummer dat hoog in deNPO Radio 2 Top 2000 heeft gestaan isOude Maasweg van deAmazing Stroopwafels, een bewerking van "Manhattan Island Serenade" vanLeon Russell. "Ik ga naar Frankrijk" is een ander succesnummer van het trio. Een andere succesvolle countryartiest van Nederlandse bodem is deTwentse zangeresIlse DeLange. Zij treedt internationaal op, werd meermaals onderscheiden metEdisons en behaalde achttien maalplatina met de verkoop van haar albums. Zij en zangerWaylon traden alsThe Common Linnets op tijdens hetEurovisiesongfestival 2014 en behaalden hier de tweede plaats met het countrynummerCalm after the storm. Andere Nederlandse countryartiesten zijn bijvoorbeeldBen Steneker enRamblin' Eddy. Een Nederlandse band die al elf keer door het Nederlandse publiek totBand van het Jaar is verkozen, isSavannah, uit Tilburg. Deze band is de "vaste" Europese begeleidingsband voor de Nashville/USA singer-songwriterBilly Yates en maakt ook deel uit van de TheaterproductieBack to the Country, samen metDick van Altena enCor Sanne, een show die al ruim tien jaar lang met groot succes de Nederlandse (en buitenlandse) theaters aandoet.
Een aantal artiesten, die niet als countryartiesten beschouwd worden, hebben wel countryalbums op hun naam zoalsJW Roy metDry Goods & Groceries,Frédérique Spigt metLand enTim Knol met zijn debuutalbumTim Knol.
Sinds 1944 publiceert het Amerikaanse tijdschriftBillboard wekelijks een aparte hitlijst voor countrymuziek, vanaf 2005 onder de naamHot Country Songs.
↑(en)Hillbilly Music Source & Symbol. Adapted from Norm Cohen,“The Hill Billies,” The Encyclopedia of Country Music, ed. Paul Kingsbury. New York: Oxford University Press, 1998, 241.. Gearchiveerd op24 september 2010. Geraadpleegd op21 mei 2024.
