| Deel van de serie over kerkelijk gerei gebruikt in deliturgie | ||
|---|---|---|
 | ||
Liturgisch vaatwerk Vasa non sacra Paramenten Koorkledij Kerklinnen Kerkinterieur Liturgische boeken Overige |
Decommuniebank is een vaak rijkelijk versierdeknielbank die in dekatholieke kerken en kapellen dealtaarruimte scheidt van hetschip waar het gelovige volk zich bevindt. Een andere naam voor de communiebank is het lichtelijk archaïsch klinkendeH. Tafel (des Heren).
Oorspronkelijk ontstond de communiebank aan de wand die hetaltaar aan het zicht van de gelovigen onttrok. Deze wanden (soms gordijnen) werden gedurende demiddeleeuwen in het Westen steeds doorzichtiger gemaakt en werden tot een soortaltaarhekken, terwijl de oostelijke christelijkeliturgieën juist de geslotenheid ervan benadrukten waardoor deiconostase (vanuit de joodse voorhang-idee) tot stand kwam. Bij of aan de altaarhekken of scheidingswand, ontvingen of ontvangen de gelovigen van de Latijnse ritus normaliter decommunie, indien mogelijk geknield.
Tot ongeveer1965 werd decommunie door depriester uitsluitend aan de communiebank aan de gelovigen uitgereikt. Dit gebruik wordt nog steeds in ere gehouden in kerken waar men de H. Mis volgens de Tridentijnse liturgie viert. De gelovigen, die met gevouwen handen aan de bank knielen, ontvangen uit handen van depriester dehostie op detong. Hun handen houden zij onder hetcommuniedwaal, een wit versierd doek, zodat een eventueel vallende hostie opgevangen kan worden.
Veel communiebanken zijn prachtigegotische enbarokke kunstwerken, veelal versierd met symbolen van deeucharistie of Bijbelse beeldmotieven, zoals het offer vanMelchisedech en het hert aan de waterbron. Na hetTweede Vaticaans Concilie (1962-1965) verdwenen echter inNederland enBelgië veel van deze communiebanken ten gevolge van deTweede beeldenstorm. Men verwijderde toen in de meeste Nederlandse en Belgische kerken de communiebanken, omdat zij in strijd geacht werden met de nieuwe, bijkomende mogelijkheid voor het ontvangen van de communie (handcommunie) en de communiebanken de gelovigen te veel van de priester zouden scheiden. Inoudkatholieke kerken zijn ze meestal gespaard gebleven.
In bepaalde landen zoalsPolen enSlowakije is de communiebank nog altijd in gebruik. Daar wordt de communie nog altijd op de tong van de gelovigen gegeven. In demissen volgens debuitengewone vorm van de Romeinse ritus wordt de communiebank gebruikt.
In België zijn honderden communiebanken bewaard uit verschillende periodes. Sommige zijn gesneden door bekende beeldhouwers en zijn opgenomen in de lijst van Nationaal patrimonium door het KIK.
Alle kerken zijnrooms-katholiek tenzij anders vermeld
·
·
| Onderdelen kruiskerk: | apsis ·chevet ·crypte ·doksaal ·doopkapel ·hoogkoor ·kerktoren ·kloostergang ·kooromgang ·koorsluiting ·kruising ·narthex ·oksaal ·pandhof ·priesterkoor ·schip ·spits ·straalkapel ·transept ·vieringtoren ·westwerk ·zijbeuken ·zijkapel |
| Bouwkundige onderdelen: | arcade ·beuk ·boog ·kapiteel ·koepel ·kraagsteen ·kruispijler ·lichtbeuk ·luchtboog ·luchtboogstoel ·pijler ·scheiboog ·steunbeer ·travee ·triforium ·ui ·zadeldak ·zuil |
| Gewelfvormen: | koepelgewelf ·kruisgewelf ·kruisribgewelf ·netgewelf ·spitstongewelf ·stergewelf ·straalgewelf ·tongewelf ·waaiergewelf |
| Onderdelen gewelf: | diagonaalrib ·gewelfschotel ·gewelfsleutel ·gordelboog ·lierne ·muraalboog ·sluitring ·sluitsteen ·tierceron |
| Decoratieve onderdelen: | archivolt ·baldakijn ·communiebank ·dakruiter ·frontaal ·gebrandschilderd glas ·glas in lood ·hogel ·koorhek ·kruisbloem ·lantaarn ·maaswerk ·pinakel ·register ·roosvenster ·timpaan ·waterspuwer ·zwik |
