DeRepubliek Colombia (Spaans:República de Colombia) is eenland in het noordwesten vanZuid-Amerika. De hoofdstad isBogota. Het land grenst in het noorden aan deCaraïbische Zee, in het oosten aanVenezuela, in het zuidoosten aanBrazilië, in het zuiden aanPeru enEcuador en in het westen aanPanama en deGrote Oceaan. Met circa 50 miljoen inwoners is Colombia het derde land naar inwonertal van Latijns-Amerika (na Brazilië enMexico).
Het Colombiaanse grondgebied strekt zich uit van hetAmazoneregenwoud in het zuidoosten tot de rivierendelta's en kustgebieden in het noorden en westen. Grote steden zoals Bogota,Medellín enCali bevinden zich op hoog niveau in hetAndesgebergte. Colombia is eendemocratie, eenrepubliek en eeneenheidsstaat. De economie is de op drie na grootste van het continent en wordt tot de voornaamste groeimarkten van de wereld gerekend. Sinds 28 april 2020 is Colombia lid van deOESO.[4]
In hetprecolumbiaanse tijdperk werd het land bewoond door inheemse volken met verschillende niveaus van beschaving en organisatie. De oudst gevonden resten van menselijke bewoning dateren van 16.400 jaar geleden.
Drie- tot vierhonderd jaar voor onze jaartelling trokkenChibcha-sprekende indianen vanuitMidden-Amerika naar Colombia, Venezuela en Ecuador. DeMuisca bereikten een hoge graad van economische en politieke ontwikkeling. Toen de Europeanen rond 1500 Zuid-Amerika begonnen te ontdekken waren de Muisca de meest prominente etnische groep.
Rodrigo de Bastidas landde in 1500 als eerste Europeaan op de Colombiaanse kust. In 1509 stichtte Alonso de Ojeda de noordwestelijke kustplaatsSan Sebastian de Urabá.
In 1717 kreeg het gebied, onafhankelijk van hetOnderkoninkrijk Peru, een eigen koloniale jurisdictie onder de naamOnderkoninkrijk Nieuw-Granada. Het land kwam voornamelijk overeen met het huidige Colombia, Ecuador, Venezuela en Panama.
In 1810 verklaarde Colombia zich onafhankelijk. Spaanse troepen onder leiding van generaal Pablo Morillo heroverden het land echter na denapoleontische oorlogen. Pas in 1819 was er sprake van een echte onafhankelijkheid onder leiding vanSimón Bolívar enFrancisco de Paula Santander. Simón Bolívar werd de eerste president van Colombia.
Er zijn in Colombia in grote lijnen 5 gebieden die onderscheiden kunnen worden naar klimaat en landschap:
deAndes in het westen. Hier woont het grootste deel van de bevolking, voornamelijk in de miljoenenstedenBogota,Medellín enCali;
de Caraïbische kust. Ook hier bevinden zich enkele belangrijke bevolkingscentra, zoalsCartagena enBarranquilla;
de Pacifische kust;
de vlaktes van de Orinoco;
het oerwoud van de Amazone (het Orinoco- en Amazonegebied). Dit beslaat 54% van de oppervlakte van Colombia, maar er woont maar 3% van de Colombianen.
Door de vele gebergtes is Colombia rijk aanrivieren. Het merendeel hiervan stroomt in en naar het oosten. De belangrijkste rivieren in het noorden zijn deMeta, deVichada en deGuaviare (allen in het stroombekken van deOrinoco). In het westen van het land stromen deMagdalena (in de dalen van deAndes) en deCauca.
Colombia ligt vrijwel op de evenaar maar door de grote hoogteverschillen komen er vier verschillende klimaatzones voor. 83% van het land ligt lager dan 1000 meter en de gemiddelde temperatuur is er 24 °C. 9% van het land ligt tussen 1000 meter en 2000 meter hoogte met een gemiddelde temperatuur van 18 °C. 6% van het landoppervlak ligt tussen 2000 en 3000 meter met een gemiddelde temperatuur van 12 °C. Eeuwige sneeuw vindt men boven 4500 meter hoogte.
De seizoenen worden in Colombia eerder gekarakteriseerd door regenval dan door temperatuurwisselingen. In de lage gebieden aan de Caraïbische kust (het noorden) is er een droog seizoen van december tot maart, de rest van het jaar is het regenachtig. In het zuiden wordt hetregenseizoen onderbroken door een periode van minder regen in juni en juli, aan de Pacifische kust komt eendroog seizoen bijna niet voor. Het schiereiland vanLa Guajira aan de Caraïbische Zee, dat in de regenschaduw van deSierra Nevada de Santa Marta ligt, heeft juist een steppeklimaat en hetzelfde geldt voor de kleineTatacoa-woestijn in het Andesgebergte.
Colombia is zeer rijk in plantengroei, er leven 45000 soorten planten waarvan velenendemisch; grote delen van het land zijn mettropisch regenwoud bedekt. Aan de kust komenmangrovebossen voor. Debovenloop van de Magdalena bestaat grotendeels uitsavanne, dellanos.Dekerstorchidee (Cattleya trianae) is de nationale bloem van Colombia.DeAndescondor is de nationale vogel van Colombia, de grootste van de 1851 soortenvogels van Colombia.18% van het totale aantal soorten vogels wereldwijd leeft in Colombia.Dewaspalm,Ceroxylon quindiuense is de hoogstepalm ter wereld en de nationale boom van Colombia.
De meeste mensen wonen in het Andesgebied en het Caraïbisch kustgebied. Zo'n 49% van de Colombianen woont in desteden. Colombia is etnisch divers. De bevolking stamt af van de oorspronkelijkeinheemse bewoners,Spaanse kolonisten, tot slaaf gemaakteAfrikanen en immigranten uit Europa en Azië uit de 20e eeuw. Ongeveer de helft van de bevolking bestaat uitmestiezen 58%, 20% is blank, 3,4% is van de inheemse bevolking en 10,6% is van Afrikaanse afkomst. Het overgrote merendeel van de bevolking spreektSpaans, in het kustgebiedCaraïbisch-Spaans. De meerderheid van de Colombianen isrooms-katholiek, ook zijn er voornamelijk onder de inheemse bevolking aanhangers vannatuurgodsdiensten.
Volgens hetOntwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties leefde in Colombia 64,0% van de bevolking onder dearmoedegrens in de periode 2000-2007.[5] In 2009 was dit nog 49,2% en in 2011 is het percentage van de Colombiaanse bevolking dat onder de armoedegrens leeft verder afgenomen tot 45,5%.[6]
Het volk is vertegenwoordigd in hetCongres, dat uit twee kamers bestaat: deKamer van Afgevaardigden (188 leden) en deSenaat (108 leden). De ministers zijn geen verantwoording verschuldigd aan het parlement maar aan de president, die ookregeringsleider is. De president is tevens de bevelhebber over het leger, maar in conflictgebieden heeft het leger een vergaande staatsrechtelijke bevoegdheid.
Een presidentiële ambtstermijn bedraagt volgens de grondwet vier jaar en een president kan niet worden herkozen. Een uitzondering hierop bestond in de periode 2005–2015, toen een herverkiezing voor een tweede ambtstermijn was toegestaan. De presidentenÁlvaro Uribe (2002–2010) enJuan Manuel Santos (2010–2018) dienden elk twee ambtstermijnen.
Colombia is een eenheidsstaat die bestaat uit 32departementen plus hetHoofdstedelijk District van Bogota. Departementen met veel inwoners zijn verder ingedeeld in regio's of provincies, die vooral dienen ter ondersteuning van het bestuur van het betreffende departement en de gemeenten. Ze hebben zelf weinig macht. Het laagste bestuursniveau is doorgaans dat van degemeente (municipio). De dichtstbevolkte departementen bestaan uit meer dan honderd gemeenten, de dunstbevolkte maar uit enkele (die dan vaak groter zijn danVlaanderen). In sommige departementen worden zeer dunbevolkte gebieden bestuurd als departementale districten (corregimiento departamental) of gemeentelijke districten (corregimientos municipal).
Amnesty International meldde in het Jaarboek 2007: "Ofschoon sommige vormen van geweld in verband met het slepende conflict in Colombia terugliepen, met name moordpartijen en ontvoeringen, waren ernstige mensenrechtenschendingen nog altijd aan de orde van de dag. Alle partijen bij het conflict (...) schonden de mensenrechten en het internationaal humanitair recht. Ze waren verantwoordelijk vooroorlogsmisdrijven enmisdrijven tegen de menselijkheid. Het aantal mensen dat ontheemd raakte door het conflict liep terug, maar het grote aantal ontheemde mensen bleef een punt van zorg. Vakbondsmensen enmensenrechtenactivisten waren het doelwit van geweld, met name doorparamilitaire groeperingen. Er waren aanhoudende berichten over buitengerechtelijke executies door leden van de veiligheidstroepen, gerichte moordpartijen op burgers en ontvoeringen doorguerrillatroepen."[7]
In 2014 produceerde het land 127 miljoenton olie-equivalent (Mtoe, 1 Mtoe = 11,63TWh), waarvan 94% fossiele energie was. Dat was veel meer dan nodig voor de energievoorziening, het TPES (total primary energy supply) was 34 Mtoe. Het land exporteerde 88 Mtoe fossiele brandstof meer dan het importeerde.
Van de energie ging ongeveer 8 Mtoe verloren bij conversie in de energie-industrie. Voor eindgebruikers resteerde 25 Mtoe, waarvan 4,4 Mtoe aan elektriciteit[8] die voor 71% met waterkracht opgewekt werd.[9]
De uitstoot van kooldioxide was 73 megaton, dat is 1,5 ton per persoon.[10] Het wereldgemiddelde is 4,5 ton per persoon.[11]
De meeste toeristen komen naar Colombia tijdens de beroemde festivals (zoals deFeria de Cali, hetCarnaval van Barranquilla, het Festival de Teatro Iberoamericano en deFeria de las Flores inMedellín). Veel mensen komen ook tijdens de kerstperiode en de festiviteiten rond de Onafhankelijkheidsviering van Colombia.
Voormalig president Uribe heeft vanaf 2002 hard gewerkt aan het vergroten van de stabiliteit en veiligheid van Colombia. Dit heeft hij vooral gerealiseerd door de militaire inspanningen en de aanwezigheid van politie door het hele land te vergroten. Dit heeft een positief effect gehad op de economie van het land, vooral het toerisme. In 2006 verwachtte het land circa 1,5 miljoen internationale toeristen – 50% meer dan het voorgaande jaar. ZelfsLonely Planet, de uitgever van de bekende reisgidsen voor rugzaktoeristen, heeft Colombia gekozen als een van de 10 belangrijkste bestemmingen voor 2006.
Liefhebbers vanornithologie ofvogelkunde kunnen 1851 soorten vogels ontdekken waarvan 81 soorten die alleen in Colombia voorkomen, deze soorten zijn endemisch. Natuurliefhebbers, voorstanders vanduurzaam toerisme enecotoerisme kunnen 45.000 soorten planten bekijken waaronder de nationale boom van Colombia dewaspalm,Ceroxylon quindiuense.
De Nederlandse regering geeft niet één reisadvies voor heel Colombia. Voor enkele toeristische gebieden gelden geen bijzondere risico's, voor andere gebieden wordt reizen sterk afgeraden.[12]
Werelderfgoed
Haven, forten en groep monumenten inCartagena - 1984
Colombiaanse dichters en romanschrijvers hebben door de omvang van het Spaanse taalgebied altijd een internationaal publiek bediend. Een vroege bekende naam is die van de dichter José Asunción Silva (1865-1896) die mee aan de wieg stond van het Latijns-Amerikaansemodernisme. Met hetmagisch realisme vanGabriel García Márquez (1927-2014) werd ook de niet-spaanstalige wereld zich bewust van de Colombiaanse literaire scène, wat uiteindelijk concreet gestalte kreeg in de toekenning van deNobelprijs in 1982.
De turbulente sociale en politieke ontwikkelingen in Colombia inspireerde specifiek Colombiaanse romangenres.Gustavo Álvarez Gardeazábal (1945) schreef metCóndores no entierran todos los días ("Condors worden niet elke dag begraven") een bekende vertegenwoordiger van denovela de la Violence (Violencia-roman).[13]
Luis Fayad (1945) en Miguel Torres (1942) zijn vroege beoefenaars van het genrenovela urbana (stadsroman). De eerste verwierf bekendheid metLos parientes de Ester ("Esthers verwanten"). Latere vertegenwoordigers zijn Laura Restrepo (1950), Mario Mendoza (1964), Andrés Caicedo (1951–1977), Antonio Caballero (1945) enAlonso Salazar (1960). Bij verscheidene van deze auteurs vormt de cocaïnehandel een belangrijk thema of minstens een permanente achtergrond, vandaar de naam "narcoroman" voor een bepaald subgenre.[13]
De nieuwste generatie Colombiaanse romanschrijvers gaat terug op zoek naar een nationale identiteit in het post-Escobartijdperk.Juan Gabriel Vásquez (1973) verwierf in 2011 erkenning metEl ruido de las cosas al caer ("Het geluid van dingen die vallen"), bekroond met dePremio Alfaguara.Pablo Montoya (1963) won in 2015 de Rómulo Gallegosprijs voor zijn het jaar daarvoor verschenenTríptico de la infamia ("Drieluik van de schande").[14]
Eugenio Gutierez Cely, Miguel Angel Urrego Ardila (1995).1001 cosas sobre la historia de Colombia que todos debemos saber. Bogota: Circulo de Lectores S.A.ISBN 958-28-0751-2
(en)Díaz Pabón, Fabio Andrés (2018). Truth, Justice and Reconciliation in Colombia: Transitioning from Violence. Routledge, Londen en New York, "2. Conflict and peace in the making: Colombia from 1948-2010". ISBN 978–1-85743-865-9.
.svg)
.jpg)
