Clermont-Ferrand (Occitaans:Clarmont-Ferrand, Clarmont, Clarmont d'Auvèrnhe ofClarmont d'Auvèrnha) is dehoofdstad van de voormaligeFranse regioAuvergne en de belangrijkste stad in en tevens hoofdplaats van hetdepartementPuy-de-Dôme. De gemeente telde 147.751 inwoners op 1 januari 2022.[1] Clermont-Ferrand is de centrumstad van het gemeentelijk samenwerkingsverbandClermont Auvergne Métropole.[2]
Clermont-Ferrand herbergt eenuniversiteit en eentechnische hogeschool, waarvan de meeste gebouwen zich in de oostelijke voorstadCournon-d'Auvergne bevinden. Er is ook deESC Clermont Business School. Er zijn zo’n 31.000 studenten in de stad. Dat betekent dat er in het onderwijs en dedienstensector relatief veel hoogwaardige werkgelegenheid is. De beroepsbevolking bevindt zich voornamelijk in de financiële en administratieve sector en de logistiek. Clermont-Ferrand is de oorspronkelijke vestigingsplaats vanMichelin, waar zo’n 14.000 mensen emplooi vinden.
Opgravingen tonen aan dat er waarschijnlijk al in devierde eeuw v.Chr. eenKeltische bewoning in Clermont-Ferrand was. Nemossos, de door de Griekse historicusStrabo vermelde hoofdstad derArverni, was wellicht dezelfde plaats. In52 v.Chr. vond niet ver ervandaan de Slag bijGergovia plaats waarbijJulius Caesar zijn meerdere moest erkennen in deGallische opstandelingenleiderVercingetorix en hetbeleg van Gergovia moest staken. In de keizertijd stond Clermont bekend onder de naam Augustonemetum. Augustonemetum groeide uit tot een stad met 15.000 à 30.000 inwoners. De bloeitijd duurde tot het midden van de derde eeuw. In die tijd kwam ook de naam Avernis of Avernos in zwang. Het enige zichtbare restant van de toenmalige stad is deMur des Sarrasins, de resten van een Gallo-Romeinse tempel uit de tweede eeuw, gebouwd in zwartelavasteen.[3]
Aan het begin van de vierde eeuw trok de stad zich terug binnen stadsmuren. De ommuurde stad had een oppervlakte van drie hectare en telde maar ongeveer zevenhonderd inwoners. De stadsmuur met zijn vijf poorten bleef bewaard in demiddeleeuwen. In de vijfde eeuw werd Avernis een bisschopsstad met de heiligeNamatius als legendarische bisschop.[4]
Het economische en politieke lot van de stad was na deRomeinse tijd wisselend. Vele malen werd de plaats geplunderd door binnenvallende volkeren, van deVisigoten in de vijfde eeuw tot deVikingen in de negende eeuw. De bisschop vormde lange tijd het enige gezag in de stad. In 842 kwam de naam Clairmont of Clermont in zwang; deze naam werd aanvankelijk alleen gebruikt om het hoger gelegen deel van de stad aan te duiden. In1095 kondigdepaus Urbanus II er tijdens deSynode van Clermont deEerste Kruistocht aan.
Vanaf de tiende eeuw hadden de graven vanAuvergne hun residentie in Clermont. Hun kasteel stond waar later het stadhuis werd gebouwd. De langdurige tweestrijd tussen de wereldlijke en de geestelijke machthebbers leidde ertoe dat de bisschop zich aan de autoriteit van de graaf van Auvergne onttrok en zich rechtstreeks onder het gezag van de Franse koning plaatste als graaf-bisschop van Clermont. In 1120 liet de graaf van Auvergne op een heuvel op anderhalve kilometer ten oosten van het bisschoppelijke Clemont zijn kasteel bouwen en stichtte er Montferrand, een stadje met een eigen omwalling.[3]
Clermont bloeide en in de vlakte buiten de oude omwalling ontstonden wijken (faubourgs) die op hun beurt ook ommuurd worden. In de dertiende eeuw waren er zo al drie wijken, onder andere rond de kerken Saint-Genès en Saint-Pierre.[4]
DeNotre-Dame de l'Assomptionkathedraal stamt uit de dertiende eeuw, maar op dezelfde plaats stonden drie eerdere kerken. Van de laatste kerk, gebouwd inromaanse stijl, werden bij opgravingen in de negentiende eeuw onder het koor resten gevonden. De kathedraal en veel huizen in het oude centrum hebben een zwarte kleur, omdat ze zijn gebouwd van lavastenen, die werden gewonnen in de steengroeve van Volvic vanaf de dertiende eeuw.[3]
In de latere eeuwen leefden Clermont en Montferrand wat in de luwte van de geschiedenis. Grote schade bracht een aardbeving in 1490 teweeg.
Op 15 april 1630 werden Clermont en Montferrand per koninklijk besluit samengevoegd tot Clermont-Ferrand (Edict van Troyes). Dit was een gevolg van een proces in de zestiende eeuw voor hetParlement van Parijs tussen koningin-moederCatharina de' Medici, die de titel van gravin van Auvergne droeg, en bisschopGuillaume Du Prat. Als gevolg van dit proces verloor de bisschop zijn titel van graaf en zijn wereldlijke macht. Catharina de' Medici droeg voortaan ook de titel van gravin van Clermont. Zij verleende bijkomende vrijheden aan Clermont en maakte van de stad de zetel van een koninklijkeseneschalk. Tijdens de godsdienstoorlogen bleef de stad trouw aan de Franse kroon en leed weinig schade.
Na het Edict van Troyes vestigden de edelen uit Montferrand zich terug in Clermont en lieten er hun stadspaleizen bouwen.[3] DeCour d'Aides verhuisde van Montferrand naar Clermont. Deze samenvoeging werd door koningLodewijk XV in een tweede Edict nog eens bevestigd.
In de zeventiende eeuw bloeide de nijverheid, voornamelijk langs deTiretaine waar molens en leerlooierijen gevestigd waren. De buitenwijken groeiden. Toch bleef er nog een fysieke scheiding tussen Clermont en Montferrand. De steden waren bestuurlijk wel verenigd maar werden nog door velden en weiden van elkaar gescheiden.[4]
Aan het eind van de achttiende eeuw werd de stad gemoderniseerd. De stadsmuren, die de groei van de stad hadden gehinderd, werden geslecht en de infrastructuur werd sterk verbeterd. In de eerste helft van de negentiende eeuw was er echter nauwelijks groei. De bevolking groeide amper en door gebrek aan middelen viel de stadsontwikkeling grotendeels stil. Hier kwam verandering in rond het midden van de eeuw. Het treinstation werd geopend buiten het oude Clermont en er werden nieuwe lanen getrokken om beide met elkaar te verbinden.
Derubberindustrie kwam tot ontwikkeling door de initiatieven van de broers André en ÉdouardMichelin. De firma Michelin werd gesticht in 1889. Vanaf het einde van de negentiende eeuw verstedelijkten Clermont-Ferrand en ook de omringende gemeenten zoalsChamalières sterk. Clermont en Montferrand werden ook feitelijk met elkaar verbonden. De groei stokte tijdelijk in de jaren dertig van de twintigste eeuw maar hernam na de oorlog. In de jaren zestig ontstond een echte stedelijke agglomeratie tot buiten de gemeentegrenzen.[4]
De oppervlakte van Clermont-Ferrand bedroeg op 1 januari 2022 42,67 vierkante kilometer; de bevolkingsdichtheid was toen 3.462,6 inwoners per km². Stad en omgeving liggen in het gebiedChaîne des Puys, gevormd doorvulkanisme.
De onderstaande kaart toont de ligging van Clermont-Ferrand met de belangrijkste infrastructuur en aangrenzende gemeenten.
De14 kilometer lange bandentramlijn van Clermont-Ferrand is sinds 14 oktober 2006 een belangrijk onderdeel van het openbaar vervoer. De lijn loopt van het noorden naar het zuidoosten. Aan de lijn liggen 31 haltes. Verwacht wordt dat de tram dagelijks 55.000 reizigers zal trekken. Bij vijf haltes worden park-and-rides aangelegd. De tram wordt geëxploiteerd door stadsvervoerbedrijf T2C in opdracht van vervoersautoriteit SMTC (Société mixte des transports en commun de l'agglomération clermontoise). De totale kosten werden in 2002 geraamd op 290 miljoen euro.
de kathedraalNotre-Dame-de-l'Assomption (1284-1902) is helemaal opgetrokken in zwarte lavasteen (Volvic). Haar twee hoge, opvallende spitsen werden pas in de negentiende eeuw doorViollet-le-Duc voltooid.
de basiliekNotre-Dame-du-Port is een perfect voorbeeld van twaalfde-eeuwse romaanse religieuze bouwkunst. Vooral de gerestaureerdekapitelen en het koor verdienen de aandacht. In 1998 werd de kerk toegevoegd aan de Werelderfgoedlijst van de UNESCO. Ze is helemaal in ere hersteld door een grondige restauratie (2006-2008).
Clermont-Ferrand was twaalf keer etappeplaats in de wielerkoersRonde van Frankrijk. In 1951 won stadgenootRaphaël Geminiani en in 1959André Le Dissez er de rit. Daarnaast was Clermont-Ferrand tien keer startplaats van een rit. Dit was in 2023 voor het laatst het geval.
RugbyclubASM Clermont Auvergne is tweevoudig landskampioen en speelt in hetStade Marcel-Michelin. Ze is onderdeel van omnisportvereniging Association Sportive Montferrandaise, opgericht als l’Association Sportive Michelin, waartoe ook voetbalclubAS Montferrand Football behoorde.
.jpg)
