| Chustcultuur | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
| Regio | Ferganavallei | |||
| Periode | late brons- tot vroege ijzertijd | |||
| Datering | 1500 - 900 v.Chr. | |||
| Typesite | Chust | |||
| Voorgaande cultuur | Tazabagjabcultuur | |||
| Volgende cultuur | Boergoeljoekcultuur | |||
| ||||
DeChustcultuur ofTsjoestcultuur (Oezbeeks:Chust madaniyati) was een archeologische cultuur uit de latebronstijd en vroegeijzertijd die bloeide in deFerganavallei in het oosten vanOezbekistan vanaf ca. 1500 tot 900 voor Christus.
De nederzettingen van de Chustcultuur varieerden in grootte van kleine woonplaatsen tot grote nederzettingen van meer dan 10 ha. De grootste wasDalverzin Tepe met een omvang van 25 hectare, andere grotere plaatsen waren het naamgevendeChust, Dachan en Ashchal. Sommigesites bevinden zich op heuveltoplocaties, terwijl andere wijzen op de aanwezigheid van verdedigingswerken. Ze haddenstadsmuren, Dalversin-Tepe had zelfs eencitadel. Aanvankelijk waren de woningen veelal uitgegravenkuilwoningen, later werden ze bovengronds uitleemsteen gebouwd.
Op Chust-sites komen regelmatig grote putten voor. Deze waren waarschijnlijk bedoeld voor de opslag vangraan.Gerst,tarwe en vooralgierst zijn aangetoond, samen met landbouwwerktuigen zoalssikkels enschoffels. Men was bekend met droge landbouw en het winnen van water uit kleine watermassa's. De nederzettingen lagen daarom meestal niet ver van kleinere rivieren of bronnen.
Huisdieren waren onder meerkamelen,ezels,paarden,runderen,schapen,geiten en waarschijnlijkvarkens. Wilde dieren die in hun territoria verschenen waren onder meeronagers,gazellen ensaiga -antilopen.
Een van de meest gebruikte materialen wasbeen. Er werd een breed scala aan voorwerpen gemaakt van brons, onder meer speerpunten en messen. Ook werden er spiegels gevonden. IJzer was bekend en werd gebruikt om wapens te maken.
Hetaardewerk werd met de hand gemaakt.
De begrafenissen vonden normaal gesproken plaats in kuilen aan de rand van nederzettingen. Dergelijke putten bevatten vaak zowel menselijke als dierlijke resten. Soms bevatten ze depots van pannen.
De stenen messen en sikkels van de Chustcultuur en het beschilderde aardewerk zijn vergelijkbaar met die van gelijktijdige culturen verder naar het oosten inXinjiang.
De menselijke overblijfselen van de Chustcultuur zijn van een Europoide type. De bevolking wordt over het algemeen alsIraans beschouwd. Er is gesuggereerd dat ze deel uitmaakten van een Iraanse beweging naar het oosten, of misschien van een groep Iraniërs die zich vanuit Xinjiang westwaarts terugtrokken. Het is een van de eerstesedentaire Iraanse culturen.
Het aardewerk suggereert een verbinding met andere culturen van Zuid-Centraal-Azië. Soortgelijk aardewerk werd gevonden in de buurt vanSamarkand en inTurkmenistan. Er zijn vondsten van Chust-achtige werktuigen gedaan inXinjiang. Vanwege de brede geografische spreiding van de vondsten wordt soms gesproken van een Chust-supercultuur die grote delen van de regio omvatte.
