Debuskruitrijken, of deislamitische buskruitrijken, is een verzamelnaam die verwijst naar drieTurks-Perzischeislamitische-rijken: hetOttomaanse Rijk, hetPerzische Rijk van deSafawieden en hetMogolrijk, in de periode dat ze bloeiden van de16e tot de18e eeuw. Deze drie rijken behoorden tot de sterkste en meest stabiele economieën van deVroegmoderne Tijd, wat leidde tot commerciële expansie en meer patronage van cultuur, terwijl hun politieke en juridische instellingen werden geconsolideerd met een toenemende mate van centralisatie. De rijken ondergingen een aanzienlijke toename van het inkomen per hoofd van de bevolking en de bevolking, en een aanhoudend tempo van technologische innovatie. Ze strekten zich uit vande Balkan enNoord-Afrika in het westen totBengalen en hetArakangebergte in het oosten.
Grote hoeveelheden grondgebied werden door de islamitische buskruitrijken veroverd met het gebruik en de ontwikkeling van de nieuw uitgevonden vuurwapens, met name kanonnen en handvuurwapens, in de loop van de keizerlijke expansie. Net als in Europa leidde de introductie vanbuskruitwapens tot veranderingen, zoals de opkomst van gecentraliseerde monarchale staten. Volgens G.S. Hodgson gingen deze veranderingen in de buskruitrijken veel verder dan de militaire organisatie. De Moghullen, gevestigd inZuid-Azië, worden erkend vanwege hunweelderige architectuur en omdat ze in de Bengalen een tijdperk hebben ingeluid van wat sommigen omschrijven als proto-industrialisatie. Desjahs van Perzië creëerden een efficiënt en modern staatsbestuur voorPerzië en sponsorden belangrijke ontwikkelingen in deschone kunsten. Desultans van het Ottomaanse rijk beheersten de heilige stedenMekka,Medina enJeruzalem en waren daarom de erkendekaliefen van de islam: hun bevoegdheden, rijkdom, architectuur en verschillende bijdragen hebben de loop van de Euraziatische geschiedenis aanzienlijk beïnvloed.
De uitdrukking werd bedacht doorMarshall G.S. Hodgson en zijn collegaWilliam H. McNeill van deUniversiteit van Chicago. Hodgson gebruikte de uitdrukking in de titel van Boek 5 ("The Second Flowering: The Empires of Gunpowder Times") van zijn zeer invloedrijke driedelige werk, The Venture of Islam (1974). Hodgson zag buskruitwapens als de sleutel tot de "militaire patronagestaten van de latere middenperiode", die de onstabiele, geografisch beperkte confederaties van Turkse clans vervingen die in de post-Mongoolse tijd de overhand hadden. Hodgson definieerde een "militaire patronagestaat" als een met drie kenmerken:
Dergelijke staten groeiden "uit Mongoolse noties van grootheid", maar "dergelijke noties konden pas volledig rijpen en stabiele bureaucratische rijken creëren nadat buskruitwapens en hun gespecialiseerde technologie een primaire plaats in het militaire leven hadden gekregen."
McNeill voerde aan dat wanneer dergelijke staten "in staat waren om de nieuwe artillerie te monopoliseren, de centrale autoriteiten grotere gebieden konden verenigen in nieuwe of nieuw geconsolideerde rijken." Monopolisering was de sleutel. HoewelEuropa in de vijftiende eeuw pionierde met de ontwikkeling van nieuwe artillerie, heeft geen enkele staat het gemonopoliseerd. De knowhow op het gebied van het werpen van wapens was geconcentreerd in de Lage Landen bij de monding van de Schelde en de Rijn. Frankrijk en de Habsburgers verdeelden die gebieden onderling, wat resulteerde in een wapenstilstand. Door dergelijke monopolies daarentegen konden staten gemilitariseerde rijken creëren inWest-Azië,Rusland enIndia, en "op een aanzienlijk gewijzigde manier" inChina,Korea enJapan.
Buskruitrijken
| Vlag | Naam | Religie | Staatshoofd | Begin | Einde | Regeerperiode | Opmerking |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
.svg) | Ottomaanse Rijk | Soennisme | Sultan | 1517 | 1924 | 407 jaar | De heilige steden van de moslims (Mekka, Medina en Jeruzalem) bevonden zich in dit rijk. |
 | Safawieden Rijk | Sjiisme | Sjah | 1501 | 1722 | 221 jaar | |
.png) | Mogol Rijk | Soennisme | Padisjah | 1526 | 1858 | 332 jaar |
