Stad inPolen | |||
|---|---|---|---|
 | |||
  | |||
| Situering | |||
| Woiwodschap | Ermland-Mazurië | ||
| District | Powiat Braniewski | ||
| Gemeente | Braniewo | ||
| Coördinaten | 54° 23′ NB, 19° 50′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Oppervlakte | 12,36 km² | ||
| Inwoners (2005) | 18.068 (1462 inw./km²) | ||
| Overig | |||
| Postcode | 14-500 | ||
| Identificatiecode | 28020 | ||
| Kentekenplaat | NBR | ||
| Website | Officiële website | ||
| Foto's | |||
 | |||
| Basiliek van de H. Catharina | |||
| |||
Braniewo (Duits:Braunsberg) is eenstad in hetPoolsewoiwodschapErmland-Mazurië, in depowiatBraniewski, op 6 km van de grens met deRussischeOblast Kaliningrad. De oppervlakte bedraagt 12,36 km², het inwonertal 18.068 (2005). De stad was eenHanzestad.
De oudste naam van de stad – Brunsberg - wordt herleid tot bisschop Bruno von Schauenburg, maar het kan ook ‘Bruseberge’ zijn geweest, wat in hetOudpruisisch legerkamp betekent.
Er lag hier al eeuwen een overslagplaats voor goederen die over zee werden aan- of afgevoerd. In 1249 bezette deDuitse Orde de plaats en zij stichtten er een stad, die tevens de residentie was van hetdomkapittel van het door de Orde opgerichte bisdomErmland. DeOude Pruisen verwoestten de plaats tijdens opstanden kort na 1270. Daarna werden versterkingen gebouwd en werd Braunsberg een havenstad die zich bij deHanze aansloot. Het domkapittel verhuisde naar het nabijgelegenFrauenburg (Frombork). De stad bleef onder het gezag van het bisdom Ermland en kwam na 1466 onder de Poolse koning. Bisschop Stanislaus Hosius stichtte in 1578 een katholiekLyceum Hoseanum als bolwerk van decontrareformatie. In het aangrenzendehertogdom Pruisen waren de landheren na dereformatie in 1525 tot hetlutheranisme overgegaan.
De stad werd door de Zweden in hun oorlog tegen Polen bezet maar bleef tot 1772 deel van het Poolse koninkrijk. In dat jaar werd het Ermland in deEerste Poolse Deling bij het koninkrijk Pruisen gevoegd en werd deel van de provincieOost-Pruisen.
Economisch ontwikkelde de stad zich na 1859 toen dePreußische Ostbahn naarKoningsbergen werd aangelegd. Ook de zeescheepvaart profiteerde van deze opleving. Het gymnasium werd een staatsinstelling, behield zijn katholieke achtergrond en bleef van belang voor de opleiding van de jonge generaties uit het katholiekeJunkertum en de hogere burgerij.
Het inwonertal groeide gestaag van 4.370 in 1782 tot 21.142 in 1939. Dat aantal inwoners is na 1945 niet meer gehaald.
In februari en maart 1945 werd de stad die door deWehrmacht tot vesting was uitgebouwd geheel vernietigd door hetRode leger. Poolse autoriteiten namen het gezag over en de nieuwe staatsgrens tussen deSovjet-Unie en Polen kwam ten noorden van de stad te liggen. Braunsberg heette voortaanBraniewo. Polen enOekraïners vestigden zich hier nadat deDuitse inwoners vrijwel allen waren gevlucht, omgekomen of uitgewezen. Tussen 1979 en 1986 is de grotendeels verwoeste ruïne van de Catharinakerk hersteld. In 2001 werd de kerk door de PoolsePaus Johannes Paulus II verheven totbasiliek.
Braniewo was in2000 de startplaats van deRonde van Polen, een wielerkoers die dat jaar ging over een afstand van 1.171 kilometer, verspreid over zeven etappes.
