Eenbrandstapel is eenvuur waarop een menselijk lichaam wordtverbrand.
De brandstapel werd en wordt in sommige landen, zoalsIndia enPapoea (Papoea enWest-Papoea) in Indonesië, gebruikt om een dode tecremeren. Dit gebeurde voor dekerstening ook in Nederland.
Verder heeft de brandstapel een lange historie als methode voor devuurdood, dat wil zeggen tot het voltrekken van dedoodstraf voor misdaden alshoogverraad,ketterij enhekserij. Terechtstellingen op deze wijze vonden plaats in het openbaar, deels als (leed)vermaak maar vooral als waarschuwing voor de toeschouwers, opdat zij niet dezelfde misdrijven zouden begaan.
De veroordeelde werd vastgebonden aan een rechtop staande paal met daaromheen een (meestal) nauwkeurig aangelegde verzameling brandhout. Dit werd vervolgens aangestoken, zodat het slachtoffer werd verbrand. Afhankelijk van de omstandigheden (en kennissenkring) van de veroordeelde werd soms aan naaste verwanten toegestaan om makkelijk brandbare stukken hout en papier tussen de kleding van het slachtoffer te stoppen om het proces zo veel mogelijk te bespoedigen.
In sommige gevallen werd als een soort vangenade nat hout gebruikt of werd het hout zodanig neergelegd dat het vuur een grote rookontwikkeling tot gevolg zou hebben. De veroordeelde stierf dan met enig geluk door verstikking voordat de vlammen vat op hem/haar zouden krijgen.
De voornaamste reden van deSpaanse Inquisitie voor deze wijze vanterechtstelling was om geen (zichtbaar) bloed te hoeven vergieten. DeKerk deed alles om zich te houden aan hetdogmaEcclesia non novit sanguinem (de kerk is onbesmeurd door bloed).[bron?]
De schattingen van het aantal mensen dat door de Spaanse Inquisitie ter dood veroordeeld is tijdens haar bestaan (van1478 tot1834) lopen uiteen. Wel is uit het bestuderen van archieven gebleken dat ongeveer 2% van de door de inquisitie gevoerde processen de doodstraf als resultaat had.
De executie werd uitgevoerd door de burgerlijke overheid. Als de verdachte berouw toonde, werd hij doorwurging om het leven gebracht waarna zijn lijk op de brandstapel verbrand werd. Had de verdachte geen berouw, dan werd hij levend verbrand.
