Boustrofedon,ossendraaischrift ofossenploegschrift is eenschrijfrichting waarbij de tekst in opeenvolgende regels om beurten van links naar rechts en van rechts naar links wordt geschreven.
De term boustrofedon komt uit het Grieks (βουστροφηδόν) en betekent letterlijk draaien als een (ploegende)os (bous - os,strephein - draaien). De manier van schrijven werd in verschillende perioden en in verschillende gedeelten van de wereld toegepast. Het bekendst is de toepassing in vroegeGriekse geschriften.
Er zijn meerdere manieren om boustrofedon te schrijven, bijvoorbeeld:
| Omschrijving | Voorbeeld |
|---|---|
| De schrijfrichting van alle even regels wordt steeds omgedraaid, maar de woorden zelf niet. | De schrijfrichting van alle even regels wordt steeds .niet zelf woorden de maar ,omgedraaid |
| De schrijfrichting van alle even regels wordt steeds omgedraaid, en de woorden zelf ook, maar de letters niet. | De schrijfrichting van alle even regels wordt steeds ed raam ,koo flez nedroow ed ne ,diaardegmo letters niet. |
| De schrijfrichting van alle even regels wordt helemaal omgedraaid, zowel schrijfrichting, woorden als letters; de letters staan inspiegelschrift. | De schrijfrichting van alle even regels wordt helemaal omgedraaid, zowel schrijfrichting, woorden als letters; de letters staan inspiegelschrift. |
| De schrijfrichting van alle even regels wordt helemaal omgedraaid, en daarbij ondersteboven geschreven, oftewel 180 graden gedraaid. | De schrijfrichting van alle even regels wordt helemaal omgedraaid, en daarbij ondersteboven geschreven, oftewel 180 graden gedraaid. |
Teksten die gebruikmaken van boustrofedon, zijn op vele plaatsen in de wereld gevonden. Diverse inscripties zijn gevonden in landen in en rondom deMiddellandse Zee, zoalsKreta,Cyprus,Italië (zowel in hetEtruskisch als inItalische talen),Klein-Azië (Hettitisch) en in het vroegereArabië.
Er zijn echter ook inscripties gevonden in verder weg gelegen gebieden zoalsIndia,Centraal-Amerika,Paaseiland (hetRongorongo) en inNoord-Europa (vroegrunenschrift).
Een moderne toepassing vindt men sinds 1995 in een inscriptie van de laatste strofe vanMartinus Nijhoffs beroemde gedichtHet kind en ik op een tegel bij een vijver in deOude Hortus Botanicus achter hetUniversiteitsmuseum Utrecht, vervaardigd door schriftbeeldhouwer Britt Nelemans.[1] Op deze manier wordt het spiegeleffect in het water, waarvan in het gedicht sprake is, benadrukt.
