De bolsjewieken, gesticht doorVladimir Lenin enAleksandr Bogdanov, waren in 1905 een massa-organisatie die voornamelijk bestond uit arbeiders onder een democratische internehiërarchie bestuurd door het principe vandemocratisch centralisme, die zichzelf beschouwden als de leiders van de revolutionairearbeidersklasse van Rusland. Er wordt vaak naar hun opvattingen en werkwijzen verwezen als het bolsjewisme. De bolsjewistische revolutionaire leiderLeon Trotski gebruikte vaak de termen bolsjewisme en bolsjewist na zijn ballingschap van de Sovjet-Unie om een onderscheid te maken tussen wat hij zag als het echteleninisme en de staat en partij zoals zij bestonden onder het leiderschap vanJozef Stalin.
In 1903 ontstonden ten gevolge van een scheuring in deRussische Sociaaldemocratische Arbeiderspartij (RSDAP) het bolsjewisme en hetmensjewisme. In verband met de organisatorische opvattingen van Lenin (in zijn brochureWat te doen? (1902), stoelend op hetmarxisme) besloten hij en zijn volgelingen een eigen weg te gaan. In 1903 hield de RSDAP, die inRusland illegaal was, in Brussel en Londen haar tweede congres.
Later ontstonden twee stromingen: demensjewieken (de minderheid) en de bolsjewieken (de meerderheid). De mensjewieken waren meer politiek gematigd en stonden positiever tegenover de liberale oppositie die meer wijdverspreide aanhang had en democratisch gericht was. De bolsjewieken hadden een onverzoenlijke opstelling tegen debourgeoisie en de liberale democratie en zagen democratische samenwerking met andere partijen als ongewenst (alleen tijdelijk toelaatbaar als tactiek om te komen tot de uiteindelijke doorKarl Marx voorspeldedictatuur van het proletariaat). Na de val van de monarchie (tsaar), veroorzaakt door deFebruarirevolutie, vormden de mensjewieken deVoorlopige Regering onder leiding vanAleksandr Kerenski. Deze regering was onmachtig om de lopende oorlog tegen Duitsland te beëindigen, hetgeen meer en meer kwaad bloed zette bij de Russische bevolking. De bolsjewieken voerden een politiek van agitatie tegen de Voorlopige Regering en voor een verdere doorvoering van de revolutie naar het socialisme (communisme). In de loop van 1917 voerden de mensjewieken een stijgende repressie uit tegen de bolsjewieken enLenin enStalin moesten onderduiken, terwijlTrotski werd gevangengenomen. In november 1917 (gregoriaanse kalender; oktober volgens de juliaanse kalender) mondde deze mix van ontevredenheid, oorlogsmoeheid, agitatie en repressie uit in deOktoberrevolutie, die de bolsjewieken aan de macht bracht.
.jpg)
