Eenbijvoeglijk naamwoord ofadjectief is eenwoordsoort in detaalkundige benoeming. Het wordt gebruikt om iets anders in de zin (vaak eenzelfstandig naamwoord) nader te omschrijven. Het bijvoeglijk naamwoord (afkorting bn.) duidt dus meestal een eigenschap of hoedanigheid aan en vormt meestal éénzinsdeel met datgene wat het nader omschrijft.
Een bijvoeglijk naamwoord kan in een zin op twee manieren gebruikt worden:attributief en niet-attributief. Niet-attributief gebruik kan weer worden onderverdeeld in predicatief en bijwoordelijk gebruik.
In hetNederlands en veel andere talen kunnen van veel bijvoeglijke naamwoorden een vergrotende trap en overtreffende trap afgeleid worden. Het oorspronkelijke bijvoeglijk naamwoord is de stellende trap. Samen heten ze detrappen van vergelijking.
Vrijwel alle bijvoeglijke naamwoorden kunnen daarnaast wordengesubstantiveerd, wat betekent dat ze de syntactische eigenschappen van zelfstandige naamwoorden krijgen en met andere adjectieven kunnen worden gecomplementeerd. Dit gebeurt meestal met specifieke vasteachtervoegsels, waarvan elke taal er een aantal heeft.
- Attributief
- Van een attributief bijvoeglijk naamwoord is sprake wanneer het bijvoeglijk naamwoord geplaatst wordt vóór een zelfstandig naamwoord
- Hetgroene handvat — Deintelligente vrouw — Delange man
- Eengroen handvat — Eenintelligente vrouw — Eenlange man
- Predicatief
- Van een predicatief bijvoeglijk naamwoord is sprake wanneer het hoofd is van eennaamwoordelijk gezegde, predicatief complement ofbepaling van gesteldheid
- Het handvat isgroen – De vrouw isintelligent – De man islang
- Een handvat isgroen — Een vrouw isintelligent — Een man islang
- Er zijn ook bijvoeglijk naamwoorden diealleen predicatief kunnen worden gebruikt, zoalsaan[1][2]
- Het lampje isaan — Een lampje isaan (correct)
Hetane lampje — Eenaan lampje (foutief)
- Bijwoordelijk
- Het bijvoeglijk naamwoord wordt alsbijwoord gebruikt
- Partitief
- Het bijvoeglijk naamwoord wordt geplaatst na een woord van kwantiteit met alssuffix-s
- Zelfstandig
- Het bijvoeglijk naamwoord wordt zelfstandig gebruikt waarbij verwezen wordt naar een bekend begrip.
- Wilt U een rode stoel of lievereen groene? Het liefst heb ikdie blauwe.
- Ik heb gestemd opde Groenen.
Bronnen, noten en/of referenties
