Gemeente inNederland | |||
|---|---|---|---|
.png) | |||
| Situering | |||
| Provincie | Noord-Holland Noord-Holland | ||
| Coördinaten | 52° 29′ NB, 4° 39′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Oppervlakte | 20,09 km² | ||
| - land | 18,40 km² | ||
| - water | 1,69 km² | ||
| Inwoners (30 sep 2025) | 43.009? (2337 inw./km²) | ||
| Bestuurscentrum | Beverwijk | ||
| Naam inwoners | Beverwijker/Wijker | ||
| Bijnaam | Aardbei | ||
| Belangrijke verkeersaders |     | ||
| Station(s) | Beverwijk | ||
| Politiek | |||
| Burgemeester (lijst) | Martijn Smit (PvdA)[1] | ||
| Bestuur | D66,GroenLinks,VVD,CDA | ||
| Economie | |||
| Gemiddeldinkomen (2023) | € 38.300 per inwoner | ||
| Gem. WOZ-waarde (2024) | € 336.000 | ||
| WW-uitkeringen(2023) | 12 per 1000 inw. | ||
| Overig | |||
| Postcode(s) | 1940-1949 | ||
| Netnummer(s) | 0251 | ||
| CBS-code | 0375 | ||
| CBS-wijkindeling | ziewijken en buurten | ||
| Website | www.beverwijk.nl | ||
 Bevolkingspiramide (2023) | |||
| Foto's | |||
 | |||
| Breestraat | |||
| |||
%2c_RP-P-AO-9A-20-2.jpg)
Beverwijk (uitspraakⓘ) is eenstad[2] engemeente inMidden-Kennemerland[3] in de Nederlandse provincieNoord-Holland. De gemeente telt 43.009 inwoners (30 september 2025, bron: CBS) en heeft een oppervlakte van 19,60km² (waarvan 1,78 km² water). De gemeente maakt deel uit van de samenwerkingsregioIJmond.
De gemeente bestaat uit de stad Beverwijk en het dorpWijk aan Zee (en het voormalige tuindersdorpWijk aan Duin).
De plaats is bekend omDe Bazaar (ook wel Zwarte Markt genoemd), de grootste overdekte markt van Europa. Ook is in Beverwijk eenbrandwondencentrum gevestigd, in hetRode Kruis Ziekenhuis. Beverwijk had de eerstemeubelboulevard van Nederland.
De belangrijkste industrie in de omgeving wordt gevormd door de hoogovens vanTata Steel Europe, gevestigd ten zuiden van Beverwijk inVelsen-Noord.
De naam Beverwijk heeft niets met knaagdieren te maken. Er zijn twee lezingen over de verklaring van de naamgeving. De eerste lezing is dat de naam Beverwijk een verbastering is vanBedevaartswijk.[4][5] De stad was een plek voor pelgrimage ter ere vanAgatha. De tweede lezing is dat de naam Beverwijk zijn oorsprong vindt in de naam Beverhem.[bron?] "Bever" is een naam van een Germaanse man en de toevoeging -hem betekent zoveel als "woning of nederzetting van".
De plaatsnaam Beverhem wordt genoemd in de goederenlijst die hoort bij het Cartularium van de Utrechtse bisschopRadboud. Het document met de goederenlijst is opgesteld in de periode 896-953 n.Chr.. Met behulp van de lijst claimde debisschop van Utrecht rechten op goederen uit de periode van vóór circa 857/8 n.Chr.. Dit is voor het moment waarop de DeenRorik, eenNoorman ofViking, de macht kreeg over onder meerKennemerland. Rorik werd opgevolgd door Godfried, die in 885 werd vermoord. Daarmee kwam een einde aan de Noormannenperiode in Kennemerland. De bisschop keerde terug in Utrecht en stelde zijn lijst op.[6]
In de 10e eeuw moet een groot deel van het grondgebied te Beverwijk (het kroondomein) in handen zijn gekomen van deabdij van Egmond. Van schenkingen is weinig terug te vinden en het omvangrijke bezit blijkt uit een kaart (ca. 1540) en de administratie van de abdij. In de 10e eeuw moet de abdij van Egmond en/of de bisschop van Utrecht de naam van het kerkdorp aanSint-Agatha hebben gewijd. Het hernoemen van plaatsnamen, waarbij christelijke namen werden ingevoerd, gebeurde ook elders. Met de naamswijziging verdween niet altijd de naam die in de volksmond werd gebruikt.
In de tweede helft van de 13e eeuw is aan de oever van "de"Meer, nabij het kerkdorp Sint-Aagtenkerk, een handelswijk ontstaan, die Wijc werd genoemd. Deze naam werd in korte tijd de naam voor het hele ambacht dat reikte van de Meer tot aan deNoordzee. In de volksmond is de naam Beverhem blijven voortbestaan, waarbij in 1276 voor het eerst op schrift de toevoeging -hem is vervangen door -wijk en de naam Beverwijk is ontstaan.
Bij de kerk lag het dorp Sint-Aagtenkerk, waar zich een grafelijkecurtis bevond. Het hoofdgebouw van deze curtis zal hetkasteel van Banjaert zijn geweest dat in 1204 tijdens deLoonse Oorlog werd verwoest.
Beverwijk kreeg in 1276 hetmarktrecht, verleend door GraafFloris V van Holland.
GraafJan I van Holland verleende op 11 november 1298 een reeksstadsrechten.[7] De oorkonde of stadskeur bevat bepalingen over bestuur en regelgeving, handhaving van de openbare orde, de rechtspraak, het erfrecht, het verbintenissenrecht, de economie en de verplichtingen van de burgers tegenover de stadsheer en elkaar.[8]
Met de stadskeur werden de handelsnederzetting aan het meer en het kerkdorp Sint-Aagtenkerk (Agathenkerka) binnen één bestuursgebied samengebracht en ontwikkelde zich tot de stad Beverwijk. Het gebied van de stad werd daarmee afgescheiden van het ambacht Wijk (Wiic).
In 1536 verkooptKarel V, Keizer van het Roomse Rijk aan de raadsheer in het Hof van Holland,Gheryt van Assendelft, het klerk-, bode- en schoutambacht van Beverwijk voor een som van vijfhonderd en twintig ponden.[9]
Het kerkdorp Sint-Aagtenkerke was in de middeleeuwen een doel voor pelgrims, omdat deheiligeAgatha hier zou zijn verschenen aan een maagd uitVelsen, die op de vlucht was voorRorik, eenNoorman en hertog vanKennemerland. Op de plaats waar de heilige Agatha verscheen, bevond zich dan al enige tijd een houten kerk of kapel. Deheilige Agatha komt regelmatig terug in het huidige Beverwijk. Verwijzingen zijn onder andere deHeilige Agathakerk, het Sint-Aagtendorp (woonwijk), de Sint-Aagtendijk en voorheen De Aagtenhal (sporthal). Daarnaast is hetbrandwondencentrum in Beverwijk goed op zijn plaats want Sint-Agatha is depatroonheilige van brandwonden.
In de middeleeuwen bevonden zich een aantal kastelen in Beverwijk, onder andereKasteel Ter Wijc,Kasteel Banjaert[10] enHuis Adrichem.[11]
In 1575 wordt de bestaande kerk vervangen door een nieuw gebouw, inclusief kerktoren. De kerktoren staat tegenwoordig bekend alsWijkertoren, de kerk alsGrote Kerk. De Wijkertoren is kenmerkend voor de skyline van Beverwijk.
Kooplieden uitAmsterdam bouwden in de17e eeuw in de aantrekkelijke duinomgeving hun buitenstadse optrekjes. Voorbeelden hiervan zijn Huize Westerhout, HuizeAkerendam enHuize Scheybeeck. De twee laatstgenoemde stonden aan de rand van hetWijkermeer. In die tijd wordt de stad omgeven door het dorpHeemskerk (noordelijk), het dorpWijk aan Zee en Duin (westelijk), de kernBreesaap (zuidelijk) en hetWijkermeer (oostelijk). Het landschap bestaat voornamelijk uit duingebied.
In 1800 wordt deLinie van Beverwijk aangelegd, na deSlag bij Castricum in 1799. Deze militaire verdedigingslinie complementeerde een bestaande linie vanMonnickendam, viaPurmerend naar Beverwijk. De Linie van Beverwijk bestond uit een aantallunetten, vaak met een gracht eromheen. Enkele van deze lunetten zijn bewaard gebleven, de meeste zijn nu verdwenen.
In 1936 werden de gemeentenWijk aan Zee en Duin en Beverwijk samengevoegd tot één gemeente. 'Wijk aan Duin' werd kort na de Tweede Wereldoorlog opgeslokt in het snelgroeiende Beverwijk,Wijk aan Zee bleef behouden als aparte kern.
De komst van deKoninklijke Hoogovens zorgde voor een ingrijpende verandering in de bevolking van deIJmond en her en der voor wat overenthousiaste verwachtingen. Zo bracht de gemeente Velsen een uitbreidingsplan uit voor een stad van 250.000 inwoners. Dit plan ging snel weer van tafel en in dejaren dertig ging men uit van 100.000 inwoners. Na deTweede Wereldoorlog slonken de plannen verder en werd de verwachting 67.000 inwoners.[12]
Beverwijk maakte ook wilde plannen met een plan voor een "Staalstad" van honderdduizend inwoners, mede mogelijk gemaakt door een fusie met Heemskerk. Zowel de 100.000 inwoners als de fusie metHeemskerk gingen later weer van tafel.[13]
Op 16 april 1944, tijdens deTweede Wereldoorlog, voerden de toenmaligebezetters eenrazzia uit in Beverwijk enVelsen-Noord. Ze arresteerden bijna 500 mensen, die inKamp Amersfoort als gijzelaars gevangen werden gehouden totdat de daders van de moord op drieNSB'ers zich gemeld hadden. Enkele gijzelaars werden later weer vrijgelaten maar velen werden naar Duitsland getransporteerd om daar als dwangarbeider tewerkgesteld te worden. In totaal keerden 63 gijzelaars niet terug. Het was de eerste huis-aan-huis razzia in Nederland.[14] Voorheen was men veilig als men in huis was bij een razzia aangezien deze alleen op straat werden gehouden.
In 1950 werd de fabriek vanBeijnes verplaatst van Haarlem naar een nieuw fabriekscomplex in Beverwijk, waar zich speciaal voor de werknemers eenspoorweghalte Beijnes bevond. In 1959 werd Beijnes overgenomen door de Verenigde Machinefabrieken Stork-Werkspoor (VMF) en in 1963 werd de fabriek alweer gesloten.
Rond 1977 vestigden zich de eerste meubelzaken op de Parallelweg in Beverwijk. Zo ontstond toen de eerstemeubelboulevard van Nederland. In 1981 waren er al 10 zaken gevestigd. Een citaat uit een krant uit 1981: "Meubels kijken en vergelijken en aanschaffen is aantrekkelijk in Beverwijk, niet in de laatste plaats omdat aan deze meubelboulevard het parkeerprobleem onbekend is". Tegenwoordig is de gezamenlijke naam van de meubelboulevard "Woonboulevard Beverwijk".
Op 23 maart 1997 vonden supporters vanAjax enFeyenoord zich in een gewelddadig treffen in een polder vlak bij Beverwijk. Bij deze veldslag raakte Carlo Picornie, supporter vanAjax, zwaargewond. Picornie overleed onderweg naar het ziekenhuis. De veldslag staat bekend als deSlag bij Beverwijk.
| Aangrenzende gemeenten | ||||
|---|---|---|---|---|
Heemskerk Heemskerk | ||||
 | ||||
Zaanstad Zaanstad | ||||
Velsen Velsen | ||||
Beverwijk ligt in het zuidwesten van de Nederlandse provincieNoord-Holland, ongeveer 20 kilometer ten noordwesten vanAmsterdam en 15 kilometer ten noorden vanHaarlem. De gemeente grenst westelijk aan deNoordzee.
Topografisch kaartbeeld van de gemeente Beverwijk, juni 2023
ZieWijken en buurten in Beverwijk voor het hoofdartikel over dit onderwerp.De gemeente Beverwijk bestaat uit 10 (statistische) wijken en 31 buurten.
| 00 | Centrum |
| 01 | Vondelkwartier |
| 02 | Oranjebuurt |
| 03 | Kuenenkwartier |
| 04 | Warande |
| 05 | Noordwestelijk tuinbouwgebied |
| 06 | Oosterwijk en Zwaansmeer |
| 07 | Meerestein |
| 08 | Wijk aan Zee |
| 09 | De Pijp en Wijkerbroek |
Het college van B&W van Beverwijk werd in 2022 gevormd door de partijenSamen Lokaal Beverwijk,D66,CDA,PvdA enOn's Beverwijk (een afsplitsing van Samen Lokaal). Het college telt vijf wethouders.
De gemeenteraad van de gemeente Beverwijk bestaat uit 27 zetels. Hieronder de behaalde zetels per partij bij degemeenteraadsverkiezingen sinds 2010:
| Partij | 2010 | 2014 | 2018 | 2022 |
|---|---|---|---|---|
| Samen Lokaal Beverwijk | - | - | 2 | 8 |
| VVD | 6 | 4 | 5 | 4 |
| D66 | 2 | 6 | 4 | 4 |
| GroenLinks | 4 | 4 | 5 | 3 |
| VRIJ! | - | - | 2 | 3 |
| CDA | 3 | 3 | 3 | 2 |
| PvdA | 6 | 4 | 3 | 2 |
| Forum voor Democratie | - | - | - | 1 |
| Democraten Beverwijk | 2 | 2 | 2 | - |
| GemeenteBelangen | 2 | 4 | 1 | - |
| Totaal | 25 | 27 | 27 | 27 |
Neuwied (Duitsland), van 1965 tot 1990. Tegenwoordig bestaan er alleen nog vriendschappelijke betrekkingen.
In de gemeente zijn er een aantal rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten, en oorlogsmonumenten, zie:
Beverwijk kent één provinciaal monument, hetfort aan den Sint Aagtendijk, onderdeel van de Stelling van Amsterdam.
In de gemeente Beverwijk zijn diverse beelden, sculpturen en objecten geplaatst in de openbare ruimte, zie:
In het oostelijk deel van Beverwijk zijn de meeste sportfaciliteiten te vinden: Atletiek Vereniging DEM, voetbalverenigingenr.k.v.v. DEM,CVV Jong Hercules,De Kennemers,SV Beverwijk, hockeyverenigingBHC Overbos enkorfbalvereniging Watervliet hebben hier hun sportterreinen. Sporthal Beverwijk (vanwege de kenmerkende vorm ook welDe Walvis genoemd) is de belangrijkste sporthal. In sporthal Kinheim heeftzaalvoetbalvereniging Demi Sport haar thuishonk. Demi Sport, opgericht in 1973, is een van de oudste zaalvoetbalverenigingen uit de regioNoord-Holland.Daarnaast bevindt zich in een woonwijk ten zuiden van de Alkmaarseweg het clubgebouw van tafeltennisvereniging Rapidity.
In het westelijk deel van Beverwijk zijn scoutinggroepen gevestigd. Dit betreft het gebied Scoutingduin, waar de groepen Mees Toxopeus, Admiraal van Kinsbergen, Wiawaha en Die Wijcker Duinjaghers zijn gevestigd. De M'hali Panzi groep is gehuisvest net buiten het centrum.
Ten oosten van deA22 is het wielerparcours van BRC Kennemerland te vinden. Het is aangelegd boven op de voormalige vuilnisbelt.
In het noordwesten, tegen de grens metHeemskerk, ligt het Sportfondsenbad Beverwijk, waar ook de Kennemer Zwemclub (KZC) huist.
Het strand van Wijk aan Zee is het breedste van (het vasteland van) Nederland.
Door het uiterste westen en door Wijk aan Zee loopt de Europesewandelroute E9, ter plaatse ookNoordzeepad ofNederlands Kustpad geheten. HetNatuurvriendenhuis Banjaert in Wijk aan Zee biedt wandelaars (en anderen) een gastvrij onderdak.
De rhythm 'n blues bandThe Bintangs is in 1961 opgericht door de broersFrank enArti Kraaijeveld. Een andere bekende band isCarlsberg.
Beverwijk werd geregeld bezocht doorJoost van den Vondel, die tijdens zijn verblijf op landgoed Scheybeeck meerdere stukken schreef. Ook de schrijfstersBetje Wolff enAagje Deken hebben aan het eind van de achttiende eeuw geruime tijd in Beverwijk gewoond en gewerkt. Zij woonden en werkten in Huize Lommerlust, tegenwoordig een seniorencomplex. Het tuinhuisje wat zij gebruikten voor hun schrijfwerk bleef tot 1993 staan. Toen brandde het af en werd vervangen door een replica die in 1999 werd verplaatst naar de patio van Lommerlust.[15]
Jarenlang maakte het doorgaande verkeer van en naar het noorden voornamelijk gebruik van de wegen die aan de oostkant (Parallelweg, Spoorsingel), noorden (Laan der Nederlanden) of in het centrum (Alkmaarseweg) gesitueerd zijn. Omdat de genoemde wegen steeds minder berekend waren op de (toenemende) hoeveelheid verkeer, bestond al jaren het plan een randweg lang de westkant van de stad aan te leggen. Na jaren verzet door actiegroepen werd op 26 januari 2009 met de aanleg van de 'Westelijke Randweg' begonnen. Dezeprovinciale weg kreeg het wegnummerN197 toegewezen en is op zaterdag 5 juli 2010 geopend.
Van 1882 tot 1924 werd detramlijn Beverwijk - Wijk aan Zee geëxploiteerd, eerst eenstoomtram en sindsdien eenpaardentram.
In het zuidoosten bevindt zich hettreinstation waar treinen vertrekken in de richting vanHaarlem,Amsterdam,Alkmaar enHoorn. Het station is een OV-knooppunt en zodoende stopt op het station ook een groot aantal streekbussen vanConnexxion en één streekbus vanEBS.
_gelegen_aan_de_Meerstraat_was_de_plaats_waar_door_de_jaren_heen_handel_werd_gedreven%2c_Inventarisnummer_KNA006021523.JPG)
Oorspronkelijk lag de haven van Beverwijk direct aan hetWijkermeer, maar door aanslibbing was de haven later alleen nog via het kanaal "Wijker Vaart" te bereiken.[17] De naam van deze Wijkervaart veranderde later in "De Pijp".[18] Zo heet de haven en het omliggende industriegebied tot op de dag van vandaag.
Sinds de drooglegging van het Wijkermeer in 1861 en de opening van hetNoordzeekanaal in 1876 is De Pijp viazijkanaal A te bereiken. Aan het begin van de20e eeuw is de oorspronkelijke haven (aan de Meerstraat) gedempt en verder van de binnenstad af komen te liggen.
De totale overslag van de haven bedroeg in 2015 343.000 ton.[19] Daarvan bestaat 70.000 ton uit aardappels; Beverwijk heeft daarmee de grootsteaardappelhaven ter wereld.[20]
Beverwijk is een van de vier plekken waar de Transatlantischeonderzeekabel voordatacommunicatie Atlantic Crossing-1 (AC-1) Europa binnenkomt.[21] De kabel verbindt Nederland met Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten.
·
·
Kernen:Beverwijk ·Wijk aan Zee
Voormalige gemeente:Wijk aan Zee en Duin
Noord-Holland:Steden en dorpen Nederland:Provincies ·Gemeenten
· ·Aalsmeer ·Alkmaar ·Amstelveen ·Amsterdam ·Bergen ·Beverwijk ·Blaricum ·Bloemendaal ·Castricum ·Den Helder ·Diemen ·Dijk en Waard ·Drechterland ·Edam-Volendam ·Enkhuizen ·Gooise Meren ·Haarlem ·Haarlemmermeer ·Heemskerk ·Heemstede ·Heiloo ·Hilversum ·Hollands Kroon ·Hoorn ·Huizen ·Koggenland ·Landsmeer ·Laren ·Medemblik ·Oostzaan ·Opmeer ·Ouder-Amstel ·Purmerend ·Schagen ·Stede Broec ·Texel ·Uitgeest ·Uithoorn ·Velsen ·Waterland ·Wijdemeren ·Wormerland ·Zaanstad ·Zandvoort
Steden en dorpen ·Voormalige gemeenten ·Nederland:Provincies ·Gemeenten
· ·
