| Plaats inNederland | |||
|---|---|---|---|
| Situering | |||
| Provincie | Zuid-Holland | ||
| Gemeente | Alphen aan den Rijn | ||
| Coördinaten | 52° 5′ NB, 4° 33′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Oppervlakte | 12,7[1] km² | ||
| - land | 12,32[1] km² | ||
| - water | 0,38[1] km² | ||
| Inwoners (2023-01-01) | 3.590[1] (291 inw./km²) | ||
| Woningvoorraad | 1.418 woningen[1] | ||
| Overig | |||
| Postcode | 2731 | ||
| Woonplaatscode | 2853 | ||
| Kernen | Benthorn,Hogeveen | ||
| Voormalige gemeente | 1817 - 1991 | ||
| Opgegaan in | Rijnwoude,Alphen aan den Rijn | ||
| Foto's | |||
| |||
Benthuizen is een dorp in de gemeenteAlphen aan den Rijn, in deNederlandseprovincieZuid-Holland. Benthuizen ligt ten noordoosten van en bijna tegenZoetermeer aan en telt ongeveer 3.590 inwoners (2023). Een bezienswaardigheid in Benthuizen is demolenDe Haas, gebouwd in 1772.
De naam van hetambacht 'Benthusen' wordt voor het eerst genoemd in documenten in de13e eeuw. In1282 krijgtDirk van Teylingen vanFloris V,graaf van Holland, een gebied rondWaddinxveen inbruikleen. De grens van dat gebied wordt in de leenakte aangegeven met een aantalambachten, waaronder 'Benthusen'. Het dorp moet dan ook voor die tijd ontstaan zijn. Tijdens deze periode nam de bevolking snel toe en werden de uitgestrekte veenwildernissen in dit gebied ontgonnen.Hettoponiem 'Benthuizen' is een samenstelling van de uitgang '-huizen', dat een gangbare aanduiding voor een woongebied was vanaf deKarolingische periode,[2] en 'bent' dat (onder andere (en in dit geval waarschijnlijk)) een andere benaming is voorstruisgras.
Hetafsteken vanturf uit deveengronden in de omliggende gebieden vormde eeuwenlang een belangrijke bron van inkomsten voor de inwoners van het dorp, zoals ook terugkomt in het wapen van de voormalige gemeente Benthuizen (de langwerpige blokjes zijn turfbriketten). De intensieveturfwinning leidde tot het veranderen van grote stukken land inveenplassen. De bevolking van Benthuizen nam hierdoor af. De bij Benthuizen liggendegehuchtenBenthorn enHogeveen raakten door deze ontwikkeling zelfs ontvolkt en zouden later bij de gemeente Benthuizen worden gevoegd. Na hetinpolderen (deBenthuizerpolder ontstond) van de grote watermassa's nam de bevolking weer toe en kreeg het dorp een sterkagrarisch karakter. In deze tijd was de stadRotterdamambachtsheer van het dorp. In 1899 telde het dorp 645, voornamelijkhervormde, inwoners.
Tijdens de periode van grote woningbouwprojecten buiten de grote steden in de jaren '60 en '70 van de20e eeuw verrees ook in Benthuizen veel nieuwbouw. Dit zorgde voor een aanzienlijk vergroting van het dorp en instroom van veel nieuwe bewoners van buiten de regio. In2005 werd ten oosten van Benthuizen gestart met de aanleg van deHSL-Zuid (de tunnel van de HSL-Zuid onder hetGroene Hart begint bij Benthuizen) en ten zuiden/zuidoosten van het dorp is hetBentwoud aangelegd. Tussen 2015 en 2025 zijn grotere en minder grootschalige nieuwbouwprojecten gepland, waaronder de nieuwe wijk 'Bentwijck', die aan de oostkant verrijst.
Tot1991 was Benthuizen een zelfstandige gemeente. Vanaf 1991fuseerden de gemeentes Benthuizen,Hazerswoude enKoudekerk aan den Rijn inRijneveld, vanaf 1993 genaamdRijnwoude. In 2011 werd beslist dat Rijnwoude zou fuseren met de gemeentenBoskoop en Alphen aan den Rijn. Gezien de ligging van Benthuizen vlak bijZoetermeer besloot men een referendum te organiseren met de vraag of het dorp onderdeel van deze nieuwe gemeente moest worden of bij Zoetermeer moest gevoegd worden. Uiteindelijk koos ruim 70% van de stemmers voor de nieuwe ABR-gemeente (die later 'Alphen aan den Rijn' zou heten) en ruim 29 % voor Zoetermeer. Aldus is sinds 1 januari 2014 Benthuizen deel van de fusiegemeente Alphen aan den Rijn.
Benthuizen ligt aan deN209, plaatselijk met de naam 'Nieuwe Hoefweg' (tussen de aansluiting met deA12 en de 'Heerewegh') en 'Hoogeveenseweg' (tussen 'Heerewegh' en 'Provincialeweg', richtingHazerswoude-Dorp). Er zijn lokale uitvalswegen naar Zoetermeer,Hazerswoude-Dorp enGelderswoude. Er zijn drie bushaltes op de Bentwoudlaan voor lijn 165 (Alphen aan den Rijn - Zoetermeer). De lijn stopt in beide richtingen één tot twee keer per uur in Benthuizen en wordt geëxploiteerd doorQbuzz.