Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Naar inhoud springen
Wikipediade vrije encyclopedie
Zoeken

Azteekse kalender

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
KalendersteenPiedra del Sol

DeAzteekse kalender is hetkalendersysteem dat werd gebruikt door deAzteken alsook door andere precolumbiaanse bewoners van Centraal-Mexico. Het is een van de Meso-Amerikaanse kalenders, die de basisstructuur deelt met de kalenders uit het antiekeMeso-Amerika.

De kalender bevat een 365-dagencyclus voor het jaar genaamdxiuhpohualli (jaartelling) en een 260-dagencyclus voor rituelen genaamdtonalpohualli (dagtelling). Deze twee cyclussen samen vormden een 52-jarige eeuw, soms ook wel een ronde kalender genoemd.

Het kalenderjaar begon met de eerste verschijning vanPlejaden in het oosten vlak voor de dageraad.[1]

Tonalpohualli

[bewerken |brontekst bewerken]
Tonalpohualli: Cuāuhxīcalli

Tonalpohualli („dagtelling“) bestaat uit een cyclus van 260 dagen, elke dag die door een combinatie van een aantal nummers van één tot dertien, en een van de twintig dagentekens. Met elke nieuwe dag, zowel het aantal als het dagteken worden verhoogd: 1-Krokodil wordt gevolgd door 2-Wind, 3-Huis, 4-Hagedis enzovoort tot 13-Riet, waarna de cyclus van nummers opnieuw zou beginnen, beginnend met 1-Jaguar. De cyclus van twintig dagentekens, echter, zou tot 7-Bloem verdergaan, waarna het opnieuw zou beginnen met 8-Krokodil. Het zou volledige 260 dagen (13×20) voor de twee cycli van twintig dagentekens en dertien nummers duren om combinatie te hergroeperen en te herhalen vanaf 1-Krokodil.

Dagsymbolen

[bewerken |brontekst bewerken]

De dagsymbolen gebruikt in centraalMexico zijn gelijk aan die van deMixteken, en in mindere mate aan die van andere Meso-Amerikaanse kalenders.

Elk van de dagsymbolen heeft ook een associatie met de vier windrichtingen.

Er is enig verschil in de manier waarop de symbolen werden getekend of gesneden. Deze werden gehaald uit deCodex Magliabechiano.

AfbeeldingNahuatl naamUitspraak (IPA)Nederlandse vertalingRichting
Cipactli[siˈpaktɬi]?Krokodil
Alligator
Kaaiman
Watermonster
Oost
Ehecatl[eʔˈeːkatɬ]?WindNoord
Calli[ˈkalli]?HuisWest
Cuetzpalin[kʷetsˈpalin]?HagedisZuid
Coatl[ˈkoː(w)aːtɬ]?SlangOost
Miquiztli[miˈkistɬi]?DoodNoord
Mazatl[ˈmasaːtɬ]?HertWest
Tochtli[ˈtoːtʃtɬi]?KonijnZuid
Atl[aːtɬ]?WaterOost
Itzcuintli[itsˈkʷintɬi]?HondNoord
Ozomatli
Ozomahtli
[osoˈmaʔtɬi]?AapWest
AfbeeldingNahuatl naamUitspraak (IPA)Nederlandse vertalingRichting
Malinalli[maliːˈnalli]?GrasZuid
Acatl[ˈaːkatɬ]?RietOost
Ocelotl[oˈseːloːtɬ]?JaguarNoord
Quauhtli
Cuauhtli
[ˈkʷaːwtɬi]?ArendWest
Cozcaquauhtli
Cozcacuauhtli
[koːsaˈkʷaːwtɬi]?GierZuid
Ollin
Olin
[ˈoliːn]?beweging
Aardbeving
Oost
Tecpatl[ˈtekpatɬ]?Vuursteen
Mes
Noord
Quiahuitl
Quiyahuitl
[kiˈ(j)awitɬ]?RegenWest
Xochitl[ʃoːtʃitɬ]?BloemZuid

Wind en Regen worden vertegenwoordigd door afbeeldingen van hun goden,Ehecatl enTlaloc.

Trecena's

[bewerken |brontekst bewerken]

Een set van 13 genummerde dagen is bekend in het Spaans bij de termtrecena (vantrece "dertien"). Elk van de twintigtrecenas in de 260 dagen cyclus werd geassocieerd met een bijzondere god:

TrecenaGod
1 Krokodil – 13 RietOmeteotl
1 Jaguar – 13 DoodQuetzalcoatl
1 Hert – 13 RegenTepeyollotl
1 Bloem – 13 GrasHuehuecoyotl
1 Hert – 13 SlangChalchiuhtlicue
1 Dood – 13 VuursteenTonatiuh
1 Regen – 13 AapTlaloc
1 Gras – 13 HagedisMayahuel
1 Slang – 13 AardbevingXiuhtecuhtli
1 Vuursteen – 13 HondMictlantecuhtli
TrecenaGod
1 Aap – 13 HuisPatecatl
1 Hagedis – 13 GierItztlacoliuhqui
1 Aardbeving – 13 WaterTlazolteotl
1 Hond – 13 WindXipe Totec
1 Huis – 13 ArendItzpapalotl
1 Gier – 13 KonijnXolotl
1 Water – 13 KrokodilChalchiuhtotolin
1 Wind – 13 JaguarChantico
1 Arend – 13 HertXochiquetzal
1 Konijn – 13 BloemXiuhtecuhtli

Literatuur

[bewerken |brontekst bewerken]
Folio 98 en 99 van deCodex Tudela (deze sectie staat in relatie met de Azteekse kalender), een16e-eeuwseAzteekse codex
  • Azteeks Kalenderhandboek, door Dr. Randall C. Jimenez / Richard Graeber,ISBN 0966116313
  • Hanns J. Prem: Manual de la antigua cronología mexicana, Centro de Investigaciones y Estudios Superiores en Antropología Social, México 2008.ISBN 978-968-496-694-9

Zie ook

[bewerken |brontekst bewerken]

Externe links

[bewerken |brontekst bewerken]

Referenties

[bewerken |brontekst bewerken]
  1. Brad Schaefer (Yale University).Heliacal Rising: Definitions, Calculations, and some Specific Cases (Essays from Archaeoastronomy & Ethnoastronomy News, the Quarterly Bulletin of the Center for Archaeoastronomy, Number 25.)[1].Gearchiveerd op 19 oktober 2021.
·Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet) ·Sjabloon bewerken
Kalendersystemen
Algemeen wereldwijd:Gregoriaans
Plaatselijk, religieus:Assyrisch ·Bahai ·Chinees ·Ethiopisch ·Hindoe ·Indiaas ·Iraans ·Islamitisch ·Joods ·Juliaans ·Koptisch ·Liturgisch ·Maçonniek ·Thais
Niet meer in gebruik:Attisch ·Azteeks ·Egyptisch ·Maya ·Republikeins ·Romeins

Zonnekalender ·Maankalender ·Lunisolaire kalender·Biodynamische kalender

Mediabestanden
Zie de categorieAztec calendar vanWikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Azteekse_kalender&oldid=67117259"
Categorie:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp