Eenautobiografie (Grieks: αὐτόςzelf, βίοςleven, γράφεινschrijven) is de beschrijving die iemand geeft van diens eigen levensloop, of van belangrijke periodes daaruit. De autobiografie toont vaak de geestelijke ontwikkeling van de schrijver en kan ook geschreven zijn als een meer of minder zakelijk verslag waarin met externe gebeurtenissen een tijdsbeeld wordt gegeven van de periode waarin de auteur heeft geleefd.[1]
De meeste schrijvers beginnen pas op gevorderde leeftijd aan hun autobiografie, die dan ook terugblikt op hun hele leven. De autobiografie wordt daardoor onderscheiden van hetdagboek, dat direct op de gebeurtenissen reageert. Wanneer autobiografische teksten slechts bestaan uit een reeks losse aantekeningen, of slechts een bepaalde periode uit het leven van de schrijver beslaan, wordt veelal gesproken overmemoires ofherinneringen. Bij memoires staat de eigen persoonlijkheid vaak ook minder centraal en ligt de nadruk meer op personen die de auteur heeft gekend en gebeurtenissen uit diens leven.[1]
De schrijver van een autobiografie kan gebruikmaken van eenghostwriter, die het boek een betere vorm geeft. Soms wordt deze expliciet vermeld en heeft de autobiografie de ondertitelzoals verteld aan. Er blijft echter altijd een duidelijk onderscheid bestaan met debiografie, die door een ander geschreven wordt en in de derde persoon is gesteld. Het aantrekkelijke van de autobiografie is de persoonlijke toets die de schrijver aan de gebeurtenissen geeft. Daar staat tegenover dat niet iedereen die een interessant leven heeft geleid ook goed kan schrijven en dat schrijvers maar al te vaak een sterk vertekend beeld van de gebeurtenissen in het verleden geven.
Sinds de jaren vijftig van de 20e eeuw spreekt men in dit kader vanegodocumenten, als overkoepelende term voor autobiografische werken.
In de Griekse oudheid was er nauwelijks onderscheid tussen de autobiografie engeschiedschrijving.Xenophon verwerkte bijvoorbeeld elementen uit zijn eigen leven in zijnAnabasis, een verslag van zijn tocht door Perzië met de Perzische koningCyrus. Een van de eerste pogingen tot autobiografie isMarcus Aurelius'Ta eis heauton, een verzameling filosofische aantekeningen die hij aan zichzelf richt. Tot de voorlopers van de autobiografie behoort met name deConfessiones (Belijdenissen) vanAurelius Augustinus (397-398 na Chr.), een autobiografisch werk over Augustinus' zondige jeugd en zijn bekering tot het christendom. Het is een van de belangrijkste autobiografische werken uit de vroeg-christelijke periode. Ook in de middeleeuwen schreven auteurs autobiografische werken, zoals deHistoria calamitatum (Geschiedenis van mijn rampspoed) vanPetrus Abaelardus,Dante'sVita nuova (eind 13e eeuw) enThe Book of Margery Kempe van de Engelse mysticaMargery Kempe. Dit laatste boek wordt beschouwd als de eerste autobiografie in de Engelse taal. Pas in de renaissance verschijnen de eerste "echte" autobiografieën, zoals die vanBenvenuto Cellini,Girolamo Cardano enTheresia van Ávila. Een bekend voorbeeld uit de 17e eeuw is de berijmde autobiografie vanJacob Cats.[1]
Veel gepubliceerde autobiografieën van Nederlanders zijn geschreven door politici. Daarnaast hebben ook wetenschappers en mensen uit het zakenleven en de mediawereld bijgedragen tot de autobiografische literatuur. De laatste tijd zijn ook een aantal biografieën van "gewone mensen" gepubliceerd, vooral door toedoen van de socioloogGer Harmsen.
Bram van Leeuwen -Vecht voor je geluk, zoals ikVoorbeeld van een memorie. Fragment uit het manuscript "Gedenkschriften overNapoleon's veldtochten, meegemaakt als soldaat bij het 2e regiment carabiniers te paard". Geschreven doorJoseph Abbeel, 1805-1815.[2]
Imke Klaver -Herinneringen van een Friese landarbeider. Enkele opgetekende zaken uit het jongste verleden tot 1925 (Oantinkens fan in Fryske lanarbeider. Inkele oanteikene dingen út de jonge tiid oan 1925)
Men schat dat in Nederland circa een miljoen mensen op enigerlei wijze over het eigen leven schrijft, maar dit soort schattingen moet kritisch worden bekeken, omdat er geen enkel hard cijfer over bekend is en het overgrote deel niet gepubliceerd is. Een dergelijke beschrijving wordt een 'egodocument' genoemd. Dit woord werd rond 1955 bedacht door de Nederlandse historicusJacques Presser, die er teksten mee definieerde waarin de schrijver in de 'ik'-vorm door de hele tekst aanwezig is als schrijvend en beschreven onderwerp.[4] Tot egodocumenten worden onder andere autobiografieën,alba amicorum,dagboeken,brieven,films,fotoalbums,memoires,reisverslagen,e-mails,video-opnames enweblogs gerekend.[5] In dergelijke teksten kan de auteur een inkijk geven in zijn eigen karakter, leefwijze en leefomstandigheden en die van andere personen rondom hem. Ze kunnen daarmee van groot belang zijn voor de studie van desociale geschiedenis, al moet door onderzoekers wel rekening worden gehouden met het erin verwerktezelfbeeld en destilering.[5]
Memoires en autobiografieën zijn gebaseerd op herinneringen en zijn dussubjectief en niet altijd helemaal correct. Andersom verwerken schrijvers infictie ervaringen uit hun eigen leven. Schrijvers zijn natuurlijk altijd vrij om namen van beschreven personen of omstandigheden te veranderen, gebeurtenissen samen te vatten, te versimpelen, mooier of minder mooi (dramatischer) voor te stellen, in een andere volgorde te arrangeren, of deels of helemaal te verzinnen. De literaire vorm waarin evident is dat het deels autobiografisch is en deels fictie wordt vaak 'autobiografische fictie' of 'autofictie' genoemd.[6]
↑Martijn van Bruggen, Recensie - Malou Holshuijsen – Zachtop lachen. Tzum (29 juli 2022). Gearchiveerd op20 oktober 2023. Geraadpleegd op30 september 2024. “Het zet aan het denken of we hier nu met een fictioneel verhaal of een verkapte autobiografie te maken hebben. Dat spel speelt Holshuijsen erg goed. Ze haalt het beste uit beide werelden, want scènes voelen levensecht aan (...) maar worden niet beschreven in de voor veel autobiografieën typische ik-ben-hier-sterker-uitgekomen-dus-jij-kan-het-ook-toon.”
.jpg)
