Albert Uderzo tekent Asterix (Amsterdam, 1971)Franse munt van 2 euro ter gelegenheid van het 60-jarig bestaan van de stripreeks Asterix.
Asterix, oorspronkelijkAstérix, is eenFransestripreeks, met in de hoofdrol de gelijknamigeGalliërAsterix en zijn vriendObelix ten tijde van hetRomeinse Rijk. De stripserie is gemaakt door de Franse tekenaarAlbert Uderzo en scenarioschrijverRené Goscinny, die elkaar inBrussel leerden kennen. De serie is uitgebracht in meer dan 70 landen en vertaald in meer dan 100 verschillende talen.[1] Van de albums zijn in totaal ruim 350 miljoen exemplaren verkocht, waarmee Asterix de bestverkochte stripreeks uit Europa is.[2]
De strips spelen zich af rond het jaar50 v.Chr. en verhalen van een dorpje in de streek Armorica (Bretagne) inGallië. Dit dorpje is er als enige in geslaagd deinvasie door deRomeinen onder aanvoering vanJulius Caesar te weerstaan, dankzij een toverdrank die de Galliërs oersterk en daardoor onoverwinnelijk maakt. De inwoners van het dorp vormen een ware nachtmerrie voor de Romeinen uit de omliggende legerplaatsen, en zijn een doorn in het oog van Julius Caesar.
Centraal in de reeks staat Asterix, een inwoner van dit dorp. Hij is klein van stuk, maar wel een van de slimste Galliërs. Samen met zijn vriend Obelix maakt hij vaak reizen door het Romeinse Rijk voor uiteenlopende doeleinden.
Het eerste verhaal,Astérix le Gaulois (Asterix de Galliër), verscheen oorspronkelijk in afleveringen in het Franse stripbladPilote. De eerste aflevering stond in het eerste nummer vanPilote, dat op29 oktober1959 verscheen. Het gelijknamigealbum kwam uit in 1961, in een oplage van 6.000 exemplaren. Het tweede album verscheen al in een oplage van 15.000 exemplaren en sindsdien ging het in stijgende lijn.Asterix en Cleopatra verscheen in een oplage van 100.000 exemplaren,De strijd van de stamhoofden 600.000 enAsterix en de Noormannen 1.200.000.[3]
InNederland werden de verhalen gepubliceerd in het stripweekbladPep en later inEppo enEppo Wordt Vervolgd. Een kort verhaal, getiteldDe Mascotte, verscheen in een gerelateerde stripbundelPEP parade deel 1. Het verhaalDe mistletoe verscheen in Pep parade deel 3. Deze verhalen werden later opgenomen in het albumHet pretpakket.
De tekst van de originele albums is in hetFrans. De albums werden vertaald in veel andere talen en dialecten, waaronderNederlands,Fries,Limburgs,Twents,Esperanto enLatijn. De eerste zestien albums werden vertaald door Myriam Gianotten, zij is dan ook verantwoordelijk voor de gevleugelde uitspraak "rare jongens, die Romeinen".[4] Vanaf 2002 verschijnen de Nederlandse albums in een nieuwe vertaling, waarin een aantal eerder onvertaald gelaten Franse namen alsnog een Nederlandse versie kreeg. Zo heet de bard Assurancetourix nu Kakofonix.
Na het overlijden van Goscinny in 1977 ging Uderzo alleen door met het uitbrengen van nieuwe verhalen. Uit respect wordt de naam van Goscinny nog steeds op de albums vermeld. Het laatste album waar Goscinny nog aan meewerkte,Asterix en de Belgen, verscheen in 1979, twee jaar na Goscinny's dood.
Begin 2009 gavenAlbert Uderzo en Anne, de dochter van Goscinny, te kennen dat zij de groepHachette Livre de toestemming gaven de strip ook na Uderzo's dood voort te zetten. De uitgeversgroep verwierf eind 2008 zestig procent van de aandelen van uitgeverij Albert-René.
In 2012 werden de opvolgers voor de stripreeks bekendgemaakt: scenaristJean-Yves Ferri en tekenaarDidier Conrad. Ferri schreef voorheen onder andere eengagstrip rondCharles de Gaulle, die bij Uderzo in de smaak viel. Conrad is dan weer bekend van onder meerDe onnoembaren enMarsu Kids. In 2011 werd echter een andere tekenaar voorgesteld:Frédéric Mebarki, die Uderzo al een tijd assisteerde bij het inkten. Dat hij dan toch niet de opvolger werd, heeft onder meer te maken met de keuze van Mebarki om de hoge druk niet te trotseren.[5][6][7]
In oktober 2013 verscheen het eerste Asterixalbum van Ferri en Conrad:Asterix bij de Picten.
In oktober 2023 verscheen het veertigste album in de reeks:De witte iris, metFabcaro (Fabrice Caro) als scenarist en Didier Conrad als tekenaar.[8][9]
de hoofdfiguur, klein en slim. De naam van Asterix komt van het Franse woord "astérisque", dat "sterretje" betekent (vergelijk het Nederlandseasterisk). Hij draagt een helm met vleugels die, volgens zijn eigen gemoedstoestand, mee bewegen: recht overeind bij verbazing of positieve respons, plat naar beneden bij moedeloosheid, enzovoort.
demenhirhouwer van het dorp, hij is Asterix' beste vriend. Als kind viel hij per ongeluk in een ketel met toverdrank, waardoor hij erg sterk is geworden. Om eventuele bijwerkingen te vermijden, verbiedt dedruïde Panoramix hem meestal toverdrank te drinken, iets wat Obelix niet begrijpt. Obelix heeft een goede eetlust en is verzot op everzwijnen. De naam Obelix komt vanobelisk met, evenals bij de naam Asterix, eenletteromzetting van de woorduitgang -sk naar -ks oftewel -x. Een bekende uitspraak van Obelix is: "Rare jongens, die Romeinen" ("Ils sont fous, ces Romains"), en andere nationaliteiten worden op dezelfde wijze van dwaasheid beschuldigd. Deze uitspraak is zo bekend dat hij in het woordenboek vanVan Dale staat.
het hondje van Obelix (van het Franseidée fixe 'dwanggedachte, stereotype'). Nadat de hoofdrolspelers inDe ronde van Gallia inLutetia een ham hadden gekocht, liep het hondje tot het einde van het verhaal achter hen aan, zonder dat er over hem gesproken werd. In het volgende verhaal gaat Idéfix mee naar Egypte en speelt hij een reddende rol. Idéfix is altijd zeer verdrietig wanneer er een boom ontworteld wordt. Obelix stelde ooit voor dat Idéfix misschien ook een dieet moest volgen om 'wat dikker (groter)' te worden, maar buiten een buikje inAsterix en de Belgen blijft hij grotendeels hetzelfde: enkel de haarlengte wordt naAsterix en de ronde van Gallia verminderd om meer expressie toe te laten.
dedruïde, van belang omdat hij de enige is die de toverdrank kan brouwen. Deze toverdrank bevat met het gouden snoeimes afgesnedenmaretak, en uit de verhalen weten we dat andere ingrediënten onder andere versevis, kreeft enaardolie zijn. Daarnaast kent hij veel andere recepten. Hij is eigenlijk de verstandigste in het dorp en de enige die nimmer meedoet aan scheld- en vechtpartijen. Saai is hij echter niet – hij kan best lachen om een goede grap. En hij heeft er geen bezwaar tegen dat de dorpsgenoten de Romeinen afranselen. Panorama letterlijk: (Grieks: παν (pan) = alles, ὁραμα (horama) = schouwspel), en figuurlijk: alles zien, breed kijken.
de hoofdman van het dorp. In hetFrans en in de oorspronkelijke Nederlandse vertalingen (voor 2002) heet hij Abraracourcix. Dit is een woordspeling opà bras raccourcis wat in hetFrans een staande uitdrukking is (letterlijkmet verkorte armen) die in het Nederlands wordt vertaald alsuit alle macht en figuurlijk zoveel wil zeggen alsaltijd klaar om erop te slaan.
debard van het dorp, wiens gezang door de rest van de dorpelingen niet gewaardeerd wordt. Zelf denkt hij echter dat hij prachtig zingt. Zijn naam is een woordspeling opkakofonie. In hetFrans, en in de oorspronkelijke Nederlandse vertalingen (voor 2002), heet hij Assurancetourix: een woordspeling opAssurance à tous risques (allriskverzekering).
Romeinse veldheer en de facto heerser van het Romeinse Rijk (Jules César in het Frans). Zijn aanwezigheid in de strip begint reeds met het eerste album. Dat het dorp van Asterix weerstand blijft bieden, is Caesar een doorn in het oog en zorgt vaak voor wrevel binnen de senaat, wanneer hij nieuwe veroveringen wil financieren of men hem er tot risee van Rome mee maakt. Vaak is hij de vijand van de Galliërs en de leidende kracht achter diverse operaties tegen het dorp, maar hij kan ook sportief zijn. Bovendien helpen de Galliërs hem ook zo nu en dan tegen wil en dank en is hij niet te beroerd om daar iets voor terug te doen, zoals het Gallische dorp herbouwen of een gouden beeldje geven. In verscheidene delen komt zijn relatie metCleopatra ter sprake.
de visboer van het dorp. In het Frans heet hij Ordralfabétix (alfabetische volgorde). Er is in Nederland eens een parodie uitgegeven waarin hij Vistix[10] heet. Zijn vissen zijn (vanafDe ziener) altijd bedorven, en deze zijn dan ook altijd weer dé aanleiding om een dorpsruzie te laten uitbarsten. Zelf is hij rond en dik. Hij heeft een vrouw, Forentientje genaamd (in de Franse edities Ielosubmarine naar het nummerYellow Submarine van deBeatles) en een zoontje. De aanhoudende ruzie tussenKostunrix en Hoefnix uit zich ook in hun namen. De naam Hoefnix slaat deels op zijn beroep als smid, maar betekent ook 'Ik hoef niks'. Dit is in contrast metKostunrix (Kost een riks,rijksdaalder) met zijn vrouw Forentientje (Voor een tientje).
desmid. In het Frans heet hij Cétautomatix: en in oudere Nederlandse versies van het eerste deel komt hij onder deze naam even voor. Vooral hij lokt de ruzies uit met Kostunrix, door opmerkingen over diens vis te maken. Het is zijn taak Kakofonix van het zingen af te houden, meestal door hem een dreun te geven met zijn smidshamer. Vaak wordt Kakofonix dan tot zijn middel in de grond geslagen.
de oudste van het dorp. In het Frans heet hij Agécanonix. Hij heeft nog in het beleg vanAlésia gevochten. Hij is getrouwd met een jonge, bloedmooie vrouw, die een stuk groter is dan hijzelf en die hem zwaar onder de duim heeft, zodat hij thuis meestal aan de afwas zit. Hij loopt met een kruk maar hij kan ook rennen als een kievit. Daarnaast heeft hij altijd een duidelijke mening. Hij kan het niet verkroppen dat mensen hem te oud vinden voor dingen. In verschillende delen gedraagt hij zich als een jongen van 17. Als de inwoners van het dorpje het alweer niet eens kunnen worden over een beslissing, vragen ze aan Nestorix om te beslissen. Hij is genoemd naarNestor, de oudste strijder in de oorlog vanTroje.
de vrouw van Heroïx. In het Frans heet ze Bonemine: een verbastering van 'bonne mine', er goed uitziend. Ze is altijd bezig met het huishouden, en zo niet dan is ze aan het roddelen met de andere vrouwen uit het dorp. Altijd als het misloopt, zit ze te klagen dat ze liever in Lutetia (Parijs) zou wonen, net als haar broer. Ze klaagt ook vaak over haar man, dat hij een voorbeeld moet nemen aan haar broer. Die is tenminste geslaagd in het leven. Ze noemt Heroïx "m'n zwijntje" (cochonnet).
een groep zeerovers die Asterix en Obelix steevast tegenkomen als ze een zeereis maken. Ze zijn een parodie op de stripRoodbaard. Bestaande uit: Roodbaard (de kapitein), Triplix of Driepoot (hulpje dat dol is op Latijnse citaten), Erix (zoon van Roodbaard), Baba (voormalig slaaf die nu het kraaiennest bemant en die de R niet kan uitspreken) en nog een heel ander stel bijfiguren. In de oorspronkelijke Franse strips zijn ze naamloos. Een ontmoeting met Galliërs heeft meestal tot gevolg dat het piratenschip ten onder gaat. Uitzonderingen: InDe koperen ketel komen de piraten ongeschonden (en zelfs rijker) uit de strijd. InDe odyssee van Asterix blijft het schip van de piraten ongeschonden, zij het dat ze daarvoor tot tweemaal toe de volledige lading van Epidemaïs, de Fenicische koopman, moeten opkopen voor een totaalbedrag van 6000 sestertiën. TijdensDe grote oversteek enAsterix in Hispania moeten de piraten hun proviand afstaan, maar mogen ze hun schip houden. De reis van Nicae naar Massilia (per roeiboot) inDe ronde van Gallië en de oversteek van Caledonië terug naar Gallië inAsterix bij de Picten zijn de enige zeereizen waarin de piraten niet ter sprake komen. InDe beproeving van Obelix krijgen de piraten, nadat hun schip ongelukkigerwijs door de Galliërs tot zinken werd gebracht, de galei van Caesar ter vervanging, maar niet voor lang: de Romeinen steken het schip bij aankomst in Rome met vuurpijlen in brand.
(betekenis: hemel), de mooiste vrouw uit de strip. In het Frans heet ze Falbala. Ze komt oorspronkelijk uit het dorp en is later inCondatum gaan studeren. Obelix – en later ook Asterix – heeft een oogje op haar, hoewel ze tijdens een verhaal trouwt met Tragicomix. Met hem woont ze inCondatum. Obelix heeft het daar nogal moeilijk mee. Zodra hij Walhalla tegenkomt is hij van slag.
de minnaar van Walhalla. Een lange, knappe man, die ook sterk en slim is. InAsterix in het eerste legioen werd hij gedwongen naarAfrika te gaan om daar als soldaat voor Caesar te vechten. Daar wordt hij bevrijd door Asterix en Obelix.
heerseres van Egypte. Zij is inAsterix en Cleopatra de minnares van Julius Caesar. In volgende albums woont ze samen met Caesar in Rome, en later inAlexandrië. Ze komt enkele keren in de strips voor, en krijgt samen met Caesar een zoon. Van die zoon (inDe zoon van Asterix) wordt gezegd dat hij later als Ptolemaeus over Egypte zal regeren. Historisch gezien klopt dit beeld maar ten dele. De zoon van Julius Caesar en Cleopatra heerste weliswaar enige tijd alsPtolemaeus XV Caesarion over Egypte, als mederegent naast – en beoogd opvolger van – zijn moeder, maar in Rome is zijn heerschappij nooit serieus genomen, en na de dood van Cleopatra werd Caesarion geëxecuteerd. Wanneer Cleopatra in latere albums haar opwachting maakt, steekt ze vaak de draak met Caesar als het op zijn reputatie aankomt ten aanzien van het Gallische dorp, zoals onder meer op het einde vanDe roos en het zwaard of in het begin en op het einde vanDe beproeving van Obelix.
Het succes van de verhalen is terug te voeren op een aantal zaken: de hilarische gevechten met de Romeinen; terugkerende elementen (running gags) zoals de piraten;anachronismen waarbij hedendaagse personen en situaties in de Oudheid worden geplaatst, dubbele bodems, knipoogjes naar de Romeinse en Gallische cultuur engeschiedenis, grappen rond Europesestereotypen en de velewoordspelingen. In de originele Franstalige versie zijn veel grappen erg op de francofone cultuur gericht en daardoor soms moeilijk vertaalbaar. Hetzelfde geldt voor bepaalde woordspelingen.
Er zijn veel historische onjuistheden terug te vinden in de strips, zoals de kleding van de soldaten die niet overeenstemt met de tijd waarin Caesar leefde, maar met de keizertijd (Caesar was geen keizer). De helm met vleugels zoals Asterix die draagt, een "Gallische helm", is een 19e-eeuwse fantasie. Ook is de volgorde van gebeurtenissen in diverse albums historisch onjuist: De gehele serie wordt geacht plaats te vinden na de nederlaag vanVercingetorix inAlesia (52 v.Chr.). Diverse gebeurtenissen waarin de hoofdpersonen een belangrijke rol spelen, zoals de opstand van deBelgae en de invasie vanBritannia hebben echter in werkelijkheid plaatsgevonden vóór de nederlaag van Vercingetorix. Een ander punt is hetColosseum, dat in de stripAsterix als gladiator reeds te zien is, maar in werkelijkheid meer dan een eeuw later werd gebouwd en pas in het jaar80 n.Chr. werd voltooid. Ook veel andere gebouwen in de afbeeldingen van Rome dateren van na de eerste jaren van onze jaartelling.
De strip is echter in de eerste plaatshumoristisch bedoeld en niet als een realistische historische weergave van de periode.
De lancering van het 33e Asterix-album (Het Geheime Wapen) ging gepaard met een niet eerder geziene reclamecampagne. Zo droegen twee vliegtuigen vanSN Brussels Airlines afbeeldingen van Asterix en Obelix en werd op23 augustus 2005 het volledige Asterix-dorp nagebouwd op deGrote Markt vanBrussel.Manneken Pis was als Obelix verkleed. In de Washuisstraat werd een muurschildering ingehuldigd, en in de hal van hetBelgisch Centrum voor het Beeldverhaal een standbeeld van Asterix. Door deBelgische posterijen werd een Asterix-postzegel uitgebracht, die uitsluitend in het museum in devoorverkoop verkrijgbaar was.
Het Gallische dorpje is volgens velen gebaseerd op het Franse vissersdorpjeErquy (Bretagne), dat tegenwoordig de titelDe geboorteplaats van Asterix draagt. Tekenaar Uderzo gaf wel aan de omgeving van Erquy goed te kennen, maar wenste in het midden te laten waar het dorpje van Asterix zich precies bevindt.[11]
Onder de krantenkop "Asterix's home village is uncovered" kwamThe Independent op 1 april 1993 met de grap dat een team van Franse en Britse archeologen de exacte locatie van een 3000 jaar geleden gebouwdeOsismii-nederzetting hadden ontdekt die, met uitzondering van de vierkante palissade, identiek was aan Asterix' thuisdorpje.
InAsterix hebben karikaturen van beroemdheden soms een kleinecameo of wordt er naar hen verwezen. Ook worden bekende kunstwerken verwerkt in de albums.
Neil Armstrong inDe grote oversteek (36:4) (verwijzing naar de uitspraak "Het is een kleine stap voor een mens, maar een grote stap voor de mensheid.")
Johnny Hallyday, de zanger van de Pictische barden in het dorp van Mac Adam. Hij verwijst zelfs naar het nummerMa gueule door te stellen, na het pak rammel van Obelix: "Mijn smoel? Wat is er met mijn smoel?" (Quoi ma gueule? Qu'est-ce qu'elle a, ma gueule?) inAsterix bij de Picten
Napoleon Bonaparte inDe Kampioen (30:9) (een Galliër die denkt dat hij Napoleon is) en door een pose die Ozewiezewozewiezewallakristallix aanneemt inAsterix op Corsica
Don Quichot de la Mancha inAsterix in Hispania (32:4), als de knecht op een ezel de richting aangeeft dat het voorbij de molens linksaf is, roept de ridder te paard, die bij hem is: "Windmolens? Ten aanval!"
Raimu inDe ronde van Gallia (als César de herbergier in Massilia)
In de regelmatige confrontaties van de Galliërs met de Romeinen worden vaakLatijnse uitdrukkingen gebruikt van vooraanstaande Romeinse personen. De piraat die op een kruk steunt spreekt uitsluitend in Latijnse spreekwoorden. Enkele citaten zijn uit hetNieuwe Testament afkomstig.
"Ave Caesarmorituri te salutant!" = Gegroet Caesar!, zij die gaan sterven groeten u. Ofwel van (Suetonius Paulinus, de legeraanvoerder) of vanGaius Suetonius Tranquillus, de geschiedschrijver. Deze beroemde uitspraak wordt in sommige albums weleens geparodieerd: "Ave Caesar lucratori te salutant!" = ("Gegroet Caesar, zij die zich gaan verrijken groeten u.")
"Maior e longinquo reverentia" = Van verre is de eerbied groter.
In de boeken van Asterix wordt geregeld een verwijzing gemaakt naar historische gebeurtenissen en de hedendaagse maatschappij. Sommige zijn heel subtiel verstopt, andere zijn weer duidelijk te lezen. Hier volgt een aantal van deze verwijzingen.
InAsterix en Cleopatra wordt een bezoek gebracht aanLuxor en Obelix stelt voor een obelisk naar Gallië te brengen. Dat gebeurde inderdaad, maar pas in 1836. Aan het einde van het verhaal hakt Obelix een menhir in de vorm van een obelisk.
InAsterix en Cleopatra zegt Asterix tegen Cleopatra, dat ze gerust weer een beroep op deGalliërs mag doen als ze weer hulp nodig heeft om iets te bouwen, bijvoorbeeld een kanaal van deMiddellandse Zee naar deRode Zee. Dit verwijst naar de bouw van hetSuezkanaal door een Frans bedrijf in1869.
InAsterix in Hispania is Asterix de eerstestierenvechter. In dearena raapt hij een rode cape op die van de tribune is gevallen. De stier die achter hem aan zit reageert erop, en Asterix verslaat de stier.
InAsterix in Hispania vraagt Kostunrix aan Obelix een aantalmenhirs om een stukje geërfd land aan te kleden. Dit verklaart volgens de schrijvers het menhirveld inCarnac, al geven ze zelf later nog een alternatieve verklaring inDe zoon van Asterix, waar Obelix de 'huur' van melkkoeien betaalt met menhirs aan een boer, die de stenen in een veld plaatst, zoals dit in Carnac het geval is.
InAsterix bij de Britten spreekt Notax over een tunnel die ze van Gallia naarBritannia willen leggen. Ze zijn er al mee bezig, maar het zal nog wel even duren. Op het moment dat het boek geschreven werd, was de huidigeKanaaltunnel nog niet in aanbouw, maar lag wel op de tekentafel.
InAsterix bij de Britten krijgt Asterix van Panoramix eenkruid mee. Later in het verhaal, wanneer Asterix en Obelix bij de Britten zijn, legt hij de kruiden in een ketel water. Het geeft de Britten kracht en hun stamhoofd zegt er een nationale drank van te maken. Later hoort Asterix dat het kruidthee heet.
InAsterix bij de Britten wordt in de meest recente herdruk door Asterix gevraagd aan Notax hoe de Britten tegenover het vasteland staan, een verwijzing naar de houding van de Britten aangaande deEuropese Gemeenschap en deEuro. Notax stelt dat daar de meningen over verdeeld zijn.
InDe grote oversteek, waarin Asterix en Obelix naarAmerika reizen, staat Asterix te seinen naar een schip. Hij doet dit door op een stapel stenen te staan. Hij heeft in zijn ene hand eenfakkel en houdt onder zijn andere een boek. HetVrijheidsbeeld dat hij uitbeeldt, was in 1885 door de Fransen aan de Amerikanen gegeven. Dit vindt plaats op een klein eiland (Ellis Island) dat vlak bij een groot eiland (Manhattan) ligt, waar ze eerst vandaan kwamen (New York).
Er wordt ook gerefereerd aan de moord opCaesar. InAsterix als gladiator enDe zoon van Asterix spreekt CaesarBrutus aan met "Ook jij, Brutus" de woorden die Caesar gesproken zou hebben toen Brutus hem neerstak. InDe intrigant zegt Caesar tegen Brutus dat hij zijn mes weg moet doen, voordat hij er iemand mee verwondt. Brutus denkt op een gegeven moment in zichzelf: "Ik word gek van die toespelingen van hem. Het komt nog een keer zover dat ik ...". InDe ziener wordt er een verwijzing naar gedaan wanneer gesteld wordt dat Caesar op een gegeven moment een ziener raadpleegt over zijn toekomst, die stelt dat 'zolang Brutus aan zijn zijde is hij niets te vrezen heeft', terwijl de laatste, aan Caesars voeten gezeten, met een mes speelt.
InAsterix en Cleopatra spreekt Panoramix de woorden "twintig eeuwen zien op je neer". Een allusie opNapoleon Bonaparte, die zijn leger toesprak met: "veertig eeuwen zien op u neer".
InAsterix en de Helvetiërs wordt een verwijzing gemaakt naar een vergadering van deVerenigde Naties in Genève. In hetzelfde boek komt ook nog een Zurix Bank voor. In Zürich hebben alle beroemde Zwitserse banken een vestiging. Waar Zwitserland ook beroemd om is, is de oprichting van hetRode Kruis en hun medische hulp aan oorlogsslachtoffers. Hier wordt naar verwezen wanneer een Helvetiër een Romein neerslaat en hem vervolgens verbindt. Na een aantal capriolen van Asterix en Obelix verklaart een Helvetiër: "Zulke dingen drijven je gewoon tot neutraliteit." Een referentie naar de Zwitserse neutraliteit.
InDe odyssee van Asterix is de geheim agent Nulnulnix (oorspronkelijk Zérozérosix) een verwijzing naar de Schotse acteurSean Connery die de rol vanJames Bond (007) vertolkte. Ook aan de Bondgadgets is gedacht, en aan het drankje dat hij drinkt.
Het citaat van Julius Caesar dat Abraracourcix inAsterix en de Belgen verschrikkelijk opwindt, "Van alle Galliërs zijn de Belgen het dapperst", komt uit CaesarsDe bello gallico.
InAsterix en de Belgen suggereert een Belg aan zijn vrouw dat ze eens moest proberen aardappelen in reepjes te snijden en in een pot hete olie te gooien.Frieten bakken dus. Het is trouwens eenanachronisme, want in Europa warenaardappelen destijds nog niet bekend.
InAsterix en de Belgen ruziën de Belgische stamhoofden aan tafel om de tong van een everzwijn. In de Franse versie is de allusie op deBelgische taalstrijd duidelijker, gezien "une langue" zowel een "tong" als "taal" kan betekenen.
InAsterix op Corsica rekenen de Corsicanen met Caesar af door te zeggen dat indien ze ooit een keizer willen aanvaarden, het een Corsicaan zal moeten zijn; een duidelijke verwijzing naarNapoleon Bonaparte. De Corsicaan die dit zegt neemt hierbij de bekende Napoleon-pose aan. De naam van de gevangen Corsicaanse leider Ozewiezewozewiezewallakristallix (Ocatarinetabellatchitchix) verwijst in het Nederlands naar het kinderliedjeozewiezewozewiezewalla kristalla (in het Frans naarTchi, tchi, met het refrein "Ô Catarinetta bella, tchi-tchi", van de Corsicaanse zangerTino Rossi). De naam inspireert Assurancetourix tot het componeren van een liedje.
InDe ronde van Gallia wordt verwezen naar een deel van de "Autoroute Du Soleil", waar een file van toeristen staat die onderweg zijn naar het strand. In de strip staat een bord langs de weg met het nummer "VII", de huidige A7.
InAsterix bij de Picten is er een witte Pict met een rood kruis op de bijeenkomst die zich beroept op zijn neutraliteit, een verwijzing naar hetRode Kruis uitZwitserland en de Zwitserse neutraliteit.
InDe beproeving van Obelix zingt de Goot onder de groep van Spartakis "Wir Fahren nach die Heimat", een verwijzing naar een Duits soldatenlied.
InHet ijzeren schild bezoeken Asterix en Obelix een wielenfabriek in Nemessos. Dit verwijst naar het bandenmerkMichelin, dat bij dezelfde plaats is gevestigd: het huidigeClermont-Ferrand.
De toestand van de Spaanse wegen, die stereotiep continu in herstelling zijn, is onderdeel vanAsterix in Hispania.
InAsterix bij de Picten 'vindt' druïde Mac Robiotik het golfspel uit in een moment van helderheid tijdens het gevecht rond de ontmoetingsplek voor de keuze van een nieuwe koning, door een steentje met zijn staf in het gat te mikken, waar de kiessteen in lag.
InDe odyssee van Asterix belandt de rotsolie ongelukkigerwijs overboord, kort voor aankomst in de thuiswateren, en boven op een nabij dobberende meeuw, die luidkeels protesteert ("ah neen, gaan jullie nu al beginnen?"), een verwijzing naar de olierampen.
Eveneens inDe odyssee van Asterix worden Asterix en Obelix op hun tocht door de woestijn meermaals beschoten door telkens andere groeperingen die, zo blijkt, met elkaar in conflict liggen: een verwijzing naar de conflicten en twisten in het Midden-Oosten.
InDe ronde van Gallia beklaagt een visser zich over 'al dat buitenboordgedoe', als Obelix een schip vooruit stuwt tot Lutetia, als een buitenboordmotor: een tegenwoordig vaak gehoorde klacht van sportvissers die zich ergeren aan jetski's, raceboten of boten met buitenboordmotor die de rust - en de vissen - komen verstoren.
Over Asterix werden in de periode van 1967 tot en met 2006 achttekenfilms uitgebracht. De meeste hiervan zijn direct gebaseerd op één stripalbum, maar lenen soms ook wat elementen uit andere albums. In de jaren 1990 waren er ook twee verschillende kinderblokken rond Asterix op de Franse zenderAntenne 2. In het tijdvak 1999 – 2023 zijn er vijflive-actionspeelfilms uitgebracht, met een verfilming vanAsterix op Corsica gepland, en in 1967 werd er ook een live-actiontelevisiefilm gemaakt. Verder zijn er drie3D-computeranimatiefilms gemaakt tussen 2014 en 2026, en twee televisieseries in dezelfde stijl. Onvoltooid bleef een in 1967 geplande tekenfilm over het albumHet gouden snoeimes. Dit omdat de film, net alsAsterix de Galliër, geen akkoord had van de auteurs.
Eenparodie op Asterix is het illegaal uitgegeven albumAsterix en de kernsentrale ... of het recht van de sterkste uit 1979 (in herdruk ook uitgegeven alsAsterix en de kerncentrale). In dit 48 bladzijden tellende album, dat ook in het Duits en het Spaans is verschenen,[12] zetten Asterix en Obelix zich in tegen de op hun grondgebied geplande snellekweekreactorBrutus Rapidus. Het is samengesteld uit bestaande plaatjes uit alle albums die tot dan waren verschenen, waarbij de tekst in de tekstballonnen werd gewijzigd. De winst op de verkoopprijs zou "besteed worden aan omkoping vanHaars en andere milieuvriendelijke activiteiten".[13]Net als vanKuifje,Suske en Wiske,Lucky Luke enDe Smurfen is er ook een seksparodie van Asterix die danAsterix de Geilaard heet[14] en in eenzelfde patroon de parodie Isterix, waarbij Asterix en de dorpelingen allemaal nozems zijn op grote motoren.[15]
ZieParc Astérix voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
In het FransePlailly, ongeveer 35 km ten noorden vanParijs, is sinds 1989 een Asterix en Obelix-pretpark gevestigd:Parc Astérix. In dit park zijn figuren uit de Asterix-stripreeks in levenden lijve te bewonderen en ook alle attracties zijn gethematiseerd naar de stripreeks.
