EenAsklepieion (OudgrieksἈσκληπιεῖον / Asklêpieĩon;LatijnAesculapium, naarAsklepios, deoud-Griekse god-heros van de heelkunst) is een antiek Griekssanatorium. Ongeveer 300 van dergelijke geneesplaatsen zijn aan ons bekend. Bijzondere vermelding verdienen in het bijzonder die vanEpidauros, vanTrikke inThessalië, hetAsklepieion opKos alsook de Aklepieia vanMessene enPergamon.
Die in Epidauros is alles wel beschouwd de belangrijkste in haar soort, en diende ook als voorbeeld voor de bouw van die van Kos. HetAsklepieion van Trikki komt bijzondere vermelding toe, daar de cultus van de god Asklepios, zoon vanApollon en schutspatroon van de heilkunst, in Thessalië zijn oorsprong vond en heeft van daaruit de gehele antieke, Griekse wereld veroverd. HetAsklepieion op het eiland Kos dankt haar belang aanHippokrates, de meest bekende arts van de oudheid, die op Kos was geboren. Waarschijnlijk werd deze geneesplaats pas na zijn dood opgericht.
HetAsklepieion vanTrikke inThessalië werd reeds doorHomerus[1] beschouwd als het oudste heiligdom vanAsklepios, van waaruit de Asklepios-cultus zich zou hebben verspreid over de rest van de Griekse wereld en later zelfs daarbuiten.
De teruggevonden restanten van ditAsklepieion zijn goed bewaard en wijzen op een uitgestrekt heiligdom.
HetAsklepieion van Epidauros is zoals gezegd het belangrijkste in haar soort en zou dienen als model voor hetAsklepieion van Kos. Asklepieia zijn echter niet allen gelijk.[2]
De oudste resten van de Asclepiuscultus dateren van de 6e eeuw, maar hij beleefde zijn hoogste bloei vanaf einde 4e eeuw (toen er om de vier jaar Asclepiusfeesten werden gehouden met sport- en muziekwedstrijden) tot de 2e eeuw v.Chr. (toen de historicusPausanias er nog over schreef). Het door dankoffers van de talloze genezenen rijk geworden heiligdom werd herhaaldelijk geplunderd. Ook de Romeinse veldheerSulla liet in86 v.Chr. zijn legionairs hier naar hartenlust plunderen. Toch bleef het heiligdom in de Romeinse periode een populair kuuroord met luxueuze badhuizen, tot het in267 na Chr. door de invallendeGoten werd gehavend en in426 na Chr. definitief gesloten werd, op bevel van keizerTheodosius II. Verwoestingen (o.a. door christenen die stenen weghaalden om er 5 km verder, in Ligourion, een kerk mee te bouwen) en natuurelementen deden vervolgens de rest…
Aangetrokken door de reputatie van de genezende godheid kwamen in de Oudheid talloze zieken, op raad van de behandelende priesters hun heil zoeken in eengenezende slaap. Na een offer voor de goden en de verplichte rituele zuivering brachten de zieken de nacht door in een gewijde slaapruimte, hetabaton, waar zij sliepen op de gestroopte huid van de offerdieren. Gedurende hun slaap werden zij door Asclepius ofwel dadelijk genezen, ofwel bezocht in de vorm van dromen, die door de priesters werden geanalyseerd en geïnterpreteerd. Steunend op aanwijzingen uit deze dromen stelden zij een geïndividualiseerde therapie op, gebaseerd op een aangepast dieet, relaxatie en fysieke oefeningen, baden en intellectueel vermaak. Dit verklaart het belang van het uitstekend bewaarde theater, van de aanwezige sportinfrastructuur (met onder meer een stadion) en bibliotheken, én van de vierjaarlijkse Asclepiusfeesten (met sport- en muziekwedstrijden die echter nooit de anderePanhelleense Spelen konden evenaren). De patiënten betuigden hun dankbaarheid door het offer van een haan en vanex voto's met de afbeelding van het genezen lichaamsdeel (een gebruik dat in christelijkebedevaartplaatsen verder leeft).
Door talrijke bewaarde opschriften zijn een reeks curatieve voorschriften en methodes bekend, waaruit ook blijkt dat de Asclepius-priesters eerder afkerig stonden tegenover de wetenschappelijke beoefening van de geneeskunde, zoals ze door de school vanHippocrates werd onderwezen. Dat de behandeling in Epidaurus wel degelijk succes kende, bewijzen talrijke inscripties die wonderbare genezingen documenteren.
Het gaafbewaardetheater, dat als een reusachtige schelp tegen de flank van de heuvel ligt, werd in de 4e eeuw v.Chr. gebouwd door de architectPolycletus de Jongere uitArgos, volgens zuiver wiskundige principes. Het biedt plaats aan 14.000 toeschouwers, en de akoestiek is er ronduit fantastisch (dit wordt voortdurend gedemonstreerd door gidsen!). Er zijn 55 rijen zitplaatsen: 34 onder het middenpad (diazoma), verdeeld in 12 sectoren, en 21 erboven, verdeeld in 22 sectoren. Omdat ongeveer geldt: 34/21 = 55/34 = 1,61 =φ kan hierin een verband worden gezien met degulden snede. De eregasten zaten op de eerste rij: zij kregen een rugleuning en zitkussentjes. De vloer van de orchestra heeft een diameter van ruim 20 meter; van hieraf worden zelfs zwakke geluiden, zoals zuchten of fluisteren, ongestoord tot aan de hoogste zitplaatsen gedragen, bijna 23 meter hoger. Vanwege deze bijzondere akoestiek is het theater beroemd.
Dit best bewaarde theater uit de Griekse oudheid komt in de zomermaanden weer tot leven, omdat er dan, in het kader van hetFestival van Epidaurus, elke vrijdag- en zaterdagavond antieketragedies enkomedies worden opgevoerd door Griekse en buitenlandse toneelgezelschappen. Het theater ligt enigszins verwijderd van het eigenlijke heiligdom, waarvan enkel vrij onoverzichtelijke ruïnes overblijven.
Hetstadion (125m x 25m) dateert uit de5e eeuw v.Chr.
Het kleine, maar interessantemuseum herbergt de beeldhouwwerken afkomstig van de voornaamste gebouwen, maar ook een collectie (Romeinse) medische instrumenten,ex voto's en inscripties die getuigen over de vele wonderbare genezingen.Veel van de vondsten zijn echter ooit naar het Nationaal museum in Athene overgebracht.
ZieAsklepieion (Kos) voor het hoofdartikel over dit onderwerp.ZieAsklepieion (Athene) voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
