(1) Katholikos van alle Armeniërs; (2) Katholikos van Cilicia; (3) Patriarch Aartsbisschop van Jeruzalem; (4) Patriarch Aartsbisschop van Constantinopel en heel Turkije
Deze kerk wordt soms aangeduid als deGregoriaanse Kerk; dit is afgeleid van de patroonheilige van het Armeense volk, de heilige Gregorius de Verlichter. Maar deze naam heeft niet de voorkeur van de Kerk, omdat het de apostelen Bartholomeus en Thaddeus als de oprichters van deze kerk ziet.
Voor de aanname van het christendom, waren de Armeniërs heidenen. Dat houdt in dat Armenië haar eigenmythologie had met daarvan geërfde tradities en cultuur.
In 451 was Armenië niet vertegenwoordigd op hetconcilie van Chalcedon, daar het te druk verwikkeld was in de strijd met dePerzen. Toen de bevrijding een (voorlopig) feit was en men de besluiten van het concilie vernam, wees men deze af. In 505 koos de Armeense kerk formeel voor hetmiafysitisme. Ze scheidde vanRome enConstantinopel.
Waarschijnlijk lagen vooral vertaalfouten aan de grondslag van het conflict. Maar ook politiek kan meegespeeld hebben: de oorlog tegen de Perzen werd gevoerd zonder Byzantijnse hulp.
De scheiding bracht een vergaande isolatie mee ten aanzien van de rest van christendom.
Dit alles vond plaats lang vóór hetGroot Schisma van 1054 met de scheiding van het oosterse en het westerse christendom resulterend in de vorming van deoosters-orthodoxe kerken en deRooms-Katholieke Kerk. De Armeens-Apostolische Kerk behoort tot geen van beide.
De Armeens-Apostolische Kerk is eenautocefale kerk sinds de 5e eeuw.
In de 19e eeuw maakte een protestantse groep zich los van de Armeense-apostolische Kerk: deArmeens-Evangelische Kerken, die de oosterse liturgie los lieten. Zij tellen enkele honderdduizenden gelovigen.
De Armeense spiritualiteit is sterk bepaald door het lijden. Jezus' dood en verrijzenis worden met de collectieve ervaring van lijden verweven in de Armeense gebeden en religieuze liederen.
De Armeense praktijken lijken in het algemeen op die van andereoostelijke kerken; depriesters kunnen huwen encommunie wordt gegeven met zowel brood als wijn, hoewel het gebruik vanongedesemd brood een Westerse praktijk is.
Zoals de andere oriëntaals-orthodoxe kerken beroept de Armeens-Apostolische Kerken zich wat de geloofsleer betreft op de eerste oecumenische concilies van de ongedeelde kerk, n.l. het EersteConcilie van Nicaea (325), hetEerste Concilie van Constantinopel (381) en hetConcilie van Efese (431). De Armeens-Apostolische Kerk gebruikt - sinds 1924 - degregoriaanse kalender.
Alle vier hebben ze een grote mate van kerkelijke autonomie maar de katholikos van Edzjmiatsin, die zichzelf 'katholikos van alle Armeniërs' noemt, wordt mede gekozen door Armeniërs uit de diaspora en fungeert als eenprimus inter pares. Het is aanKarekin I te danken dat de historisch gegroeide tegenstelling tussen de beide katholikos-zetels is bijgelegd.
