ZieAnanás voor de gelijknamige Braziliaanse gemeente.
Voor het plantengeslacht uit de bromeliafamilie (Bromeliaceae), zieAnanas (geslacht).Deananas (Ananas comosus) is eentropischeplant, oorspronkelijk afkomstig uitBrazilië,Bolivia enParaguay. De plantensoort behoort tot debromeliafamilie (Bromeliaceae).
Ananas is een woord uit hetTupi, de taal van deTupi-indianen, en betekentuitmuntende vrucht.[1] De Spanjaarden noemden de vruchtpiña, naar dedennenappel (cono de pino).
De vrucht van de ananas is een grote samengesteldeschijnvrucht. Binnenin zit de verdikte, vlezige, vezelige bloeistengel. Het vruchtvlees ligt hier omheen en bestaat uit meerdere met elkaar vergroeidebessen en met de onderste delen van deschutbladen. Het buitenste gedeelte van de ananas bestaat uit dekelk-, de bloemkroonbladen, het bovenste gedeelte van hetvruchtbeginsel en de bruine, vliezige toppen van de schutbladen. De schijnvrucht kan wel 30 cm lang en meer dan 4 kg zwaar worden, heeft bovenop eenrozet van bladeren en is cilindrisch tot kegelvormig. De kleur van de schil is groenachtig tot bruinachtig, het vruchtvlees is lichtgeel tot geel en de smaak is zoet tot zoetzuur. De grootte, de vorm, de smaak en de kleur zijn variabel en afhankelijk van decultivar.
De natuurlijke (of meest voorkomende)bestuiver van de ananas is dekolibrie. Door bestuiving ontstaan zaden, maar omdat de aanwezigheid van zaden een negatief effect heeft op de kwaliteit van het fruit, is opHawaï, waar ananas op grote schaal wordt gekweekt, de invoer van kolibries verboden. Zoals bij alle bromelia's kan de bloei van de ananas kunstmatig worden opgewekt door middel vanetheen. Een tijdens het schoonmaken van de ananas verwijderde bovenkant kan opnieuw in de bodem worden geplant. Op dezelfde wijze waarop een aardappel of ui uit een uitsnede groeit, zal dan een nieuwe plant groeien. Het duurt tussen de 14 en 16 maanden voordat een ananas oogstrijp is. Het vroeg oogsten van de hoofdvrucht zorgt voor een tweede oogst van kleinere vruchten. Na de oogst rijpt de ananas niet meer. Daarom wordt het vruchtvlees vaakingeblikt.
De ananas is rijk aan vitaminen, zoalsbètacaroteen envitamine E, en aan mineralen, zoalskalium,magnesium,fosfor,ijzer,koper,mangaan,zink enjodium.
Tekenen dat een ananas rijp is:
- Middelste bladeren bovenop makkelijk los te trekken.[2]
- Sterke ananasgeur (ethylacetaat).
- Stevig, veerkrachtig vruchtvlees.
- De ananas heeft glanzende "ogen".[3]
Vanwege de vruchten werd de ananasplant door de mens al snel ook op andere plaatsen aangeplant. Ten tijde vanChristoffel Columbus groeide de plant in heelZuid- enMidden-Amerika en in hetCaraïbisch gebied. DeSpanjaarden introduceerden de ananas op deFilipijnen,Hawaï enGuam. De ananas groeit het best waar de temperatuur tussen de 18-35 °C ligt. In een kouder gebied wordt de ananas te zuur en bij warmer weer te zoet. InEuropa werd de vrucht in 1720 voor het eerst met succes gekweekt inbroeikassen. De ananas werd zo populair als een exotische vrucht dat het beeld van de ananas snel werd ingepast in de Europese kunst en beeldhouwkunst.
De ananas bevat een groepsulfhydryl bevattendeenzymen, bromelaïne, met als belangrijkste fractie een groep eiwitsplitsende enzymen (proteasen). Hoewel proteasen de belangrijkste component zijn, zijn ook niet-proteolitische enzymen alsescherase,peroxidase enfosfatase belangrijk voor de werking van bromelaïne. Escherase speelt bijvoorbeeld een belangrijke rol in de werking van bromelaïne op de huid. Bromelaïne wordt sinds de jaren vijftig van de 20e eeuw medicinaal ingezet. Het beïnvloedt ontsteking, immuuncellen, celsignalisatie en de bloedstolling en wordt om deze redenen onder meer ingezet bij wondgenezing, als ontstekingsremmer en als pijnstiller.[4]
Culinair worden bromelaïne-enzymen gebruikt voor het malser maken van vlees. Het toevoegen van verse ananas aan voedsel zal afbraak van eiwitten veroorzaken, waardoor de textuur en smaak verandert. In gerechten metgelatine zal verse ananas de gelatine afbreken waardoor het geen gel meer kan vormen. Ananas uitblik heeft dit effect niet, aangezien bij het inblikken de ananasverhit wordt, waardoor de eiwit-afbrekende enzymendenatureren. Het eiwitsplitsende effect kan na een zware maaltijd benut worden door verse ananas te consumeren.
Bromelaïne is aanwezig in alle delen van de plant, de hoogste concentraties worden in de steel aangetroffen.
De wereldproductie wordt nu gedomineerd doorZuidoost-Azië, met nameThailand,Indonesië en deFilipijnen.
Ananasproductieveld
Zaden (bij luciferkop)
Ananasvrucht
Opengesneden vrucht
Dwarsdoorsnede vrucht
Bronnen, noten en/of referenties