Abstracte kunst (lees ookabstractie) is een richting binnen demoderne kunst. Hierbij wordt niet altijd geprobeerd om objecten uit de natuurlijke wereld weer te geven en hoeven er geen zaken uit de reële wereld te zijn afgebeeld. Er kunnen onderliggende principes zichtbaar worden gemaakt met vormen enkleuren, ritmes en contrasten.
De gezaghebbende Vlaams-Franse essayist-kunstenaarMichel Seuphor (pseudoniem van Fernand Berckelaers) definieert abstracte kunst als volgt: "Alle kunst die terecht slechts vanuit een gezichtspunt van de harmonie, de compositie, de ordening - dan wel de disharmonie, de decompositie, de willekeurige wanorde - moet worden beoordeeld, is abstract. Hierbij nemen kleur, vormstructuren en lijnen de plaats in van hetfiguratieve object, zowel in deschilderkunst als in debeeldhouwkunst".Abstraheren komt van het latijn abs-trahere en betekent weglaten, verwijderen, afstand nemen. De letterlijke betekenis is bijgevolg, 'afstand nemen van de werkelijkheid'.Als een persoon afstand neemt van de werkelijkheid; bijvoorbeeld van een realistisch of figuratief kunstwerk, dan wordt de verbeelding van de mens aangesproken.En daar is het nu net om te doen in abstracte kunst.
Bij een half-abstract kunstwerk maakt het werk een abstracte indruk, maar is er niettemin een voorstelling in te herkennen.
"Absolute kunst" en "concrete schildering" zijn eveneens omschrijvingen waarmee men het absolute karakter van de abstracte kunst wil benaderen.Hans Arp en verwante kunstenaars bestempelden hun abstracte werk heel paradoxaal als 'concrete kunst' omdat ze hun abstracte vormen heel wat realistischer vonden dan een afbeelding van bijvoorbeeld een stoel, een wolk of een trein.
Hetkubisme is eenavant-gardistische richting binnen de abstracte kunst, hoewel de kubistische kunstenaars uitgingen van een onderwerp dat meestal ook herkenbaar bleef.Cobra wordt gezien als een latere intuïtieve voortzetting van de abstracte kunst.
Geometrische abstractie is abstracte kunst metgeometrische vormen. Een geometrische vorm is een meetkundige vorm, zoals eenrechthoek,vierkant ofdriehoek. Een gesloten vorm is een dichte vorm zonder gaten of openingen. Het is het tegenovergestelde van een open vorm, een lijn.
De oorsprong van abstracte kunst situeert zich in ver verleden. In feite is dit de eerste creatieve kunst die ooit ontstaan is in de menselijke evolutie. Australopithecus Africanus of Afarensis, de eerste menselijke primaat. De menselijke evolutie begon 3 miljoen jaar geleden met 'verbeelding'. Abstractie, afstand nemen van de dagelijkse werkelijkheid net om beter te kunnen overleven in een moeilijke omgeving. Het duurde 3 miljoen jaar om van het gebruik van 1 werktuig naar 16 werktuigen te evolueren. Een hamer lijkt nu simpel figuratief, maar het duurde wel 3 miljoen jaar om zich 'deze' te verbeelden. De grote opleving van zowel abstracte als figuratieve kunst, kwam er in alle prehistorische grotten rond het Middellandse Zeegebied, 40.000 jaar geleden. Deze opleving begon echter wereldwijd. Het was een verdere evolutie van de menselijke hersenen. In de grotten van Lascaux kunnen we vierkanten en rechthoeken zien in de hoofdgrot bij tafereel van liggende man met vogelmasker en stier. Het is geen jachttafereel maar wel droomtafereel van man in REM-slaap. Niemand gaat zo op jacht! Maar ook andere figuren komen voor in alle grotten rond de middellandse zee. De cirkel, halve cirkel, halve maan, driehoek, de lijn, golvende lijn (serpentiform), puntjes, spiraal, kruisteken, vijfpuntige ster (Davidster), onze hashtag, en nog veel meer. Dit waren de eerste pictogrammen, informatieve beeldtekens, die dé oorsprong vormden van alle schrijftaal. Ook verbeelding om gedachten over te dragen. Pas 10.000 jaar geleden zijn dan godsdiensten ontstaan uit deze spirituele verbeelding. Net daarom zocht de mens ongeveer 40.000 geleden wereldwijd 'onbewust' de donkere grot op, om aan zijn 'universeel spiritueel gevoel' een gevolg te geven.
Wellicht heeft er altijd 'abstracte' kunst bestaan: de mysterieuze inkepingen in prehistorisch aardewerk, hetKeltisch vlechtwerk dat nog lang deminiaturen sierde, de vormentaal van dearchitectuur. Omdat dit onderdeel was van een gebruiksvoorwerp, een sierelement, een gebouw e.d., valt het echter niet onder de algemene definitie van abstracte kunst.
Beeldloze/objectloze kunst is in dewesters-christelijke kunst minder sterk aanwezig dan in de joodse en islamitische cultuur waar het abstracte de uitdrukking is van de onmogelijkheid over het Allerhoogste een uitspraak te doen, in welke kunstvorm dan ook. Abstracte kunst was in die godsdiensten noodzaak, omdat het afbeelden van concrete zaken streng verboden was om de terugval naar de verafgoding van mensen, dieren of hemellichamen te voorkomen.
Het losmaken vankleur bij de pogingen tot weergave van de zintuiglijk waarneembare realiteit vond zijn oorsprong in het reactionaireimpressionisme, en later in het meer emotioneel geladenfauvisme en het latereexpressionisme.
De eerste abstractie creaties werden, tussen 1904 en 1906, gemaakt door de Franse schilderPaul Cézanne, toen hij in zijn Arlésiaanse, geometrisch gevormde landschappen met de "Mont Sainte-Victoire" een onverbloemdkubistisch-abstraherende toets bracht.
Paul Cézanneː Mont Sainte-Victoire
In 1906 schilderdeHilma af Klint haar eerste serie abstracte schilderijen.[1]
Tussen 1906 en 1908 maakte de Franse kunstenaarOdilon Redon zijnParavent rouge: drie vrijwel abstract beschilderde panelen. OokGeorges Rouault creëerde zijnEsquisse pour automne en zijnPaysage d'inondation uitermate abstract in 1906.
Het was in 1908, dat de RoemeenConstantin Brancusi met zijnDe kus een marmerplastiek tot eenvoudige vormen terugbracht. In hetzelfde jaar bracht de NederlanderPiet Mondriaan met zijnRode Boom een sterk naar abstractie neigend expressionisme. Ook in dat jaar publiceerde Wilhelm Worringer inMünchen zijn inBern verdedigde doctoraatsthesisAbstraktion und Einfühlung.
De werkenCaoutchouc van de Franse schilderFrancis Picabia enEerste abstracte compositie van de RusWassily Kandinsky horen tot de eerste abstracte schilderijen, tussen 1907 en 1910. De anekdote wil dat Kandinsky viel voor abstractie omdat hij toevallig een van zijn eigen dorpsgezichten omgekeerd bekeek. Ook de AmerikaanArthur Dove kwam aan bod met enkele non-conformistische abstracte prestaties naar een lyrische conceptie van de natuur.
Men kan aldus twee grote stromingen onderscheiden. Ten eerste is er de geometrisch geïnspireerde abstracte kunst, waaronder het suprematisme en het constructivisme kunnen worden gerekend. Daarnaast ontwikkelde zich ook eenabstract expressionisme dat wordt gekarakteriseerd door een willekeurige toepassing van vorm en kleur en kan worden gezien als de uitdrukking van de onbewuste indrukken en gevoelens van de kunstenaar. Deze vorm heeft zich vooral ontwikkeld na deTweede Wereldoorlog en leidde uiteindelijk tot een schilderkunst waarin de nadruk lag op het schilderproces. Deze stroming kan bijvoorbeeld geïllustreerd worden met dedrippings- van Pollock.
.jpg)
.JPG)
