Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Naar inhoud springen
Wikipediade vrije encyclopedie
Zoeken

A posteriori

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

A-posteriorikennis is kennis afgeleid uit de ervaring. Het tegengestelde isa-priorikennis, die voorafgaat aan de ervaring of er niet afhankelijk van is.

Het is een vorm van kennis die gebruikmaakt van eeninductieve redenering: de reden bepalen uit het resultaat.

DeVan Dale van 2005 geeft bija posteriori de volgende toelichting:

  • achteraf gedacht, en ook:
  • vaststelling of oordeel achteraf

Datgene dus wat uit onderzoek van de feiten blijkt.

A-posteriorikans

[bewerken |brontekst bewerken]

Het begripa posteriori wordt ook gebruikt in dekansrekening enstatistiek, in het bijzonder in debayesiaanse statistiek. Men spreekt dan van "a-posteriorikans" in tegenstelling tot "a-priorikans".

Voorbeelden

[bewerken |brontekst bewerken]

Een munt lijkt op het oog zuiver, daarom neemt men vooraf, a priori, aan dat de kans op kop 1/2 is. Bij 100 worpen met de munt blijkt 80 keer kop gegooid te zijn. Achteraf, a posteriori, stelt men zijn aanname bij, en neem aan dat de a-posteriorikans op kop 0,8 is.

Via eentest bepaalt eenarts of eenpatiënt mogelijk een bepaaldeziekte Z heeft. Van debevolking heeft eenfractie P(Z)=1% de ziekte. Vooraf, a priori, is de kans dat de patiënt de ziekte heeft, de a priori-kans, dus 1%. Van de test zijn de volgende gegevens bekend: de kans P(–|Z)=2% dat de test niet ontdekt dat iemand de ziekte heeft, en de kans P(+|niet Z)=5% dat de testten onrechte positief is, dat wil zeggen aangeeft dat eengezond persoon de ziekte zou hebben. Als de test bij de patiënt een positieve uitslag heeft, wat is dan a posteriori, dus achteraf nu de testuitslag vastligt, de kans op de ziekte? Daartoe berekent men met deregel van Bayes deze a posteriori-kans:

P(Z|+)=P(+|Z)P(Z)P(+|Z)P(Z)+P(+|nietZ)P(nietZ)=0,98×0,010,98×0,01+0,05×0,9917%{\displaystyle P(Z|+)={\frac {P(+|Z)P(Z)}{P(+|Z)P(Z)+P(+|nietZ)P(nietZ)}}={\frac {0,98\times 0,01}{0,98\times 0,01+0,05\times 0,99}}\approx 17\%}

Van a priori een kans van 1% is bij positieve testuitslag a posteriori een kans van 17% op de ziekte.

Voorbeelden van drogredenen

[bewerken |brontekst bewerken]

Twee andere voorbeelden zijn klassieke voorbeelden vandrogredenen uit de kansrekening:

  • "Ik dacht net aan jou toen de telefoon ging. Dat kan geen toeval zijn!". Ook hier vind je een opvallende onwaarschijnlijkheid omdat je pas achteraf op het resultaat gaat letten. Als je een experiment zou opzetten waarbij je iedere keer als de telefoon gaat onmiddellijk opschrijft waar je op dat moment aan dacht, vind je wellicht een uitslag die overeenkomt met een normale kansverdeling. De reden is hier hetselectief geheugen, alle keren dat de telefoon ging en je aan iets anders dacht vallen niet zo op. Deze drogreden heetcum hoc ergo propter hoc ofpost hoc ergo propter hoc, afhankelijk van je interpretatie.
  • "De bliksem is hier al eens ingeslagen, en de kans dat de bliksem twee keer op dezelfde plaats inslaat is erg klein". De kans dat de bliksem twee keer op dezelfde plaats inslaat is inderdaad klein, maar omdat hij al eens ingeslagen is, is een deel van de waarschijnlijkheid al een zekerheid geworden.

Zie ook

[bewerken |brontekst bewerken]
WikiWoordenboek
Zoeka posteriori op in hetWikiWoordenboek.
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=A_posteriori&oldid=64174708"
Categorieën:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp