Turn- und Sportverein München von 1860 e. V., kortwegTSV 1860 München of1860 München, vaak ookMünchner Löwen,1860,Sechzig ofSechzger genoemd, is een Duitse sportclub uitMünchen. Van de sporten is de voetbalsectie het grootst en bekendst. TSV speelde 20 seizoenen in deBundesliga, waarvan de laatste keer in 2004 was. De club was er zelfs verantwoordelijk voor dat stadsrivaalBayern niet mocht deelnemen in het eerste seizoen. Buiten de seizoenen 1982 tot 1991 en 1992/93 speelde de club altijd in de twee hoogste reeksen. Door financiële problemen moest de club in 2017 voor het eerst in de geschiedenis van start gaan in de vierde hoogste klasse. Mede hierdoor speelt het vanaf het seizoen 2017/18 niet meer in deAllianz Arena, maar in hetGrünwalder Stadion, het op twee na grootste stadion in München.
De club werd op15 augustus1848 alsMünchner Turnverein voor het eerst opgericht, maar werd snel verboden wegens republikeinse activiteiten. Op17 mei1860 werd de sportclub opnieuw opgericht. In1889 werd de naam veranderd inTurnverein München von 1860. Op 25 april 1899 werd een voetbalafdeling opgericht. Het team speelde aanvankelijk enkel onderling wedstrijden. De eerste wedstrijd tegen een andere club volgde pas op 27 juli 1902 tegen1. Münchner FC 1896 en werd verloren met 2:4. De club sloot zich aan bij deZuid-Duitse voetbalbond en ging in deBeierse competitie spelen. De club eindigde telkens in de lagere middenmoot. In1911 verschijnt de leeuw op het wapen van de club. In1912/13 werd de club laatste en degradeerde. Het volgend seizoen in de A-klasse werd de club kampioen en via de eindronde kon de club winnen vanMTV Fürth en promoveerde.
Door het uitbreken van deEerste Wereldoorlog was er in 1914/15 geen competitie, maar het volgende seizoen wel. De club bereikte de finale om de Ostkreistitel en verloor ze met 4:0 van1. FC Nürnberg. Na de oorlog werd de voetbalafdeling zelfstandig alsSV 1860 München. In 1921 werd de club werd samen metFC Bayern München eerste en won de beslissende wedstrijd om de groepswinst, maar verloor dan de halve finale vanFC Wacker München. Het volgend seizoen werd de club nog tweede, maar daarna werd de concurrentie groter doordat de reeksen samen gevoegd werden. De club eindigde enkele seizoenen in de middenmoot tot de club in1926/27 gedeeld tweede werd. Hierdoor mocht de club naar deZuid-Duitse eindronde voor vicekampioenen en werd daar groepswinnaar. De club maakte nog kans op denationale eindronde door te spelen tegen de nummer drie uit de kampioenengroep,FSV Frankfurt. SV won met 2:0 en trad voor het eerst op nationaal niveau in de schijnwerpers. De club versloeg eerstFC Schalke 04, dat ook voor het eerst succes boekte door aan de eindronde deel te nemen. Na nog een overwinning opVfB Leipzig verloor de club in de halve finale van1. FC Nürnberg.
Na dit seizoen werd de Beierse competitie weer opgesplitst. Bayern werd kampioen, maar door een tweede plaats speelde de club wel de eindronde, waar ze derde werden in hun groep. De volgende jaren eindigde de club telkens op een tweede of derde plaats en kon het in de eindronde niet waarmaken, behalve in1930/31 toen de club groepswinnaar werd en naFC Phönix 04 Ludwigshafen verslagen te hebben zich opnieuw voor denationale eindronde plaatste. NadatMeidericher SpV,Tennis Borussia Berlin enHolstein Kiel opzij gezet werden plaatste de club zich voor de finale om de titel tegenHertha BSC. De Zuid-Duitse clubs waren over het algemeen de sterkste, de meeste titels van de afgelopen jaren gingen naar Zuid-Duitsland, maar ook Hertha was in topvorm en speelde al zijn zesde finale op rij, al had de club enkel in 1930 aan het langste eind getrokken. Aan de rust leidde SV nog met 1:2, maar in de tweede helft scoorde Hertha nog twee keer waardoor de titel aan de neus van SV voorbij ging. Het volgende seizoen kon de club geen potten breken in de eindronde, maar wel in1932/33. SV werd groepswinnaar, terwijl rivaal Bayern die in de competitie voor de club eindigde slechts vierde eindigde. In de wedstrijd om de Zuid-Duitse titel verloor SV van FSV Frankfurt, maar mocht wel aantreden in denationale eindronde. Na overwinningen opVfL Benrath enBeuthener SuSV 09 werd de club doorFC Schalke 04 verslagen.
In 1933 kwam deNSDAP aan de macht in Duitsland. De competitie werd hierdoor volledig geherstructureerd en de overkoepelende voetbalbonden werden ontbonden. De vele competities werden vervangen door zestien nieuweGauliga's. Voor de clubs in Beieren was de verandering niet zo groot als in sommige andere gebieden. De Noord- en Zuid-Beierse competities werden opnieuw samen gevoegd tot deGauliga Bayern. In tegenstelling tot de alsjodenclub genoemde rivaal Bayern had TSV 1860 reeds voor de machtsovername een sterke sympathie voor het nationaalsocialisme. In het eerste seizoen van de Gauliga werd de club vicekampioen achter 1. FC Nürnberg. Op 13 maart 1934 fuseerde club metTV 1860 en nam zo de huidige naam aan. Na drie kwakkelseizoenen werd de club opnieuw vicekampioen achter Nürnberg en in1938/39 achter1. FC Schweinfurt 05. Na nog een zevende plaats werd de club in1940/41 eindelijk kampioen. Denationale eindronde werd nu in groepsfase gespeeld. Sinds deAnschluss van Oostenrijk in 1938 mocht de Oostenrijkse kampioen ook deelnemen aan de eindronde.SK Rapid Wien werd groepswinnaar voor TSV,Stuttgarter Kickers enVfL Neckarau, Rapid zou zelfs landskampioen worden. In 1942 won de club deTschammerpokal, voorloper van deDFB-Pokal. Na nog een derde plaats werd de Gauliga om oorlogsredenen opgesplitst in twee reeksen, de vertrouwde noord- en zuidreeks, TSV werd overtuigend kampioen. Ook deeindronde werd om oorlogsredenen geherstructureerd en werd nu in knock-outfase gespeeld. Na overwinningen opVfB Stuttgart en Kickers Offenbach strooide opnieuw een Oostenrijkse club roet in het eten, deze keerFirst Vienna FC die in de kwartfinale met 2:0 won. Het volgende seizoen werd de club derde. Het laatste seizoen voor het einde van deTweede Wereldoorlog werd niet beëindigd, al had de club enkele wedstrijden voor het einde een onoverbrugbare achterstand op Bayern.
Na de oorlog werd de Gauliga ontbonden en kwam deOberliga in de plaats. TSV ging in deOberliga Süd spelen. In1947/48 werd de club vicekampioen achter Nürnberg en mocht naar de eerstenaoorlogse eindronde, waar ze meteen met 5:1 verloren van1. FC Kaiserslautern. Hierna ging het langzaam bergaf tot degradatie volgde in1952/53. Na twee seizoenen keerde de club terug maar kon het behoud niet verzekeren. Na een nieuwe promotie in 1957 werd de club wel weer een vaste waarde in de Oberliga. In1959/60 werd de club vierde, met één punt voorsprong op rivaal Bayern. Na twee plaatsen in de betere middenmoot werd de club kampioen in1962/63. In deeindronde werd de club ingedeeld in een groep metBorussia Dortmund,Borussia VfB Neunkirchen enHamburger SV en werd tweede in de groep.
Na dit seizoen werd deBundesliga ingevoerd als nieuwe hoogste klasse voor het hele land. Uit de Oberliga Süd mochten vijf clubs aantreden, maar deDFB wilde slechts één club per stad waardoor Bayern, dat derde geworden was in de competitie, geen startticket kreeg voor de Bundesliga, Bayern was in deze tijd wel een gewone subtopper en groeide pas later uit tot deRekordmeister die het nu is.
In het eerste seizoen werd de club zevende en won de DFB-Pokal tegenEintracht Frankfurt. Hierdoor mocht de club voor het eerst Europa in en schakelde ronkende namen alsAC Torino enFC Porto uit alvorens in de finale te sneuvelen tegenWest Ham United. In hetWembley Stadium daagden toen bijna 98.000 toeschouwers op. Het volgend seizoen eindigde de club als vierde. Seizoen1965/66 werd een succesverhaal. In deJaarbeursstedenbeker werdGöztepe Izmir met 9:1 verslagen, maar in de kwartfinale botste de club opnieuw op een Londense club, nuChelsea FC. In de competitie stond de club van de 8ste tot 22ste speeldag aan de leiding, maar werd dan door Borussia Dortmund en later promovendus Bayern München voorbijgestoken. Op de voorlaatste speeldag kon TSV na een overwinning op Dortmund opnieuw de leiding overnemen en een gelijkspel op de laatste speeldag tegenHSV volstond om de eerste en tot dusver enige landstitel te pakken. In deEuropacup I trof de club al in de tweede rondeReal Madrid en werd vroegtijdig uitgeschakeld. In de competitie werden ze wel nog vicekampioen achterEintracht Braunschweig. Hierna ging het bergaf met de club. In de competitie werd de club twaalfde en in de Jaarbeursstedenbeker kreeg de club een pak slaag vanLiverpool FC (8:0). Twee seizoenen later volgde een degradatie naar deRegionalliga.
Na een vierde plaats eindigde de club drie keer op rij derde. Op 15 augustus 1973 werd een toeschouwersrecord opgemeten in hetOlympiastadion bij een wedstrijd tegenFC Augsburg. Nadat 1860 in de derde minuut al scoorde stormden fans die nog buiten het stadion waren het stadion binnen. 136 mensen werden hierbij verwond. Het geschatte aantal toeschouwers loopt van 80.000 tot 90.000 en zelfs 100.000, een record voor het stadion en ook een wereldrecord voor een wedstrijd in de tweede klasse. In 1974 plaatste de club zich moeiteloos voor de nieuwe2. Bundesliga. In1976/77 werd de club vicekampioen in de groep Zuid achter VfB Stuttgart en speelde tegenDSC Arminia Bielefeld voor het derde ticket naar de Bundesliga. Arminia won met 4:0 en stond met één been in de Bundesliga, maar in de terugwedstrijd deed 1860 hetzelfde waardoor er een derde, beslissende wedstrijd kwam die 1860 met 2:0 won. Echter kon de club slechts één seizoen standhouden in de Bundesliga, maar werd het jaar erop meteen kampioen en keerde terug. Na een zestiende plaats degradeerde de club opnieuw in1980/81.
Het volgende seizoen werd de club vierde en miste de promotie op één punt. Echter verzeilde de club in financiële problemen en de DFB trok de licentie van de club in. SterspelerRudi Völler verliet de club voorWerder Bremen en TSV moest in de Bayernliga gaan spelen. Veertien spelers verlieten de club wat zijn sporen naliet. De club werd slechts zesde. In 1984 werd de club wel kampioen, maar kon in de eindronde om promotie maar een van de zes wedstrijden winnen. Het jaar erna werd de club slechts elfde en had maar enkele punten over op de degradatieplaatsen. Tot 1990 eindigde de club dan steevast in de top vijf en in 1991 werd een nieuwe titel behaald en deze keer kon de club via de eindronde wel promoveren. Door de instroom van de Oost-Duitse teams in de West-Duitse competities was de concurrentie zwaar in seizoen1991/92 en de club haalde het niet. Deze keer kon TSV wel na één seizoen terugkeren en het jaar erop zelfs furore maakte door een tweede keer op rij te promoveren en terug te keren naar de Bundesliga. Het was de eerste club uit Beieren die erin slaagde om meteen na promotie naar de 2. Bundesliga ook door te stoten naar de Bundesliga.
Door de promotie kon de club niet meer in het geliefde Grünwalder Stadion spelen omdat de club dit niet meer wilde renoveren. Hierdoor werden thuiswedstrijden gespeeld in het door de fans niet geliefde Olympiastadion. De volgende jaren eindigde de club wisselend in de betere en minder goede middenmoot en stelde sterspelers alsMartin Max enThomas Häßler op. Na een zevende plaats in1996/97 kon de club nog eens Europa in, maar raakte in deUEFA Cup niet verder dan een tweede ronde. In1999/00 werd de club zowaar zelfs vierde en won beide stadsderby's tegen Bayern. In de derde voorronde van de Champions League verloor de club vanLeeds United en werd opgevist voor de UEFA Cup, waar ze de derde ronde bereikten. De volgende jaren eindigde de club in de middenmoot tot een degradatie volgde in2003/04.
In het eerste seizoen werd de club nog vierde. Seizoen2005/06 begon goed en stond in de heenronde op een bepaald moment zelfs aan de leiding. Toen de club in de terugronde meteen gelijkspeelde tegen laatste plaatsLR Ahlen werd trainerReiner Maurer ontslagen. In 2005 nam de club samen met Bayern München intrek in de nieuweAllianz Arena. Dit stadion is ook gebruikt voor hetWK voetbal in 2006. Tijdens thuiswedstrijden van Bayern wordt het stadion rood verlicht en bij TSV blauw. Het nieuwe stadion was niet goedkoop en de club verzeilde in financiële problemen. Grote broer Bayern kwam echter te hulp en kocht aandelen in het stadion over van de club voor 11 miljoen euro en liet ook de optie open om deze terug te laten kopen. De club verzeilde dat seizoen nog in degradatiegevaar en kon pas op de voorlaatste speeldag het behoud verzekeren en eindigde uiteindelijk dertiende.
De jeugdwerking van de club deed het daarentegen een stuk beter en de U-17 ploeg werd zelfs landskampioen. Het volgende seizoen werd de club achtste en voer ook op financieel vlak weer in rustig water. In2007/08 speelde TSV een goede heenronde, maar zakte dan weg en kon pas op de voorlaatste speeldag het behoud verzekeren tegenVfL Osnabrück, in de terugronde was de club zelfs laatste geworden. Seizoen2009/10 begon slecht voor de club en een degradatie wenkte, maar door een goede terugronde werd de club nog achtste.
Financiële problemen staken weer de kop op en enkele dure spelers werden verkocht. In april 2011 kocht de Jordaanse zakenman Hasan Ismaik zich in de club in. Zijn bedrijfHAM International Limited kocht 60 procent van de aandelen. Omdat in het Duitse profvoetbal de50+1 Regel geldt (club mag niet voor meer dan 50% in buitenlandse handen vallen), kreeg Ismaik wel maar voor 49 procent stemrecht. In seizoen2011/12 had de club voor het eerst sinds degradatie uit de Bundesliga een hoger gemiddeld aantal toeschouwers dan het jaar ervoor. De club werd zesde dat jaar en door de promotie vanSpVgg Greuther Fürth werd TSV de club die al het langst onafgebroken in de huidige 2. Bundesliga speelt. In 2015 was degradatie nabij door een zestiende plaats en moest de club het behoud verzekeren via de eindronde. Voor 60.000 toeschouwers kon de club thuisHolstein Kiel verslaan en het behoud verzekeren.
In hetseizoen 2016/17 degradeerde de club alsnog, maar kreeg geen licentie voor de 3. Bundesliga en was daardoor gedwongen om in de amateurs te gaan spelen. Reden was dat geldschieter Ismaik de benodigde 10 miljoen voor de licentie niet op tafel kon leggen.[1]
In 2017 was door financiële problemen en degradatie naar de amateurliga het leasingcontract tussen 1860 München en de Allianz Arena met onmiddellijke ingang stopgezet. Hierdoor werd stadsrivaal Bayern München de enige eigenaar van het stadion en keerde 1860 München terug naar het Grünwalder Stadion voor heropbouw.[2] Na één seizoen promoveerde de club naar de 3. Liga.[3]
.svg)
.svg)
.svg)