Movatterモバイル変換

Naar inhoud springen

1510-1519

Koppelingen bewerken

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

De jaren1510-1519 (van dechristelijke jaartelling) zijn eendecennium in de16e eeuw.

Desiderius Erasmus doorHans Holbein de Jongere

Belangrijke gebeurtenissen

[bewerken |brontekst bewerken]

Christendom

[bewerken |brontekst bewerken]

1512-1517 :Vijfde Lateraans Concilie. Samengeroepen doorpaus Julius II, en door zijn opvolgerpaus Leo X bekrachtigd. De behandelde onderwerpen zijn de behoefte aan hervormingen van het kerkelijk bestuur, het ontstaan van een atheïstische filosofie, de wrijvingen tussen de bisschoppen en de kloosterorden.

Reformatie

1517 : DeDominicaner pater Johann Tetzel krijgt van bisschopAlbrecht van Brandenburg de opdrachtaflaten, vergeving vanzonden tegen betaling, te verkopen.
1517 -31 oktober -Maarten Luther,Augustijner monnik, moraaltheoloog enkerkhervormer, spijkert zijn95 stellingen tegen de deur van de kerk in het DuitseWittenberg. De geschriften van Luther tegen de aflaathandel en andere misstanden in de kerk zijn al in het voorjaar van 1518 in Antwerpen te koop.
1518 :Heidelberger Dispuut. Aan deHeidelberg universiteit rechtvaardigt Luther zijn stellingen.
1519 :Leipziger Dispuut.Johannes Eck trekt het gezag van de paus en het gezag van de concilies in twijfel.
1519 : DeZwitserse reformator Huldrych Zwingli begint aan zijn missie.

Italiaanse Oorlogen

[bewerken |brontekst bewerken]

1510 :Oorlog van de Liga van Kamerijk.Paus Julius II zoekt toenadering met deRepubliek Venetië.
1511 :Concilie van Pisa. KoningLodewijk XII van Frankrijk roept een concilie bijeen om de paus af te zetten.
1511 :Heilige Liga. Paus Julius II vraagt steun aan de Spanjaarden, Engelsen en het Heilig Roomse Rijk.
1512 :Ferdinand II van Aragon verovert hetKoninkrijk Navarra, zonderNeder-Navarra.
1512 : Kardinaal Giovanni de' Medici herovert de macht in deFlorentijnse Republiek.
1513 :Verdrag van Blois. De Republiek Venetië kiest nu de zijde van Frankrijk.
1513 : Paus Julius II sterft, Giovanni de' Medici wordtPaus Leo X.
1514 : Lodewijk XII huwt metMaria Tudor, de zus van koningHendrik VIII van Engeland.
1514 :Claude van Bretagne, dochter van Lodewijk XII, trouwt metgraaf Frans I van Angoulême.
1515 : Lodewijk XII sterft, hij wordt opgevolgd door zijn schoonzoonFrans I van Frankrijk.
1515 :Slag bij Marignano. De Fransen en Venetianen heroveren het terrein dat ze hebben verloren.
1516 :Vrede van Noyon zorgt ervoor dat de kaart van Italië weer die van de status quo van 1508 is.
1517 :Oorlog van Urbino.

Ottomaanse Rijk

[bewerken |brontekst bewerken]

1512 :Selim I komt aan de macht in hetOsmaanse Rijk met hulp van deJanitsaren.
1514 :Slag bij Chaldiran. Selim I verslaat deSafawieden uit Perzië. De gemeenschappelijke grens wordt naar het oosten verschoven.
1516-1517 : Selim verovertSyrië,Palestina enEgypte, waar hij een eind maakt aan het sultanaat van deMamlukken. Het Turkse grondgebied is in acht jaar verdrievoudigd. De laatste kalief van Bagdad wordt gedwongen zijn waardigheid af te staan aan Selim, die nu immers de meeste moslims regeert.
1516 :Inname van Algiers.Barbarossa verovert de stad.

Heilig Roomse Rijk

[bewerken |brontekst bewerken]

1515 :Weens Dubbelhuwelijk. Op 22 juli huwenLodewijk II van Hongarije, uit hetHuis Jagiello metMaria van Habsburg enFerdinand van Habsburg metAnna Jagiello in de Stephansdom.
1516 :Ferdinand II van Aragon sterft, de kleinzoon vanKeizer Maximiliaan I wordtCarlo primo van Spanje.
1519 : Keizer Maximiliaan I sterft,Karel wordtRooms-Duitse koning.

Lage Landen

[bewerken |brontekst bewerken]

1512 : Oprichting van deBourgondische Kreits.
1513 :Doornik wordt tot 1519 door de Engelsen bezet.
1514 :Beleg van Groningen. De Saksische hertog en stadhouder van FrieslandJoris met de Baard slaagt er niet in zijn heerschappij over de Ommelanden en vooral de stad Groningen op te leggen.
1515 : De Saksische hertogJoris met de Baard verkoopt zijn rechten op de Friese landen aan de HabsburgerKarel V. Het verzet van de Friezen hiertegen leidt tot een nieuweFries-Hollandse Oorlog.Floris van Egmont wordt de nieuwe stadhouder.
1516 :Gelderse Oorlogen.Maarten van Rossum, de militaire leider, krijgt steun van de Friese opstandelingenleidersPier Gerlofs Donia (Grote Pier) enWijerd Jelckama (Grote Wierd).

Azië

[bewerken |brontekst bewerken]

1510 :Slag bij Merv. ShahIsmail van Perzië verslaat khanMoehammad Shajbani van hetKanaat van Boechara.
1510 : Stichting van hetPortugees-Indië.

Scheepvaart, handel en kolonialisme

[bewerken |brontekst bewerken]

1511 : De gouverneur vanPortugees-Indië,Afonso de Albuquerque, bezet de havenstadMalakka en stuurt drie schepen naar de Indische archipel om specerijen te halen. In 1512 ontdektFrancisco Serrão als eerste deBanda-eilanden enTernate.
1511 : De SpanjaardDiego Velázquez de Cuéllar vestigt de eerste nederzetting inCuba. Van daaruit wordt de verovering van het eiland voortgezet en wordt in 1513 een bloedbad aangericht onder de Indianen.
1513 :Vasco de Balboa steektPanama over en bereikt deGrote Oceaan. Hij neemt deze in bezit voor Spanje. Hij noemt hem Mar del Sur (Zuidzee), omdat hij de oceaan vanaf dat punt alleen naar het zuiden kan zien.
In de jaren 1513-1515 organiseert de SpanjaardJuan de Ampiés de deportatie van de inheemse bevolking vanCuraçao,Aruba enBonaire. Hun aantal wordt geschat op ongeveer 2000. Zij worden tewerkgesteld op de plantages en mijnen teHispaniola.
1517 :Francisco Hernández de Córdoba ontdektYucatán.
1519 :Spaanse verovering van het Azteekse Rijk doorHernán Cortés.
1519 :Ferdinand Magellaan begint aan zijnreis rond de wereld.

Afrika

[bewerken |brontekst bewerken]

+/-1510 :Sao Tomé en Principe wordt een proefstation voorsuikerrietplantages en zwarteslaven.
1515 : DeSpaans priester van de orde derdominicanen Bartolomé de las Casas pleit bij de Spaanse koning voor een betere behandeling van deIndianen in Amerika en brengt daarmee ongewild deTrans-Atlantische slavenhandel op gang.
1518 : De VlamingLaurent de Gouvenot is de bezitter van de eersteAsiento of een contract voor de levering van een vooraf vastgesteld aantal slaven.

Kunst en wetenschap

[bewerken |brontekst bewerken]

1516 -Leonardo da Vinci gaat werken voor koningFrans I van Frankrijk in hetKoninklijk Paleis te Amboise.
Nicolaas Copernicus overhandigt enkele vertrouwelingen in 1514 onder de naamCommentariolus een vroege versie van zijn revolutionaireheliocentrische theorie van het universum.

Filosofie en godsdienst

[bewerken |brontekst bewerken]

1511 -Erasmus publiceertLof der zotheid, dat hij opdraagt aanThomas More. Deze schetst op zijn beurt in het boekUtopia (1516) een ideale samenleving.
1514 : Deboecxken van de Utrechtse kluizenaarSuster Bertken.
De AntwerpenaarDaniël Bomberg drukt in Venetië in 1516/17 deeditio princeps van de Mikraot Gedolot, deRabbijnenbijbel, die bestaat uit Hebreeuwse teksten voorzien van Rabbijnse commentaren.

Sociaal

[bewerken |brontekst bewerken]

1516 - InAugsburg wordt deFuggerei gebouwd, een deel van de stad gewijd aan het huisvesten van behoeftige burgers. Het is de oudstesociale volkshuisvesting ter wereld.

Zie de categorie1510s vanWikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=1510-1519&oldid=67987075"

1510-1519

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp