Portugal (li Portugis,República Portuguesa) no sambua negara si so ba danöEropa tanö ba gaekhula raya. Ibu kotaniaLisbon. Tanö yöu faoma tanö ba gatumbukha mo'ola ia baSpanyol, tanö ba gaekhula aekhu ia ba nasi sebua Samudra Atlantik. Baero da'ö so nasa oya ngawua hulo si tefaböbö khönia simane Madeira, Azores ba Selvagens.
Sowanua khönia lafotöiniha Portugis ba li ni'oguna'öraLi Portugis. Baero da'ö latötöi göi negara andre ba li LatinLusitania. Börö da'ö negara tanöbö'ö sangoguna'ö li Portugis tobali li resmi lafotöi negaralusophone, simane negara Angola, Brasil, Mozambik, btn. Töra 250 juta niha ba gulidanö sangoguna'ö li Portugis.
He Spanyol ba he Portugis no so ira ba mbalö danö si tedou moroi ba danö Eropa. Tanö si tedou andre lafotöiIberia. Andrö itaria latötöi danö, niha, gama-gama btn. soroi ba Portugal faoma Spanyol tanö Iberia, niha Iberia, hada Iberia, btn.
Portugal no tefaböbö ba negara si no tedou fa'auri ba gulidanö ba no göi tobali ia ndroto-ndrotoUni Eropa me 1986.
Ba ginötö ngaotu ndröfi si 15 ba 16, Portugal no negara fondrege si föföna sibai mamaluaeksplorasi nasi sebua, irege larugiAfrika,Asia baAmerika Selatan ba lafasindro wamatörö global si föföna sibai. Andrö wa ba ginötö da'ö tobali Portugal negara sofa'abölö ba gölana ekonomi, politik ba militer.
Niha Portugis göi zolohe fa'atedou ba ngawalö hulo nifotöi ma'ökhö Indonesia. Andrö wa oya wehede he ba li Indonesia ba he ba li Niha nihalö moroi ba li Portugis simane Luo Migu (moroi ba li PortugisDomingo), meza (moroi bamesa), baru kameza (moroi bacamisa), lamari (moroi baarmario), sabun (moroi basabão), sekola (moroi baescola), sifatu (moroi basapato) btn.
Oya nahia ba gölana nifotöi Indonesia ma'ökhö no so mböröta barö mbawa Portugis, irege dania la'alani ira niha Inggris ba Belanda. Irugi merdeka Indonesia haTimor Timur zi toröi barö wamatörö Portugis irege 1975 me lafa'olo Fretelin wa no merdeka Timor Timur. Bahiza 9 waŵa aefa da'ö i'alaini Timor Timur Indonesia ba ibali'ö ia tobali gölana Indonesia, irege merdeka zui Timor Timur me 2002.
Budaya Portugal no fahandrona ngawalö budaya si so ba zi fasui nasi Mediterania faoma budaya Eropa. Me 1956 tefasindro Yayasan Calouste Gulbenkian ba Lisbon, ibu kota Portugal, sangalui lala ba wamaliaro fefu ngawalö zi fakhai ba budaya Portugis. Halöŵö simane itugu tedou ba ndröfia 1990 faoma ba ndröfia 2000 me tebohouni oi ngawalö fasilitas budaya soguna ba zato. Andrö lö tokea niha wa ba Portugal so 17 mbolokha budaya nitema'ö bakha baUNESCO World Heritage Sites, numero 9 fondrege oya ba danö Eropa ba numero 18 ba zi sagörö ulidanö.