Movatterモバイル変換

[0]ホーム
URL:

Jump to content
Wikipedia
मालादिसँ

अफ्रिका

विकिपिडिया नं
अफ्रिका
क्षेत्रफल३,०२,२१,५३२ किमी२ (११,६६८,५९८.७ वर्ग मील)
जनसंख्या९२,२०,११,०००[१]
जनघनत्व३०.५१ किमी२ (लगभग ८०/वर्ग मील)
देय्‌५३ (List of countries)
पराधीन लागा
भाषाभाषातेगु धलः
ई लागाUTC-1 सेUTC+4
अफ्रीकाय् प्राकृतिक सौन्दर्य

एशिया धुंकाअफ्रिका हलिमया दक्ले तःधंगुमहाद्वीप ख। थ्व ३७०१४' उत्तरीअक्षांश निसें ३४०५०' दक्षिणी अक्षांश व १७०३३' पश्चिमीदेशान्तर निसें ५१०२३' पूर्वी देशान्तरया दथुइ ला।[२] अफ्रिकाया उत्तरय्भूमध्यसागर वयुरोप महाद्वीप, पश्चिमय्आन्ध्र महासागर, दक्षिणय् एन्टार्क्टिक महासागर व पूर्वय्अरब सागर वहिन्द महासागर ला। पूर्वय् स्वेजनहरं थ्व महादेशयातएशियानाप स्वाई।जिब्राल्टर स्ट्रेटं थुकियात उत्तरय् युरोप महाद्वीप स्वया अलग याइ। थ्व महाद्वीपय् तःधंगु मरुभूमि, सिक्क तःधंगु गुं, विस्तृत घाँय्‌या ख्यः, तःधंगु खुसि व झरना व विचित्र जंगली पशु दु। अफ्रिका महाद्वीपयाघाना देय्‌या राजधानीअक्रा नगरं मुख्यमध्याह्न रेखा (००) वनि।

क्षेत्रफल व जनसंख्‍याया दृष्टिकथं अफ्रिका एशिया धुंका दक्ले तःधंगु महाद्वीप ख। छुं इतिहासकार कथं थ्व महाद्वीपय् दक्ले न्ह्यःमनुया विकास जुल व थनं हे मनु वना मेमेगु महाद्वीपय् च्वं वन। थ्व मतया आधारय् थ्व महादेशयात मानव सभ्‍यताया जन्‍मभूमि नं धाइगु या। थ्व महादेशय् हलिमया निगु प्राचीन सभ्यता (मिस्र व कार्थेज)या विकास जुल।

अफ्रिका महाद्वीपय् यक्व देय्‌ दु। थुकिलि यक्व देय्‌द्वितीय विश्व युद्ध धुंका स्वतन्त्र जुल। जलवायु व चाया भिन्नताया कारणं अफ्रिकाय् थी-थी प्रकारया मांया उत्पादन यायेछिं।ज्वार-बाजरा,छो,कैसावा,कपाय्‌,बरां,कोको, थी-थी प्रकारया सी व मसला दसु-ल्वाङ अफ्रिकाया मू बाली ख। उष्णकटिबंधया निम्न भागया मू बाली जाकी ख।

अफ्रीकाय् भौगोलिक विविधता दु। पूर्वय् स्थित सेरेनगेती व क्रुजर राष्ट्रिय उद्यानय् वन्‍य जीवन खने दु। थन जलप्रपात ववर्षावन नं खने दु। थ्व महाद्वीपयासहारा मरुस्‍थल हलिमया दक्ले तःधंगु मरुभूमि ख। थ्व महादेशया दक्ले तज्जागु च्वका किलिमेन्जेरो ख। थ्व च्वका छगू सुषुप्‍तज्वालामुखी ख।युगान्डा,ताजानिया वकेन्याया सीमाय् स्थित विक्‍टोरिया झरना फ्रेश वाटरया पृथ्वीया निगुगु दक्ले तःधंगु व अफ्रिकाया दक्ले तःधंगु झरना ख। थ्व झरना हलिमया दक्ले ताःहाकःगु खुसिनाइलया लया स्रोत ख।

नामकरण

[सम्पादन]

अफ्रीका महाद्वीपया नामाकरणया बारेय् यक्व धारणा दु।१९८१य् पिथंगु छगू शोध कथं अफ्रिका खँग्वःया उत्पत्ति बरबर भाषाया खँग्वःइफ्री वाइफ्रान नं जूगु ख गुकिया अर्थ गुफा ख, अफ्रिकाया गुफाय् च्वनिपिं जातितेगु सन्दर्भय् थ्व अर्थ पिथंगु ख।[३] छगू मेगु धारणा कथं प्राचीन अफ्रिकी नगरकार्थेजनापं च्वनिपिं मनुतेत "अफ्री" धाइगु या। कार्थेजय् वचिले प्रचलितफेनेसियन भाषा कथं अफ्री खँग्वःया अर्थधू ख। कालान्तरय् कार्थेज रोमन साम्राज्यया अधीनय् ला वन व रोमन भाषाया नगरया मनुतेत तैगुप्रत्यय -का (-ca)यातअफ्रीनाप स्वानाअफ्रिका खँग्वःया पलिस्था जुल।[४]

इतिहास

[सम्पादन]
अफ्रीकाया स्वतन्त्रताया इतिहास

अफ्रिकाया इतिहासयातमनु विकासया इतिहास नं धायेछिं। अफ्रिकाय् १७ लखः ५० द्व दँ न्ह्यः दूगु आदि मानवया नामकरण होमो इरेक्टस अर्थात दनाच्वंगुजंक्वें मनु जुवन।[५] होमो सेपियेन्स वा प्रथम आधुनिक मानवया उत्त्पत्ति करिब ३० निसें ४० द्व दँ न्हापा जूगु ख।[६] लिखित इतिहासय् दक्ले न्हापा वर्णन जूगुसभ्यताय् छगूमिस्रया सभ्यता ख। थ्व सभ्यता थ्व हे महादेशया उत्तर पूर्वी क्षेत्रयानाइल खुसिया स्वनिगले ईसा स्वया ४००० दँ न्ह्यः पलिस्था जूगु ख। थ्व सभ्यता धुंका थी-थी सभ्यता नाइल खुसिया स्वनिगः नापं न्ह्यथन व सकल दिशाय् पुनावन। प्रारम्भिक काल निसें हे थ्व सभ्यतातेसं उत्तर व पूर्वयायुरोपीय वएशियाली सभ्यता व जातिनाप परस्पर सम्बन्ध दयेकिगु ज्या यात गुकिया लिच्वःया कथं थ्व महादेशं न्हूगुसंस्कृति वधर्म म्हसीकल।ईसास्वया छगू शताब्दी न्ह्यः तक्करोमन साम्राज्यं उत्तरी अफ्रिकाय् थःगु उपनिवेश दयेकल।ख्रिस्टी धर्म लिपा थ्व हे साम्राज्यया लंपु जुया अफ्रिका थ्यन। इसा स्वया ७गु शताब्दी धुंका मुस्मां धर्मं अफ्रिकाय् व्यापक रूपं प्रभाव क्यन व न्हुगु संस्कृति दसु पूर्वी अफ्रिकाया स्वाहिली वउप-सहारा क्षेत्रया सोङ्घाई साम्राज्ययात दयेकल।इस्लाम व इसाई धर्मया प्रचार-प्रसारं दक्षिणी अफ्रिकाया छुं साम्राज्य दसुघाना,ओयो वबेनिनयात थी मफल व थ्व साम्राज्यतेसं थःगु छगू विशिष्ट अफ्रिकी म्हसीका दयेकातल। इस्लामया प्रचार नापं 'अरब दास व्यापार' नं न्ह्यथन गुकिलिं युरोपमि देय्‌तेत अफ्रिकाय् आकर्षित यात व अफ्रिकायात छगू युरोपेलीउपनिवेश दयेकिगु ज्या याकल। १९गु शताब्दीया पूर्वार्धया औपनिवेशिक काल१९५१य्लिब्याया स्वतन्त्रता नापं म्हो जुया वन वसन् १९९३ तक्क आपालं अफ्रिकी देय्‌तउपनिवेशवादं मुक्त जुल। २०गु शताब्दीइ अफ्रिकी राष्ट्रतेगु इतिहास सैनिक क्रान्ति, युद्ध, जातीय हिंसा, नरसंहार व तःधंगु मानव अधिकार हननया घटना नं जाःगु दु।

देय्

[सम्पादन]


अफ्रिका महादेशया देय्‌तः(थाय्‌ कथं निर्धारित उप-क्षेत्र)
उत्तर अफ्रिका
अल्जेरिया ·मिस्र ·लिब्या ·मरक्को ·सुडान ·ट्युनिसिया ·पश्चिम सहारा (सहारा अरब प्रजातन्त्र)पश्चिम अफ्रिका
बेनिन ·बुर्किना फासो ·केप भर्डे ·आइभोरी कोस्ट ·गाम्बिया ·घाना ·गिनी ·गिनी-बिसाउ ·लाइबेरिया ·माली ·माउरी तानिया ·नाइजर ·नाइजेरिया ·सेनेगल ·सियरा लियोन ·टोगो
मध्य अफ्रिका
एङ्गोला ·क्यामेरुन ·सेन्ट्रल अफ्रिकन रिपब्लिक ·चाड ·प्रजातान्त्रिक गणतान्त्रिक कङ्गो ·इक्वेटरियल गिनी ·गाबोन ·कङ्गो प्रजातन्त्र ·साओ टोमे ओ प्रिन्सिपपूर्व अफ्रिका
बुरुन्डी ·कमोरो द्बीपपुञ्ज ·जिबुटी ·इरिट्रिया ·इथियोपिया ·केन्या ·माडागास्कर ·मलावी ·मरिसस ·मोजाम्बिक ·रुवान्डा ·सिशेल्स ·सोमालिया ·तान्जानिया ·युगान्डा ·जाम्बिया ·जिम्बाब्वे
दक्षिणीय अफ्रिका
बोत्स्वाना ·लेसोथो ·नामिबिया ·दक्षिण अफ्रिका ·स्वाजिल्यान्डउपनिवेश व मेमेगु प्रदेश:
संयुक्त अधिराज्य:ब्रिटिश भारतीय महासागरीय क्षेत्र ·सेन्ट हेलेना द्बीप  (एसेन्सन द्बीपत्रिस्तान दा कुन्हा)·फ्रान्स:मायोत ·रेयुनियं ·पोर्चुगल:मदेरा द्बीपपुञ्ज ·स्पेन:क्यानारी टापू ·प्लाजा दि सबेरानिया

खनिज

[सम्पादन]

अफ्रिकाय् थीथी थासय् थीथी प्रकारया खनिज दु। थनया छुं नांजाःगु खनिजत थ्व कथं दु-

खनिजदेय्
नःलिबिया, मारिटानिया, अल्जेरिया, दक्षिण अफ्रिका
एस्बेस्तोसस्वाजिल्यान्द
क्रोमदक्षिण अफ्रिका, जिम्बाब्वे
वेनेडियम्दक्षिण अफ्रिका
मेङ्गनीस्गाबोन, मोरोक्को, घाना, दक्षिण अफ्रिका
निकेलजिम्बाब्वे
फास्फेट्टोगो, सेनेगल, सहाराया अरब प्रजातान्त्रिक गणतन्त्र राज्य, मोरोक्को, ट्युनिसिया, मिस्र
वज्रम्दक्षिण अफ्रिका, नमीबिया, कङ्गो, बोत्स्वाना, अङ्गोला, मध्य अफ्रिका गणराज्य, घाना, सियेरा लियोन, लाइबेरिया, गिनि
बौक्साइतगिनि
रजतजिम्बाब्वे, अल्जेरिया, कङ्गो
लुंदक्षिणाफ्रिका, घाना, जाम्बिया
ताम्रकाङ्गो, दक्षिण अफ्रिका
पारदःअल्जेरिया
एन्तिमोनीदक्षिण अफ्रिका
प्लाटिनमदक्षिण अफ्रिका
लेडमोरोक्को, नमीबिया, कङ्गो
टिनदक्षिण अफ्रिका, नाइजेरिया, कङ्गो
युरेनियमगाबोन, नमीबिया, नाइजर
खनिजाङ्गारमिस्र, दक्षिण अफ्रिका
अनिलःअल्जीरिया
चिकंनाइजेरिया, अल्जेरिया, अङ्गोला, गाबोन, लिबिया, मिस्र

लिधंसा

[सम्पादन]
  1. ↑"वर्ल्ड पपुलेशन प्रस्पेक्ट्स: द २००६ रिभिजन"संयुक्त राष्ट्र (आर्थिक एवं सामाजिक मामिला विभाग, जनगणाना प्रभाग)
  2. ↑तिवारी, विजय शंकर(जुलाई २००४).आलोक भू-दर्शन.कलकत्ता:निर्मल प्रकाशन. Retrieved onजुलाई २००९.
  3. ↑The Berbers, by Geo. Babington Michell,p 161, 1903, Journal of Royal African peoplebook on ligne
  4. ↑Consultos.com etymology.
  5. ↑भट्टाचार्य, स्वपन(जुलाई २००२).इतिहास (प्राचीन).कोलकाता:पश्चिमबंग मध्यशिक्षा पर्षद. Retrieved onमई १९९५.
  6. ↑राय, रामदत्त(जुलाई २००२).प्राचीन सभ्यता का इतिहास.हावड़ा:जनता पुस्तक भण्डार. Retrieved onमई १९९०.

स्वयादिसँ

[सम्पादन]


अफ्रिका महादेशया देय्‌तः(थाय्‌ कथं निर्धारित उप-क्षेत्र)
उत्तर अफ्रिका
अल्जेरिया ·मिस्र ·लिब्या ·मरक्को ·सुडान ·ट्युनिसिया ·पश्चिम सहारा (सहारा अरब प्रजातन्त्र)पश्चिम अफ्रिका
बेनिन ·बुर्किना फासो ·केप भर्डे ·आइभोरी कोस्ट ·गाम्बिया ·घाना ·गिनी ·गिनी-बिसाउ ·लाइबेरिया ·माली ·माउरी तानिया ·नाइजर ·नाइजेरिया ·सेनेगल ·सियरा लियोन ·टोगो
मध्य अफ्रिका
एङ्गोला ·क्यामेरुन ·सेन्ट्रल अफ्रिकन रिपब्लिक ·चाड ·प्रजातान्त्रिक गणतान्त्रिक कङ्गो ·इक्वेटरियल गिनी ·गाबोन ·कङ्गो प्रजातन्त्र ·साओ टोमे ओ प्रिन्सिपपूर्व अफ्रिका
बुरुन्डी ·कमोरो द्बीपपुञ्ज ·जिबुटी ·इरिट्रिया ·इथियोपिया ·केन्या ·माडागास्कर ·मलावी ·मरिसस ·मोजाम्बिक ·रुवान्डा ·सिशेल्स ·सोमालिया ·तान्जानिया ·युगान्डा ·जाम्बिया ·जिम्बाब्वे
दक्षिणीय अफ्रिका
बोत्स्वाना ·लेसोथो ·नामिबिया ·दक्षिण अफ्रिका ·स्वाजिल्यान्डउपनिवेश व मेमेगु प्रदेश:
संयुक्त अधिराज्य:ब्रिटिश भारतीय महासागरीय क्षेत्र ·सेन्ट हेलेना द्बीप  (एसेन्सन द्बीपत्रिस्तान दा कुन्हा)·फ्रान्स:मायोत ·रेयुनियं ·पोर्चुगल:मदेरा द्बीपपुञ्ज ·स्पेन:क्यानारी टापू ·प्लाजा दि सबेरानिया
विकिमिडिया मंका य् थ्व विषय नाप स्वापु दुगु मिडिया दु:Africa
Retrieved from "https://new.wikipedia.org/w/index.php?title=अफ्रिका&oldid=836040"
पुचतः:
[8]ページ先頭
©2009-2025 Movatter.jp