De Tsunami dunnert an’n 26. Dezember 2004 gegen de Küst vunThailand
EnTsunami (japaansch 津波,Havenbulge; ut 津tsu,Haven, un 波nami,Bulge,Wagge) is en Bulge, de gau över deSee henlopen deit. Tomeist geiht dat mit ehr los vunwegen enEerdbeven an den Grund vun de See (dor warrt faken ok „Seebeven“ to seggt).
Vun Tsunamis warrt woll ok faken as vun enFloot snackt, man mit deTieden vunEbb un Floot, so, as wi de kennen doot, hefft de gor nix to kriegen. Ok Wind oder Storm bringt keen Tsunami tostanne. Se schöllt ok nich mitRiesen- oder Monsterbulgen dör'nanner smeten weern.
Up de hoge See sünd de Tsunamis man knapp to spören, man dicht ünner Land könnt starke Tsunamis groten Schaden mit sik bringen un ganze Küstenstreken in Dutt leggen. So en forchterlichen Tsunami is an’n26. Dezember2004 bi en Seebeven biSumatra losgahn un hett rings üm den indischen Ozean mehr as 230.000 Minschen to Dode bröcht. An'n11. März2011 sund bi den Tsunami na datEerdbeven vun Sendai 2011 ganze Landstreeke, Städer un Dörper an de Oostküst vunJapan overswemmt un to'n Deel wegspöölt wurrn.
L. D. Landau, J. M. Lifschitz:Theoretische Physik Bd. VI: Hydrodynamik. Paragraph 12: Theorie der Schwerewellen.
Boris Levin, Mikhail Nosov:Physics of tsunamis. Springer, Dordrecht 2009, ISBN 978-1-4020-8855-1.
Kristy F. Tiampo:Earthquakes: simulations, sources and tsunamis. Birkhäuser, Basel 2008, ISBN 978-3-7643-8756-3.
Walter C. Dudley, Min Lee:Tsunami! University of Hawaii Press, 1988, 1998[1],Tsunami! Walter C. Dudley Min Lee Verlag:University of Hawai’i Press Jahr:1999, ISBN 0-8248-1125-9, ISBN 978-0-8248-1969-9.
Linda Maria Koldau:Tsunamis. Entstehung, Geschichte, Prävention C.H. Beck, München 2013 (C.H. Beck Reihe Wissen 2770,Leesproov), ISBN 978-3-406-64656-0.
Y. A. Kontar et al.:Tsunami Events and Lessons Learned: Environmental and Societal Significance. Springer, Dordrecht 2014. ISBN 978-94-007-7268-7 (Print); ISBN 978-94-007-7269-4 (E-Book).
Essays:
Erwin Lausch:Tsunami: Wenn das Meer aus heiterem Himmel tobt. GEO 4/1997, S. 74.ISSN 0342-8311
Angelo Rubino:Anregung und Ausbreitung von Tsunami-Wellen, die durch untermeerische Erdrutsche verursacht werden. Universität Hamborg, Instituut för Seekunn, 1994.
G. Margaritondo:Explaining the physics of tsunamis to undergraduate and non-physics students. European Journal of Physics 26, 401–407 (2005).
Pascal Bernard:Tsunamis im Mittelmeer? Spektrum der Wissenschaft, April 2005, S. 34–41 (2005),ISSN 0170-2971.
Intergovernmental Oceanographic Commission (2008).Tsunami – the great waves. United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (Tsunami The great Waves: [Memento von’n 26. März 2012 in datInternet Archive; PDF; 5,4 MB] (engelsch))
