DeSpeelbaas is de Person, de in deFilmkunst oder bi’tTheater dat Seggen hett, woans de Szenen, de in datDreihbook oder in dat Theaterstück staht, ümtosetten un vun deSchauspelers to spelen sünd. Man seggt ok, he hett deRegie (dt.:Regisseur vunfrz.:régisseur; régir:leiden; he föhrt sotoseggen dat „Regiment“). Manchmol gifft dat ok mehrere Lüüd, de wat to seggen hebbt, aver an’n End mutt jümmer eener Bescheed geven, wo’t langs geiht. De anneren Lüüd sünd denn de Assistenten.
Man ünnerscheed twüschen Bühnenspeelbaas, den dat in alle Oorden vun Bühnen-Warken geven deit, asSchauspeel,Musical,Oper,Operette usw., den Filmspeelbaas, de Bewegte Biller in Filmen inszeneeren deit, den Fernsehspeelbaas, de dat nich mit Filmen, man mit annere Senden, Shows usw. to kriegen hett, un den Höörspeelspeelbaas, deHöörspeel-Geschichten vör den Rundfunk oder förHöörböker leiden deit. Gemeen hebbt se all, dat se in de Verantwoorden sünd för de künstlerisch Gestalten vun jemehr Projekt, de normalerwies op en schriftlich Vörlaag baseert.
En vun de beropensten Theaterspeelbasen: Max Reinhardt
De Inszeneeren vun den Speelbaas warrt es eegenstännig künstlerisch Wark ansehn. Dör sien Anwiesen för’t Dorstellen kriggt en Vörlaag en ganz egen Form, dorüm hett de Speelbaas normalerwies datOorheverrecht an dat Kunstwark, wat an’n End dorbi rutkommen is. To de Opgaven vun’nm Speelbaas höört de Interpretaschoon vun dat Dreihbook, Theaterstück oder Produkschoonsmanuskript, wat he ümsetten schall. Faken hett he ünner Rückspraak un Diskussion mit den Schriever un denDramaturgen ok en groten Andeel an de Överarbeiten oder Utarbeiten vun en Vörlaag.
Dat Anpassen vun de künstlerisch Vörlaag an de organisatorschen un finanziellen Bedingen un Mööglichkeiten maakt de Speelbaas tohopen mit den Produzenten (kiek:Filmproduzent) un annere Verantwoortlichen. De Speelbaas hollt mitünner ok Rückspraak mit dat Büro, wat de Rullen besetten deit, un snackt bi de Utwahl vun de Dorstellers mit. Manchmol sogor ok bi de Utwahl vun de technisch-künstlerischen Mitarbeiters.
De enkelten Opgaven vun den Speelbaas hangt vun dat Medium af, wovör de Produkschoon maakt warrt. Unafhangig dorvun is aver de zentrale Opgaav, dat Leiden un Ünnerstütten vun de Dorstellers to övernehmen un jem bi’t Gestalten vun de Rullenfiguren to helpen.
In dat Lehrbook för Film- un Feernsehnregie seggt de Schriever Alan A. Armer to den Speelbaas:
„He is Vadder un Mudder, Prediger, Psycholoog, Fründ, Schriever, Schauspeler, Photograph, Kostümbillner, Elektroniker, Musiker, graphisch Künstler un speelt butendem noch en Dutz annere Rullen“
Vörutsetten für den Berop is dat Tohopenkamen vun veele ünnerscheedliche Anlagen. Dorto höört, annere Mitarbeiter to leiden, to koordineeren un goot totosnacken, wenn dat mol nich so löpt, as dat schall. Man ok de dramaturgischen, künstlerischen, spraaklichen, musikalschen Elementen mööt in en Film oder bi en Bühnenwark tohopenpassen. Dorüm bruukt en Speelbaas en Geföhl för de Minschen un de Psychologie, nicht opletzt ok, üm Spannen binnen de Produkschoonskoppel to lösen.
