Spaansch, ookKastilsch (op Spaansch: castellano, español) is de gröttste vun deromaanschen Spraken un dat is de drütt- oder veertgröttsteSpraak up de Eer. 352 Mio Minschen hebbt Spaansch as Moderspraak un 417 Mio spreekt dat as Tweetspraak (Tallen vun 1999). De Mehrtall vun jem leevt inLatienamerika, uter inBrasilien, woPortugeesch Landsspraak is.
Up dat ibeersche Halfeiland höörtPortugal un datBaskenland in’n Noorn nicht to dat spaansche Spraakrebeet. Meist warrt ok datKatalaansch in’n Oosten as sülfstännige Spraak ankeken, wiel dat mehr na deOkzitaansche Spraak slechten deit.
De spaansche Spraak hett sik in de röömsche Besettertiet, de 600 Jahr duurt hett, ut datVulgärlatiensch rutbillt. DatLatiensch veränner sik hier na un na, överduur aver liekers denVandalenstorm un deWestgotenherrschap, vun de blots ganz wenige Sporen in den spaanschen Woortschatt trückbleven sünd.
Vun de Arabertiet, de darna keem, tüügt so um de 4000 Wöör, de to’n groten Deel an den araabschen Artikelal- to kennen sünd (algebra, alcalde, alfombra,almidon) Deromaansche Charakter vun dat Spaansch bleev trutz disse Fremdherrschappen bestahn. KönigAlfons X. leet1253 anorrn, dat de Dialekt vunToledo, dat Kastilsche, as de spaansche Spraak för dat Riek gellen schull.
För de Düütschen, de Spaansch leert, sünd de Problemen nich grötter as biItalieensch oderFranzöösch. Afgesehn vun w, ö, ü un de ganz roren k un x bedeent sik dat Spaansche mit datlatiensche Alphabet so as wi. Doch de Luutqualität vun wecke Teken is en beten anners. So klingt b un v meist gliek. Vör a,o un u warrt c as k spraken, g is temlich week un flüchtig, vör e un i klingt c so as dat stimmloseengelsche th, g un j so as dat düütsche ch in ach, un dat ch klingt as tsch, ll as lj, un dat ñ (mit de Tilde) as nj. Dat h is jümmers stumm (hija < Tochter > klingt as icha). De Betonen liggt bi Wöör mit n oder s an'n Enn up de vörlesde Sülv, sünst up de lesde. Wenn dat maal nich so is, denn warrt dat dör en Akzent düütlich maakt(álgebra, alcázar). Dat Bögen vun de Substantive un Adjektive is eenfach, wiel dat grammatische Geslecht an de Woortennen to kennen is.
1998 weern in den noordamerikaanschen Staat Kalifornien 61% vun de Wählers darför, de tweespraaksche Utbildung an de Scholen uptogeven. Wenn de Andrag nu gellen deit, mööt all Schölers in Kalifornien ehre Arbeiden blot noch up Engelsch afsluten.
.svg)
.svg)
