Maandphasen as Lichtgestalten, links de Neemaand (1).
De BegreepNeemaand(lat.Interlunium) betekent de Lichtgestalt (Maandphaas) vun’nMaand, wenn he nich mit fre’e Oog to sehn is. Dat is jümmer den, wenn de Maand twüschen de Eer un de Sünn steiht, sik also inKonjunkschoon mit de Sünn befinnt. Dat duert denn ruchweg 35 Stünnen bit de butere rechte Rand (oder de linke Rand, wenn vun de süüdlichen Eerdhälft ut keken warrt) wedder vun dat direkte Sünnlicht anstrahlt warrt. Disse Phaas warrt as datNeelicht betekent. De BetekenNeemaand steiht dorför, dat sik de Maand schienbor nee maken deit. De letzt sichtbore Phaas vör den Neemaand warrt asOoltlicht betekent.
De Maandsiet, de na de Eer wiesen deit, warrt jümmer ok en beten vun dat Sünnlicht anstrahlt, dat vun de Eer reflekteert warrt (Eerdschien) un kriggt so ok to de Tiet vun’n Neemaand ’n beten Licht af. Dat in deEerdatmosphäär streite Sünnlicht is aver heller as de Eerdschien vun’n Neemaand un överstrahlt em, so dat liekers nich mit dat fre’e Oog to sehn is. An’n Nachthimmel is de Neemaand al so nich to sehn, vunwegen dat he denn mit de Sünn tosamen ünner de Kimm steiht.
Nipp un nau warrt defineert:
Neemaand is de Tietpunkt, wenn de geozentrischeekliptikale Läng vun’n Maand un de geozentrische ekliptikale Läng vun de Sünn gliek sünd.
Geozentrisch bedüüt hier vun en annahmen Beobachter vun’n Eerdmiddelpunkt ut sehn. Dormit is de Definitschoon nich vun en sünnern Standpunkt afhängig. Neemaand is weltwiet to de glieken Tiet, wat aver in verschedene Tietzonen to ünnerscheedliche Oortstieten is.
Ruchweg na jede sösstenLunatschoon hett de Maand bi’t schienbore Överhalen vun de Sünn üm un bi den Weert Null för sienekliptikale Breed. In dissen Fall snitt he deKnüttenlien (Snitt twüschen de Maandbahn un de Ekliptikeven) to Momeneten, denn de sik ruchweg mit de Lien twüschen de Middelpunkten vun Eer un Sünn överdeckt. Dat gellt för den Neemaand jüst so as för denVullmaand. Wiel den Neemaand gifft dat denn enSünndüüsternis, in’n tweeten Fall enMaanddüüsternis.
EnSpringfloot gifft dat bi Neemaand un be Vullmaand. Bi disse Positschonen warrt to deTiedenkräft vun’n Maand – nipp un nau kamt de Kräft ut de Kreisbewegung vun Maand un Eer üm den gemeensomen Swoorpunkt tostannen –, de op de Eer wirken doot (vör allen Antrecken op de Maandsiet vun de Eer, vör allen Fliehkräft op de annern Siet) ok noch de Tiedenkräft vun de Sünn torekent. Dat gellt för de Konjunkschoon to Neemaand jüst so as för deOppositschoon vun de Sünn. Wenn dat passeert, is de Floot höger as in’n Dörsnitt.
De Tiet, de siet den letzten Neemaand vergahn is, warrt allgemeen as datMaandöller betekent un in Daag rekent. Bi Vullmaand is dat Maandöller 15 Daag. Bi deOosterreken speelt dat Maandöller an’n letzten Dag vun’t Vörjohr en Rull. Dat warrtEpakte nöömt.
