De RepubliekLiberia (Düütsch: liˈbeːri̯a,Engelsch: laɪˈbɪəɹɪə) is en Land an de Waterkant vunWestafrika. Se grenzt an deElfenbeenküst,Guinea,Sierra Leone un an denAtlantik. Liberia weer een vun de eersten unafhängigen Staten inAfrika. De Republiek is grünnt wurrn, as vörmoligeSlaven ut deUSA wedder in Afrika ansiedelt weern schullen. Striet twuschen vörmolige amerikaansche Slaven un inheemsche Völker präägt dat Land bit up den hüdigen Dag. Na mehr as tein JohrenBörgerkrieg sünd in'n November2005 Wahlen afhollen wurrn. DeHööftstadt isMonrovia.
Liberia liggt in'n Süüdwesten vun Westafrika an de Küst vun den Atlantik. Dat Land liggt in de Kuntreien vun denTropischen Regenwoold, de avers to'n groten Deel afhaut wurrn is. Dat Binnenland vun Liberia besteiht to'n groten Deel ut Bargland. De hööchste Anbarg is deMount Wuteve (1.440 m) in'n Noorden vun't Land.
So, as dat utsütt, hefft in dat Johr2008 3.489.072 Minschen in Liberia leevt. Jedet Johr weert de Inwahners üm 2,1 % mehr.[1]
Dat gifft en Grupp vun Inwahners, de stammt vun US-Amerikaners af. De warrtKreolen oderAmerikoliberianers nömmt. Man se maakt bloß bi 2 - 5 % vun de Inwahners vun dat Land ut. To'n gröttsten Deel sünd seChristenlüde. De Mehrheit höört avers to de bi 20 wichtigsten Völker:
ca. 17%Kpelle, 14 %Bassa, 9 %Grebo, 9 %Gio, 8 %Mano, 7 %Vai, 4 %Gola,Loma,Bela,Krahn,Kissi,Kru undMalinke (Mandingo). Bovenhen leevt bi 8.000 Lüde ut denLibanon in Liberia.
Mande warrt in'n Westen vun dat Land snackt.Kru- Spraken sünd de Spraken in'n Oosten un Süden vun Liberia.Engelsch isMuddersprake vun bi 2,5 % vun de Inwahners. Anners is Engelsch Sprake vun deVerwalten. Annere Spraken in Liberia sündGola,Kpelle un annere.
Bi 40 % vun de Inwahners vun dat ganze Land sünd Christen, dormank veelProtestanten. 20 % sünd wollMuslimen, de Rest höllt sik to deheidnischenAnimisten.
Al in de tweete Hälft vun dat15. Johrhunnert sündPortugesen an de Küst vun dat hüdige Liberia kamen. Se hefft sik avers um dat Land nich wieter scheert. In dat Johr1822 hett deAmerican Colonization Society den Striepen Land an de Küst köfft. Dat weer en Sellschop vunAbolitschonisten, de sik för dat Afschaffen vun deSlaveree insetten dö. Se wollen dor Slaven ansiedeln, de freelaten weern. Süms harrn se vör, in düt Land Kolonialherren to weern. An'n26. Juli1847 is dat Land ene unafhängigeRepubliek wurrn. As deAmerikaansche Börgerkrieg losgüng, dor leven al 12.000 Afroamerikaners in Liberia. Dor is denn en Herrschop vun ene swarte Elite vun wurrn, de eerst dör denPutsch vunSamuel K. Doe in'n April1980 to Enne kamen is. An'n22. April 1980 sünd 13 Vertreders vun de vörmolige Regeern, dormank en Reeg vun Ministers un de öllere Broder vun den afsetten PräsidentenWilliam R. Tolbert dootschaten wurrn.
Doe is1989 afsett wurrn. Denn hefft se em foltert un an'e Siet bröcht. Achterna hett dat 14 Johre lang enBörgerkrieg in Liberia geven.2003 is denn enWapenstillstand twuschen de Parteien afmaakt wurrn. Dornah hett PräsidentCharles Taylor dat Land verlaten. Vun den16. Januar2006 af an isEllen Johnson-Sirleaf Präsidentsche vun dat Land. Se is dor to wählt wurrn mit bi 59 % vun de Stimmen.
To Tieden vun den Börgerkrieg is dat Inkamen pro Kopp in Liberia afsackt up unner 125 Euro. DeArbeitslosigkeit liggt bi 85 %. Man nu is dat Land wedder inbunnen in allerhand mulinatschonale Gemeenschoppen. Bi 420 Mio. Euro sünd as Entwicklungshölp na Liberia flaten.
1984 hett dat Volk afstimmt un en neeVerfaten annahmen. Se lehnt sik an dat Modell vun deUS-Verfaten an. Dor warrt in seggt, dat Liberia enPrädidialrepubliek is. DeGesettgevende Macht liggt bi datParlament, dat ut twee Hüser besteiht: De Senaat mit 30 Afordenten un dat repräsentantenhuus mit 64 Afordenten, de all wählt wurrn sünd.
- ↑Wat toeerst Mol bi de Volkstellen in dat Johr 2008 rutsuert is
