Westelk van d’Eemsmünden biPoom (GemeenteJemgum,Oostfreesland), tegenöver vanEmden, liggt deDullert (Düütsch: Dollart,Nedderlannsch: Dollard). Dat is en Bucht, de bold hunnert km² groot is un dör de dree Kilometer breed Dullertmund bi de Landtung „Punt van Reide“ mit de Buteneems un so mit deNoordsee verbunnen is.
De Bucht is bi dat Inbreken van de See biStörmflooden tüsken1362 (Tweede Marcellusflood) un1509 (Cosmas- un Damian-Flood) tostanne komen.
Daarbi sünd mehr as 30 Dörpen in de Flooden unner gahn. In Uptekens van de oostfreesk ChronistOtto Galama Houtrouw wassen dat dit Oorten: Beerum, De Borg,Nesse, Fletum, Wilgum, Janssum, Ludgerskerk, Peterswolde, Liede, Torum, Westerreide, Oosterreide, Homburg, Tyseer, Beda, Hakkelsum, Uiterpauwinge, Fymar, Stokdorp, Ewitsweer, Duweler, Santerdorp, Saxumerwolde, Harmesolde, Saxum, Okkeweer, Uiterbeerte, Garnie, Wynemeer, Homingeham, Blyham, Harkenborg, Megenham, Medum, Bunnergarteny, Exterhuis, Stocksterhuis, Reiderwolde, de Beerte, Palmar, Meerhusen, Merkhusen, Vynelham, Aikeweer, Zwaag, Torpren, Hovingogast, Donnella, Oost- und Westfinserwolde, Oud Exterhuis, Menterwolde, Astok, Midwolde un Oostwolde.
Bi dat Inbreken van de Dullert wurr de in dat Johr 1509 de Emder Haven van d’ Stroom offsneden. Vördem was de Eems nett vör de Dören van de Stadt, man nu was se in hör neei Loop wannert. Tegenöver van Emden leeg deHalfinselNesserland, man se was nu enEiland. In de Haven van Emden kweem immer mehr Slick. So versökte de Stadt, dat nee Bedd van de Stroom offtoriggeln, man de Versöök in dat Johr1581, en Spundwand uptobaun, musste al1631 weer upgeven worden.
Dat Dörbreken van de Halfinsel Nesserland was de Begünn daarvan, dat de Dullert weer anfung to verlannen: Dat Water leep nu weer liek ut un neet mehr dör de Dullert. In de westelk Deel van de Dullert gung dat leep gau: In’t Jahr1597 kunn d’r al de eerste Poller indiekt worden.
Van’t17. Jahrhunnert an wurr den sovööl Land torugg wunnen, dat de Dullert vandag blot noch de darte Deel van sien gröttste Utdehnen is. De jungste Poller is de Kanalpoller in de GemeenteBunn.
De Dullert kann as Bucht van en Stroom off as Meerbusen sehn worden, waarSolt- unSöötwater döörnanner mischt worden. Waterkant un Waterlopen sörgen, dat dat maal mehr, maal minner Solt in’t Water gift.
Bi Ebb sünd 78 Perzent van de Dullert drög. Daar ist denn datWatt. Westelk, südelk un oostelk gift dat tüsken Watt unDiek en 100 Meter bit 1200 Meter breed Streep van Vörland. Noordelk trennt de Geiserügg de Dullert van de Loop van d’ Eems. Van1872 an sünd d’rBuhnen, van 1900 un 1930 ok Trenn- un Leitwarken van de düütsche Waterbauverwalten anleggt worde, um de Geiserügg fast to maken. Daarmit sall datFahrwater bi Emden seker maakt worden. So löpt dat Water in d’ Dullert blot dör de Dullertmund off un to.
Up de nedderlannsche Sied gift dat de Landtung „Punt van Reide“. He is ut fast Klai un is en Rest van de oll Emskant, nett as das Schapenland up de düütsche Sied. De Landtung word al siet1738 dör Buhnen un Deckwarken schuult. De Dieken umto de Dullert sünd in der 70 un 80er Jahren hooger un faster maakt worden.
Dwars dör de Dullert geiht dedüüütsch-nedderlannsche Grenz. VanNieuwe Statenzijl löppt se na Noordnoordoost up Emden to un geiht denn na Westen. Man waar genau Grenz van Oost na West geiht, daar sünd sük Düütschland un de Nedderlannen neet enig över.
De Nedderlannsche Deel van d’ Dullert ist siet1977 schuult un siet1990 Ramsar-Rebeet. De düütsche Deel in deLandkreis Leer, de so wat 30 Perzent utmaken deit, wurr1980 to en Rebeet för dat Schulen van d’ Natuur. Off dat neeiEemssperrwark neet so good vör dat Watt in d’ Dullert is, dat mutten de tokomend Jaahren wiesen.