Archaeen (Archaea, vunooldgreeksch ἀρχαῖοςarchaĩos „ooroold“, „vun’n Anfang her“ oder vun ooldgr. η αρχηhe Arche „Anfang“), up Platt so wat, as „Oororganismen“ oder „Leevwesen, de dat vun Anfang an al geven hett“, sünd ene Kategorie vun bannig lütteLeevwesen. Se weert nich to deDeerter rekent un ok nich to deEukaryoten. Man se höört, tohopen mit deBakterien, to deProkaryoten, vunwegen, datt ehreZellen keenZellkarn hefft. Blangen de Bakterien un de Eukaryoten sünd se een vun de dreeDomänen, wo de Leevwesen na deTaxonomie hen in unnerdeelt weert.
Bi de Archaeen hannelt sik dat umeenzellige Organismen mit en meest krinkförmigeChromosom in enNucleoid. Se hefft keenZellskelett un keeneZellorganellen. De Ünnerscheed to deBakterien is, datt datPeptidoglycan in deZellmembran fehlt un de Struktur vun deRibosomen anners is. Dat gifft över 200Aarden. Se sünd deEukaryoten ähnelker, as dat se de Bakterien ähnelk sünd. Dat gifft de Archaeen sünners in hooge Temperaturen un ok up’n Grund in deSee. Bet nu to sünd keene Krankheedserreger ut de Grupp vun de Archaeen bekannt.
Bi denMinschen sünd Archaeen funnen wurrn in'nDarm (Colon), in'nMund (Tahnflora), in'nBuuknavel[1] un in deScheed.[2] Dor hannelt sik dat sunnerlich umAarden bi, de all to datGeslechtMethanobrevibacter tohören doot, sunnerlich umMethanobrevibacter smithii. Düsse Aarden produzeert allMethan. Nich bi all Minschen gifft datM. smithii in'n Darm un bi Söögkinner unner twee Johren sünd bitherto noch nie nich Archaeen funnen wurrn.
↑Souri Somphanith:Plunging into the Unknown: Belly Button Bacteria and You. In:PLOS Blogs.
↑E. Conway de Macario und Alberto JL. Macario (2009):Methanogenic archaea in health and disease: a novel paradigm of microbial pathogenesis. In:Int J Med Microbiol.299(2); 99–108;PMID 18757236
Georg Fuchs (Rutg.):Allgemeine Mikrobiologie (begr. von Hans G. Schlegel). 8. Uplage. Georg Thieme Verlag, Stuttgart, New York 2007,ISBN 978-3-13-444608-1.
Martin Dworkin, Stanley Falkow, Eugene Rosenberg, Karl-Heinz Schleifer, Erko Stackebrandt (Rutg.)The Prokaryotes, A Handbook of the Biology of Bacteria. 7 Bänne, 3. Uplage, Springer-Verlag, New York u. a. O., 2006,ISBN 0-387-30740-0
Joseph W. Lengeler, Gerhart Drews, Hans G. Schlegel (Rutg.)Biology of the Prokaryotes. Georg Thieme Verlag, Stuttgart 1999,ISBN 3-13-108411-1
Michael T. Madigan, John M. Martinko, Thomas Lazar (Oversetter) un Freya Thomm-Reitz (Oversetter):Brock Mikrobiologie. Pearson Studium; 11. aktualiseerte Uplage 2009;ISBN 978-3-8273-7358-8;
C. R. Woese,O. Kandler und M. L. Wheelis (1990):Towards a natural system of organisms: Proposal of the domains Archaea, Bacteria and Eucarya. In:Proc. Natl. Acad. Sci. USA. Bd. 87(12), S. 4576–4579;PMID 2112744;PDF (freen Vulltext, engl.)
B. M. Karner, E. F. DeLong, D. M. Karl:Archaeal dominance in the mesopelagic zone of the Pacific ocean. In:Nature. Bd. 409(6819), 2001, S. 507–510;PMID 11206545;doi:10.1038/35054051
H. Huber, M. J. Hohn, R. Rachel, T. Fuchs, V. C. Wimmer, K. O. Stetter.A new phylum of Archaea represented by a nanosized hyperthermophilic symbiont. In:Nature. Bd. 417(6884), 2002, S. 63–67;PMID 11986665;
E. Conway de Macario und Alberto JL. Macario (2009):Methanogenic archaea in health and disease: a novel paradigm of microbial pathogenesis. In:Int J Med Microbiol.299(2); 99–108;PMID 18757236;
Cavicchioli, R. (2011):Archaea - timeline of the third domain. In:Nat Rev Microbiol. 9(1); 51-61;PMID 21132019;
R. E. Valas, P. E. Bourne:The origin of a derived superkingdom: how a gram-positive bacterium crossed the desert to become an archaeon. In:Biology direct. Band 6, 2011, S. 16.
