Oekraïne is een land in Oost-Europa. Et grenst (met de klok met) in et noorden anWitrusland, in et oosten anRusland, in et zuden an deZwarte Zee en in et westen anPolen,Slowakije,Hongarije,Roemenië enMoldavië. Ok de nich-erkende stoatTransnistrië, nen streppel lösbrökken land in Moldavië, hef ne grens met Oekraïne. Et is et eennoagrötste land van Europa,[1] met ongevear 600.000 veerkante kilometer, a'j de Krim en andere betwiste strekken der bie metrekkent. Veur at Rusland et landbinnenvöl, wonnen der zo'n 41 miljoen leu. Doarmet stund et achtstes op de rangliest van meestbevolkte landen van Europa. Deur denzölvden inval hef Oekraïne gen togang meer töt de Zwarte Zee en deZee van Azov, al is dat volgens de regearing van et land mer tiedelik.[2][3]
Kyiv is de heuvdstad en grötste stad van et land. De officiële sproak isOekraïens. Veural in et zuden en oosten könt de leu ok waRussisch. In 't noorden van Kiev ligTsjernobyl woar zich in1986 nen kernramp voltrök. Dree grote rivieren deurkruust 't land: deDnjepr (Dnipro), deDnjestr (Dnister) en deDonets.
In de Middeleeuwen trökken de eerste Slavische volker et gebeed in. Et wör een veurnaam kultureel middelpunt veur de Oostslaven, met as zwoartepunt deKievse Roes-stoat vanof et 9e joarhonderd. Kievan Rus völ oet mekaar in verskeidene kleanere machten dee onderling niks as vechten deuden, töt de Mongolen der oaverhen klappern in et 13e joarhonderd. De volgende 600 joar gung et gebeed van hand töt hand, zo as etPools-Litouwse gemenebest, etOostenriekse Riek, etOttomaanse Riek en doarnoa etTsaarskop van Rusland. In et 17e joarhonderd ontstund etKozakken-Hetmanaat in Centraal-Oekraïne. Dat wör weer opdeeld tusken Rusland en Polen en toen weer opsloekt deur etRussische Riek. Onderwiel ontstun een Oekraïens besef van eagenheid. Noa deRussische Revolutie van1917 reupen ze deOekraïnse Volksrepubliek oet, al bleef den nich lang in de been. DeBolsjewieken kreggen et Russische Riek in handen en stichen deSocialistische Sovjetrepubliek Oekraïne, wat onderdeel wör van deSovjetunie in1922. Veurin de joaren '30 van et 19e joarhonderd verkömmen miljoenen Oekraïners in deHolodomor, nen deur leu veroorzaakten hongersnood. In 'nTweeden Wearldoorlog wör et land platpleerd onder deDuutse bezetting.
Met et oet mekaar vallen van de Sovjetunie in 1991 verkloaren Oekraïne zich onofhankelik en onpartiedig.[4] In 1996 nömmen ze ne nejegrondwet an. Noa grote volksprotesten, bekend asEuromaidan, wör ne neje regering anwezzen in 2014, in wat ze deweerdigheidsrevolutie neumt. Doarop nöm Rusland et OekraïnseskiereilandDe Krim in. Ongeveer rond deezölvde tied leupen in Oost-Oekraïne pro-Russische onlusten oet op 'nDonbasoorlog tusken regeringstroppen en ofskeidingsrebellen hulpen deur Rusland. In februari 2022 begun Rusland netotale invasie van Oekraïne. Doardeur zöch Oekraïne voordan meer ansloeting bie deEuropese Unie en deNAVO.
Oekraïne is nen zölfstandigen stoat met eensemipresidentieel stelsel. Et is eenontwikkelingsland en steet 77e op deOntwikkelingsindex. Et is et armste land van Europa a'j kiekt wat de leu in deursnid te besteaden hebt,[5] enumkeuperiej blif een groot probeem.[6][7] Toch was Oekraïne, deur et zovöl gode grond hef, veur 'n oorlog een van de grötste groanoetvoerders van de wearld.[8][9]
Op Rusland noa is Oekraïne et grötste land van Europa en et grötste land wat geheels in Europa lig. Et lig tusken de groaden 44° en 53° noorderbreedte en 22° en 41° oosterlengte. Doarmet lig et veurnamelik op deOosteuropese Vlakte. Et land hef ne oppervlakte van 603.550 veerkante kilometer en ne kustliene van 2.782 kilometers.
Wat landschop angeet hef Oekraine veurnamelik vruchtboare steppen (vlaktes met een händkevol beum) en hoogvlaktes. Doar sniedt de rivieren Dnjepper, Donets, Dnjester en de zudelike Bug duurhen, op et zuden an, de Zwarte Zee en deZee van Azov in. Op et zuudwesten is de streumvlakte van de rivier de Donau tegeliek de grens metRomenië. Oekraine hef beide hoog- en leagland. Der is mer een beargketten, deKarpaten in et westen. De heugste top doarvan is deHoverla met 2061 meter. Ok gef et nog deKrimbeargen, helemoal in et zuden an de kust.
De hooglanden bint de strekkenVolyn-Podillia in et westen en et opperland van Noa-Dnjepr (op 'n rechterover van de Djnepr). Op et oosten an he'j de zuudwestelike oetleupers van et Centraal-Russische Opperland, woar de grens met Rusland oawerhen löp. Biej de Zee van Azov gef et de Donetsrieg en et Opperland Biej-Azov. Smeltwater van sniej oet de beargen löp de rivieren en maakt watervallen.
Oekraïne hef oardig wat natuurlik gaddergood aslithium,eardgas, kaoline,holt en nen machtigen plear boerenland. Der bint heel wat milieuproblemen. Wat strekken hebt gin good drinkwater. Locht- en watervervoeling bint wiedverbreid. Ok ontbossing is een probleem, nöast stroalingsgevoar van et ongeluk met de kerncentrale vanTsjernobyl in1986. 'n Inval van Rusland en Oekraïne wördt wal es umskrevven asekocide. Deur et kapotbloazen van deKachovkadam bint miljoenen tonnen an versmeard ofval de natuur inlopen. De skade wördt skatted op mear as 50 miljard dollar.
↑ Soviet and Communist studies. Communist and Post-Communist Studies. "Ukraine twenty years after independence". University of California Press. Korostelina, Karina V. jstor: 48610373. doi=10.1016/j.postcomstud.2012.12.008 Meart 2013. Vol. 46: 1. p53–64.
.svg)
.svg)