Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Naar inhoud springen
Wikipedia
Söken

Bretanie

Uut Wikipedia, de vrye encyklopedy
Bretagne,Brezhoneg,Bertaèyn
Vlagge van Bretanie
Vlagge van Bretanie
Woapn van Bretanie
Woapn van Bretanie
Kaarte van Bretanie
Kaarte van Bretanie
Informasie
SproakenFraansk,Bretonsk,Gallo
HeufdstadRennes
GeleufReums-Katholiek
Laand en inwonners
Oppervlakte34,023km²
Inwonners
- Dichtheid
4,365,500
128.3 inw./km²
Koordinaten48° 0′ N,3° 0′ W48-3

Koördinaoten:48° N,3° W

Oaverig
VolksleedBro Gozh ma Zadoù
MunteenheidEuro (EUR)
TiedzoneUTC+1/UTC+2
Web |Kode |Tel.. | |

Bretannië (Bretonsk:Breizh,Gallo:Bertaèyn,Fraansk:Bretagne) is een kultureel en administratief gebeed enskiereilaand inFraankriek, tusken etKanaal in et noorden en 'nGölf van Biskaje in et zuden. Et wördt ok walKleain Brittanië eneumd, as et teagenoawerestelde vanGroot-Brittanië. Et steet bekeand as een van deKeltische laanden.

Et is een groot skiereilaand van 34.023 km². De proveensie is onnerverdeeld in vief departementen:Penn-ar-Bed ofFinistère,Aodoù-an-Arvor ofCôte-d'Armor,Il-ha-Gwilen ofIlle-et-Vilaine,Loire-Atlantique ofLiger-Atlantel enMor-Bihan ofMorbihan. Loire-Atlantique is et eanigste gebeed woar etBretonsk, de plaatslike sproake, nich officieel is.

In januwoari 2007 wörden et antal inwönners op ongevear 4.365.500 teld, woarvan 71% in deBretannië-regio woont en 29% in et departementLoire-Atlantique inPays de la Loire. De grötste steaden zeentNantes,Rennes enBrest.

Skiedenisse

[bewark |bronkode bewarken]
Historische regio's van Bretannië.

Et skiereilaand Bretannië was in deNeolithische tied een centrum van megalithische bouwwarken, woarvan et as de kern van alle latere megalithische bouwsels bekeand steet. Later leavden der verskillendeKeltische stammen, woarvan 'n machtigsten deVeneti was. NoadetCeasar et heleGallië oawernömmen har, wörden et gebeed bekeand asArmorica, baseerd op et Keltische woord veurkustgebeed. Pas later in deRomeinse tied wörden et gebeed et Bretannië van non, noadet ne Romeins-Britse neaderzetting bouwd wörden. De skiedenisse achter disse beurtenisse is nich aait good dudelik, moar Bretonske en Kumrische skiedenissen uut deMiddeleeuwen zegt det et deur een man kump deeConan Meriadoc hetten. Volgens et verhaal trök hee met 'n RomeinMagnus Maximus en een gevolg an Britse tropen op Armorica an um zik et laand in te nemmen. Of disse skiedenisse non woar is of nich maakt nich zoo völle uut um in elk geval te können zeggen det de neaderzetting zik uutbreaid hef oawer et hele skiereilaand noa de Britse invasie in et 5e joarhonnerd. Verskillende leu dee't der verstaand van hebt, achet et woarskienlik det de Britten inzaggen det een onofhaankelik Bretannië better zol wean. Dat zorgen at de sproake ook good bewoard bleaf. Deur de tied köm de Britse kolonie in verval en wörden et een antal onofhaanklike könninkrieken, dee in 840 samengungen um good teagen de Fraanken te können strieden.

In et 9e joarhonnerd harren zee meardere oawerwinnigen op de Fraanken, woardeur et nieje Hartogenlaand van Bretannië ontsteund. In de latere middeleeuwen warken et Hartogenland mangs met Engelaand, mangs met Fraankriek. In 1364 warren de leu mear vuur de de Britten, do as zee wunnen van de Fraanken, moar et nationale leager wörden in 1488 deur de Fraanken oet mekoar hakt. Hierdeur köm der een dynastisch verbond met Fraankriek noadetAnne van Bretannië met twee Fraanske könnigen trouwd was. In 1532 wörden Bretannië biej Fraankriek indoan.

In et 17e en 18e joarhonnerd kömmen de leu twee moal in opstaand teagen de Fraanske oawerhearsing, moar dat halen nich völ uut.

In et 19en joarhonnerd köm deKeltische herleawing up gaank. Doardeur ontsteund de Bretonske Regionale Partie. Later kömmen ookIerske,Kumrische enSkotske onofhaanklikheidspartiejen op. Brettanië raken ok in de ban van etPan-Keltisme. In et 20e joarhonnerd was der ne kulturele opleawing, moar de samenwarking van de Bretonske Nationale Partie met deNazi-Partie sleug de opleawing daal. Bretannië wörden weer ne Fraanske strekke in 1956, moar de hertogenlaandheufdstadNantes wör der achterhen doan. In disse tied gung deBretonske sproake rap achteroet. Keender möggen et nich op de skole kuiern, en as zee det wal döaden kreagen zee straf van de leraren. Et Is bekeand det skoolleidingen et verböaden: "Bretonsk kuiern mag neet en op de groond spiejen ok nich" ("Il est interdit de parler Breton et de cracher par terre"). Generaties sprekkers begunnen zik te skamen veur de sproake en gavven et nich deur an ear kinner. Toch is et Bretons nog altied de regionale sproake, en is der nen grötten vörm van nationalisme.

Van "https://nds-nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bretanie&oldid=320041"
Kategoryen:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp