قرن ۱۷ میلادی جه عمان اتا مستقل ِسلطنت داشته. قرن ۱۹ میلادی دله این کشور اوج قدرت دَیّه و خله مناطق رههند اوقیانوس و شرقیآفریقا دله تحت نظر داشته ولی قرن بیستم میلادی دله وشون ِقدرت کم بَیی‌یه وبریتانیا وشون ِکارها دله خله دخالِت کارده؛ با اینچنینی هیچ گادِر عمان وشون ِکولونی نیّه.
اسا عمان غربی کشورون جه خار ِروابط دانّه. این کشور هَنتا سلطنتی حکومِت دانّه ولی اتا مشورتی پارلمون هم کشور دله فعالیت کانده. عمانعربی خلیج کایری شورا دله عضو هسته و این شورایِ دیگه کشورون وارینفت تولیدکَر هسته، البتهکشاورزی وماهی‌گیری و حتیتوریسم هم این کشور دله درآمد دَیار هستنه.
عمانی‌ها خله بلندِ تاریخ دارنه و آدِم‌مونائون(= انسان‌های اولیه) این مناطق دله دَیینه. عمان حتیبین‌النهرین ِتمدن‌ها جه تجارتی ارتباط داشته. قرن شیشم قبل ِمیلادایرانیون این منطقه ره شه وسّه بَییت بینه و ۵۵۰ تا ۵۳۰ قبل میلاد این مناطق ره،یمن واری، شه سامون دله داشتنه.[۳][۲]
اواخر قرن سوم و اوایل قرن دوم قبل ِمیلادسبا دلهمأرب سد، که ونه داستانقرآن دله دَره، بِشکسته و اونجه مردمون فِرار هاکردنه و هرکامین ات‌وَر بوردنه.بنی ازد که اتا سبایی قبیله بینه، این گادِر بمونه عمان دله و ایرانیون ره،داریوش سوم ِحکومِت گادِر، بریم هاکردنه و شه وسّه اتا مستقل پادشائی بساتنه که ونه نومآلجلندی بیّه.[۲][۴]
آلجلندی ِحکومِت گادِر بی‌یه کهاسلام این منطقه دله وارد بیّه.محمد اون گادِرعمرو بن العاص وابازید الأنصاری ره بَرِسِنی‌یه عمان تا مردِم ره مسلمون هاکِنِن که این کار دله موفق بَیینه و آلجلندی اسلام ره رسمی دین هاکردنه.[۲] بعد اون که محمد بمرده هم عمان ِشائون اسلام جه وفادار بموندِستنه و خلفا ره کومِک کاردنه و جنگ‌هایِ مختلف دله شرکت داشتنه.[۵]
عمان ِمردمون تجارت جه مشهور بینه و وشون ِبارکِش ِکشتی‌ئون تاچین وماداگاسکار شینه-اِمونه. این دوره دلهصحار عمان ِمهم ِبنادر جه بی‌یه. اما اواسط قرن شیشم هجری جهبنی نبهان مجبور بَیینه شه نیشتگا ره بَوِرِن دله‌یی مناطق دَرون و ساحل جه دور بَواشِن، همینسهپرتغالی استعمارکَرون سواحل ره بَییتنه و قرن نهم بنی نبهان ِحکومِت ره رِقِد بِدانه.[۵]
قرن ۱۶ میلادی گادِر،پرتغالی‌هارأس الرجاء الصالح جه بگذشتنه و تقریباً تموم ساحلی شهرون رهآفریقا دله بَییتنه و اونجه جههند اوقیانوس ره کنترل داشتنه وهند ِسواحل ره حمله کاردنه. سال ۱۵۰۷ میلادی پرتغالی‌ها تصمیم بَییتنه عمان ره حمله هاکِنِن و بعد جنگ‌هایی که عربون جه داشتنه، موفق بَیینه عمان ره اشغال هاکنن. پرتغالی‌ها ات قرن و نیم عمان دله دَیینه.[۶]
سلطان ِسِره کهزنگبار دله بساته بیّه. این شهر اساتانزانیایِ سامون دله دَره.
سال ۱۶۲۴«یعاربه» ِدولِت رهناصر بن مرشد الیعربی تأسیس هاکرده. وه مردِم ره متحد هاکرده و پرتغالی‌ها جه زمین و دِریا دله بجنگِسته ولی خله عُمر نَکارده و نتونِسته تماماً دِشمِنون ره دَر هاکنه. ونه بمردن په،سیف بن سلطان الیعربی، که ونه ریکا بی‌یه، ونه راه ره دمباله بَییته و سال ۱۶۴۹ میلادیمسقط ره پرتغالی‌ها جه بَییته. این جنگ‌ها تا سال ۱۶۹۸ میلادی ادامه داشته و عمانی‌ها بتونِستنه تموم پرتغالی‌ها ره خاورمیونه و شرقی آفریقا دله جه بریم هاکِنِن. تا دهه شصت ِقرن بیستم عمان تمومهند اوقیانوس ره شه کنترل دله داشته و آفریقایِ سواحل من‌جملهزنگبار ره کنترل کارده. این دوره عمان ِتاریخ ِاوج حیساب وانه. عمانی‌ها این گادِر اتخله قنات بساتنه و شه کشاورزی ره قوی هاکردنه.[۶]
بعد چند سال که یعاربه مملکت ره آروم و ثروتمند داشتنه،احمد بن سعید البوسعیدی کهصحار ِوالی بی‌یه، علیه یعاربه شورش هاکرده و صحار،رستاق،الحل والعقد ِمردِمون ِپـِشتی جه سال ۱۷۴۴ میلادی بتونِستهآل بوسعید ِپادشائی ره بسازه که هَنتا حکومِت سَر دَره.[۶] آلبوسعیدی ِشائون هم قبلی دولت واری خله تجارت و دِریایی مسائِل دله قوی بینه و عمان سال‌ها شه منطقه دله قوی‌ترین کشور بی‌یه.[۴]<[۷]
عمان معاصر تاریخ دله کم‌کم شه قدرت ره از دست هِدا وبریتانیایِ مقامات این کشور ِاوضاع دله نفوذ هاکردنه ولی هیچ گادِر نتونِستنه این کشور ره رسماً اتا مستعمره هاکِنِن.
اینتی "خنجر" عمان ِسمبل هسته وآل بوسعید ِنشون ره موندِنه.
ونه مردم ویشتهعربی زوون ره گپ زننه واسلام دین ره په‌روو هسنه. عمان ِمسلمون‌ها ویشتهاباضیه هستنه که اتی مذهب هسته کهتسنن وتشیع هیچ‌کامین ره قبول ندارنه. البته اهل تسنن الظفار منطقه دله و ونه اطراف اکثریت ره تشکیل دِنّه. شیعیون هم اتا مذهبی اقلیت هستنه که سه‌تا چلّه جه تقسیم وانّه: «عجم‌ها» و «لوایتا» و «بحارنه». وشون ویشتهباطنه‌یِ سواحل پَلی و مابین مسقط ومطرح زندگی کانّه.مسیحیت ِپه‌روون هم مسقط وسلاله دله درنه.[۸]
این کشور دله اکثریتعرب هستنه ولی بعضیایرانیج زوونون هم اقلیت دله درنه.کومزاریون اتیلوری مردمون هستنه که ویشته مسندم ِمنطقه دله دَرنه.[۹]بلوچی یا بلوشی مردمون هم یک‌سوم جمعیت بومیون ره کشور دله تشکیل دِنّه. عمان دله بلوچون حتی اداری و نظامی مقوم هم دارنه.
عمان ِتوپوگرافی نقشهعمان ِبیابونی ناحیهجبل اکبر ِویووربع الخالیوادی بنی خالدوادی بنی خالد
اینتا کشور گتی۲۱۲۰۰۰ کیلومترموربع هسه و دومین گتِ کشوری هسته کهعربستون جزیره مونا دله دَره. این کشور ِسامون دَرون ویشته کوهستونی هسته و ساحلی خط ۱٬۷۰۰ کیلومتر درازی دارنه. این کشورصخره‌نوردی وسّه خجیر ِجا هسته. ونه کوهون ِرشته‌کوه تاعمان دریا بـِن دمباله دانّه وتتیس ِباستانی اوقیانوس دله دَکِته.[۳]
_sand_dunes_imaged_by_Terra_(EOS_AM-1).jpg)
