Bern (pronunzja bil-Ġermaniż Żvizzeru standard: [bɛrn]) hi l-belt kapitalide facto tal-Iżvizzera, imsejħa wkoll bħala l-"belt federali". B'popolazzjoni ta' madwar 133,000 ruħ (mill-2022), Bern hija l-ħames l-iżjed belt popolata fl-Iżvizzera, waraZurich,Ġinevra,Basel uLausanne.[1] L-agglomerazzjoni ta' Bern, li tinkludi 36 muniċipalità, kellha popolazzjoni ta' 406,900 ruħ fl-2014.[2] Iż-żona metropolitana kellha popolazzjoni ta' 660,000 ruħ fis-sena 2000.[3]
Bern hija wkoll il-belt kapitali tal-kanton ta' Bern, it-tieni l-iktar kanton popolat tal-Iżvizzera. Il-lingwa uffiċjali hija l-Ġermaniż, iżda l-lingwa prinċipali mitkellma hija l-varjant lokali tad-djalett Ġermaniż Żvizzeru Alemanniku, il-Ġermaniż ta' Bern. Fl-1983, iċ-ċentru storiku tal-belt (bil-Ġermaniż:Altstadt) ta' Bern sarSit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO.[4] Dan huwa mdawwar bix-xmara Aare, xmara ewlenija tal-Promontorju Żvizzeru.
Għalkemm l-insedjamenti ffortifikati kienu ilhom stabbiliti minn żmien il-qedem, il-beltMedjevali proprja ġiet stabbilita mill-familja Zähringer fit-tmun, x'aktarx fl-1191 minnBerthold V, id-Duka ta' Zähringen. Bern saret belt imperjali ħielsa fl-1218, u fl-1353 ingħaqdet mal-Konfederazzjoni Żvizzera u saret wieħed mit-tmien kantons bikrin. Minn dak iż-żmien 'l hawn, Bern saret belt-stat kbira u attur prominenti tal-istorja Żvizzera billi żviluppat politika ta' tkabbir territorjali sovran. Mis-seklu 15, il-belt kulma jmur bdiet tinbena mill-ġdid u kisbet il-karatteristiċi attwali tagħha. Bern saret Belt Federali fl-1848. Minn madwar 5,000 abitant fis-seklu 15, il-belt qabżet il-100,000 ruħ fis-snin 20 tas-seklu 20.
Iċ-Ċentru Storiku ta' Bern ġie ddeżinjat bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-1983.[4]
Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta' kriterju wieħed tal-għażla tal-UNESCO: il-kriterju (iii) "Xhieda unika jew minn tal-inqas eċċezzjonali ta' tradizzjonikulturali jew ta' ċivilizzazzjoni li għadha ħajja jew li għebet".[4]
^"Aktuelles — Stadt Bern".web.archive.org. 2017-01-11. Arkivjat mill-oriġinal fl-2017-01-11. Miġbur2023-05-30.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
^"Statistik Schweiz - Agglomerationen".web.archive.org. 2009-05-04. Arkivjat mill-oriġinal fl-2009-05-04. Miġbur2023-05-30.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
