Terdapat perbezaan pendapat di kalangan para sarjana dan dalam kalangan Yazidi sama ada orang Yazidi adalah satu kumpulanetno-agama yang tersendiri atau sekadar sub-kumpulan agama dalam kalanganorang Kurdi, yang merupakan kumpulanetnik Iranik. Yazidisme ialah agama etnik orang Yazidi dan bersifat monoteistik, berakar umbi daripada kepercayaan Iranik pra-Zoroaster.[28][29][30][31][32].Agama Yazidi danHindu, berkongsi beberapa persamaan menarik yang berakar daripada kepercayaan dan budaya kuno. Kedua-duanya mempercayaireinkarnasi. Yazidisme mempercayai satu Tuhan yang menyerahkan dunia kepada tujuh makhluk suci, terutamaMelek Taus (Malaikat Merak).Simbol merak sangat penting dalam kedua-dua agama ini. Yazidi menganggap Melek Taus sebagai entiti utama, manakala dalam Hindu, merak dikaitkan denganKartikeya,dewa perang yang menunggangmerak.Yazidisme dan Hinduism juga mempunyai akar budaya dan agama yang sama dalam tradisi Indo-Iranik kuno.
Sejakpenyebaran Islam bermula denganpenaklukan Muslim awal pada abad ke-7 hingga ke-8, Yazidi telah menghadapipenganiayaan oleh bangsa Arab dan kemudian oleh Turki, kerana mereka sering dituduh murtad oleh para ulama Muslim atas amalan agama mereka. Pada zaman moden, Yazidi menghadapi penganiayaan terutamanya olehISIS. Disebabkan oleh serangan pengganas yang berterusan di wilayah Kurdi, ramai Yazidi telah mencari perlindungan di negara-negara Barat.Genosid Yazidi pada tahun 2014 yang dilakukan olehNegara Islam Iraq dan Syam telah menyebabkan lebih 5,000 Yazidi terbunuh dan beribu-ribu wanita serta gadis Yazidi dipaksa menjadihamba seks[33], selain daripada lebih 500,000 pelarian Yazidi melarikan diri.[34][35][36]
Nama yang digunakan oleh Yazidi untuk diri mereka sendiri ialahÊzidî atau, di beberapa kawasan,Dasinî, walaupun yang terakhir sebenarnya adalah nama suku. Beberapa sarjana Barat mengaitkan nama tersebut denganKerajaan Bani UmaiyahYazid bin Muawiyah (Yazid I).[37] Namun, semua Yazidi menolak sebarang kaitan antara nama mereka dengan khalifah tersebut.[38] Perkataan Yazidi bermaksud 'hamba pencipta'. Walaupun Yazidisme tidak dinamakan sempena Yazid ibn Muawiyah, khalifah itu dihormati dalam Yazidisme.[39][40] Sarjana lain pula mengaitkannya dengan perkataan Iran Kuno yazata, Persia Tengah yazad, yang bermaksud "makhluk ilahi". Satu lagi penjelasan mengenai asal usul perkataan itu berkaitan dengan Ez dā ('Menciptakan aku'): Yazidi juga merujuk kepada Xwedê ez dam ('Tuhan menciptakan aku') dan kepada Em miletê ezdaîn ('Kami adalah bangsa Ezdayi').
Agama Yazidi mempunyai persamaan dengan agama Yaresan dan Alewi Kurdi. Ciri-ciri yang dikongsi oleh ketiga-tiga agama ini boleh dijejaki kembali kepada kepercayaan kuno yang mungkin dominan dalam kalangan bangsa Iran Barat, tetapi berbeza daripada Zoroastrianisme dan berasal dari tradisi Iran pra-Zoroaster.
Penulis awal cuba menerangkan asal usul Yazidi secara umum dalam konteks Islam, atau Parsi, atau kadang-kadang agama "pagan"; namun, kajian yang diterbitkan sejak tahun 1990-an telah menunjukkan pendekatan sedemikian adalah terlalu ringkas.
Amalan budaya Yazidi diamalkan dalambahasa Kurmanji, yang juga digunakan dalam hampir semua tradisi agama Yazidi yang disampaikan secara lisan. Yazidi di kampung berkembar Bashiqa dan Bahzani bertutur dalambahasa Arab sebagai bahasa ibunda mereka, namun suku-suku yang kini bertutur Arab di Bashiqa dan Bahzani, termasuk tetapi tidak terhad kepada Xaltî, Dumilî dan Hekarî, secara sejarahnya diklasifikasikan sebagai suku Kurdi.[41][42][43][44][45][46][47] Walaupun hampir semua Yazidi bertutur dalam bahasa Kurmanji, asal usul tepat mereka masih menjadi perdebatan di kalangan para sarjana, termasuk juga dalam komuniti itu sendiri dan kalangan orang Kurdi, sama ada mereka secara etnik adalah Kurdi atau membentuk kumpulan etnik yang berbeza. Yazidi hanya berkahwin sesama Yazidi; mereka yang berkahwin dengan bukan Yazidi akan diusir dari komuniti dan tidak dibenarkan menggelarkan diri mereka sebagai Yazidi.ref>Açikyildiz, Birgül (2014-12-23).The Yezidis: The History of a Community, Culture and Religion. I.B.Tauris.ISBN9780857720610.</ref>[48]
Pembaptisan seorang kanak kanak Yazidi childMelek Taûs, Malaikat Merak. Lambang ini menampilkan Tawûsî Melek di tengah, tulisandiĝir dalam bahasa Sumeria di sebelah kiri, dan kubah-kubah di atas makam Sheikh 'Adī di sebelah kanan.Quba Mere Diwane,Ia adalah kuil terbesar bagi Yazidi di dunia, terletak di kampung Aknalich di Armenia. Kuil ini didedikasikan untuk Melek Taûs dan Tujuh Malaikat dalam teologi Yazidi
Yazidisme berasaskan kepercayaan kepada satu Tuhan yang mencipta dunia dan menyerahkannya kepada tujuh MakhlukSuci, yang dikenali sebagaiMalaikat. Antara Malaikat ini, yang paling utama ialahTawûsî Melek (bermaksud 'Malaikat Merak', juga dieja sebagai Melek Taûs), yang merupakan ketua para Malaikat dan mempunyai kuasa terhadap dunia.[49][34][50]
Orang Yazidi percaya kepada satu Tuhan, yang mereka panggil sebagai Xwedê, Xwedawend, Êzdan, dan Pedsha ('Raja'), dan, kurang lazim, sebagai Ellah dan Heq. Menurut beberapa lagu pujian Yazidi (dikenali sebagai Qewl), Tuhan mempunyai 1,001 nama, atau 3,003 nama mengikut Qewl yang lain. Dalam Yazidisme, api, air, udara, dan bumi dianggap sebagai unsur suci yang tidak boleh dicemari. Semasa solat, orang Yazidi akan menghadap matahari, sebab itu mereka sering digelar sebagai "penyembah matahari".
Doa mempunyai kedudukan istimewa dalam kesusasteraan Yazidi. Ia mengandungi simbol penting dan pengetahuan keagamaan yang berkaitan dengan Orang Suci, Tuhan, serta situasi harian. Doa-doa ini kebanyakannya dilakukan secara peribadi dan bukan secara terbuka. Orang Yazidi berdoa menghadap matahari, biasanya secara bersendirian, atau doa dibacakan oleh seorang individu semasa perhimpunan.
Doa-doa ini diklasifikasikan mengikut kandungan masing-masing, antaranya:
Kanak-kanakdibaptiskan sejurus selepas kelahiran, dankhatan tidak diwajibkan, tetapi diamalkan oleh sesetengah pihak disebabkan adat tempatan..[51] Pembaptisan Yazidi dikenali sebagai mor kirin (secara harfiah: 'menyegel'). Secara tradisional, kanak-kanak Yazidi dibaptiskan menggunakan air dari Kaniya Sipî ('Mata Air Putih') di Lalish. Upacara ini melibatkan menuang air suci dari mata air tersebut ke atas kepala kanak-kanak sebanyak tiga kali.</ref>[52]
Tahun Baru Yazidi (Sersal) dikenali sebagaiÇarşema sor ("Rabu Merah")[53] atauÇarşema Serê Nîsanê ("Rabu pada permulaan April").[54]Ia disambut pada musim bunga, iaitu pada hari Rabu pertama dalam bulan April dan Nîsan menurutTakwim Julius dan Seleucid, iaitu Rabu pertama pada atau selepas 14 April mengikut kalendar Gregorian.[55][56]
Salah satu perayaan Yazidi yang paling penting ialahÎda Êzî ("Perayaan Êzî"), yang disambut bagi memperingati tokoh ilahi Sultan Ezid. Ia diadakan setiap tahun pada hari Jumaat pertama selepas atau pada 14 Disember. Sebelum perayaan ini, orang Yazidi akan berpuasa selama tiga hari, di mana tiada makanan atau minuman diambil dari terbit matahari hingga terbenam.
Perayaan 'Îda Êzî disambut sebagai penghormatan kepada Tuhan, dan tiga hari puasa sebelumnya juga dikaitkan dengan pemendekan hari-hari sebelum solstis musim sejuk, apabila matahari semakin kurang kelihatan. Dengan tibanya perayaan 'Îda Êzî, waktu berpuasa berakhir. Perayaan ini biasanya disambut dengan muzik, makanan, minuman dan tarian..[57]
Satu lagi perayaan penting ialah Tawûsgeran, di mana Qewal dan para pemuka agama Yazidi mengunjungi kampung-kampung Yazidi sambil membawasinjaq, iaitu imej suci berbentuk merak yang melambangkan Tawûsê Melek. Imej-imej ini dihormati, derma dikutip daripada para penganut yang taat, khutbah disampaikan, dan air suci serta berat (batu-batu kecil dari Lalish) turut diagihkan..[58][59]
^"Yazidi".Oxford Dictionaries | English. Diarkibkan daripadayang asal pada 3 August 2017. Dicapai pada13 March 2019.
^Kreyenbroek, Philip G.; Rashow, Khalīl Jindī (2005).God and Sheikh Adi are Perfect: Sacred Poems and Religious Narratives from the Yezidi Tradition. Otto Harrassowitz Verlag. m/s. 118.ISBN3-447-05300-3.
^Omarkhali, Khanna (2011).The status and role of the Yezidi legends and myths: to the question of comparative analysis of Yezidism, Yārisān (Ahl-e Haqq) and Zoroastrianism: a common substratum?.OCLC999248462.
.jpg)