Wan Azizah Wan Ismail | |
|---|---|
| وان عزيزه وان اسماعيل | |
 | |
| Pasangan Perdana Menteri Malaysia ke-10 | |
| Menyandang jawatan 24 November 2022 | |
| Didahului oleh | Datin Seri Muhaini Zainal Abidin |
| AhliParlimen Malaysia bagi P124Bandar Tun Razak,Kuala Lumpur | |
| Menyandang jawatan 19 Disember 2022 | |
| Didahului oleh |   Kamarudin Jaffar |
| AhliParlimen Malaysia bagi P100Pandan,Selangor | |
| Dalam jawatan 16 Julai 2018 – 10 Oktober 2022 | |
| Didahului oleh | Rafizi Ramli |
| Digantikan oleh | Rafizi Ramli |
| Majoriti | 52,543 (2018) |
| Presiden Pakatan Harapan | |
| Menyandang jawatan 22 September 2015 | |
| Timbalan |
|
| Pengerusi | Anwar Ibrahim (2020-) Mahathir Mohamad (2017-2020) |
| Pengerusi Majlis Penasihat Parti Keadilan Rakyat | |
| Menyandang jawatan 17 November 2018 | |
| Timbalan | Belum dilantik |
| Didahului oleh | Jawatan diwujudkan |
| Majoriti | Menang tanpa bertanding |
| Timbalan Perdana Menteri Malaysia | |
| Dalam jawatan 21 Mei 2018 – 24 Februari 2020 | |
| Raja |   Sultan Muhammad V Al-Sultan Abdullah |
| Perdana Menteri |  Mahathir Mohamad |
| Didahului oleh |   Ahmad Zahid Hamidi |
| Digantikan oleh | Ismail Sabri Yaakob |
| Menteri Pembangunan Wanita, Keluarga dan Masyarakat | |
| Dalam jawatan 21 Mei 2018 – 24 Februari 2020 | |
| Timbalan |  Hannah Yeoh Tseow Suan |
| Didahului oleh |  Rohani Abdul Karim |
| Digantikan oleh |  Rina Mohd Harun |
| PresidenParti Keadilan Rakyat | |
| Dalam jawatan 4 April 1999 – 2008 | |
| Didahului oleh | Jawatan diwujudkan |
| Digantikan oleh | Dato' Seri DirajaAnwar Ibrahim |
| Dalam jawatan 2015 – 16 November 2018 | |
| Didahului oleh | Dato' Seri DirajaAnwar Ibrahim |
| Digantikan oleh | Dato' Seri DirajaAnwar Ibrahim |
| Ketua PembangkangParlimen Malaysia | |
| Dalam jawatan 18 Mei 2015 – 10 Mei 2018 | |
| Raja |  Tuanku Abdul Halim Mu'adzam ShahSultan Muhammad V |
| Perdana Menteri | Mohd Najib bin Abdul Razak |
| Didahului oleh | Anwar Ibrahim |
| Digantikan oleh | Ahmad Zahid Hamidi |
| Dalam jawatan 8 Mac 2008 – 31 Julai 2008 | |
| Raja |  Tuanku Mizan Zainal Abidin |
| Perdana Menteri | Abdullah bin Ahmad Badawi |
| Didahului oleh | Lim Kit Siang |
| Digantikan oleh | Anwar Ibrahim |
| AhliParlimen Malaysia bagi P44Permatang Pauh,Pulau Pinang | |
| Dalam jawatan 8 Mei 2015 – 10 Mei 2018 | |
| Didahului oleh | Anwar Ibrahim |
| Digantikan oleh | Nurul Izzah Anwar |
| Majoriti | 8,841 (2015) |
| Dalam jawatan 29 November 1999 – 28 Ogos 2008 | |
| Didahului oleh | Anwar Ibrahim |
| Digantikan oleh | Anwar Ibrahim |
| Majoriti | 9,077 (1999) 590 (2004) 13,388 (2008) |
| AhliDewan Negeri Selangor untuk N25Kajang | |
| Dalam jawatan 7 April 2014 – 10 Mei 2018 | |
| Didahului oleh | Lee Chin Cheh |
| Digantikan oleh | Hee Loy Sian |
| Majoriti | 5,379 (2014) |
| Maklumat peribadi | |
| Lahir | (1952-12-03)3 Disember 1952 (umur 72) Hospital Wanita dan Kanak-kanak Kandang Kerbau,Tanah Jajahan Singapura (kiniRepublik Singapura) |
| Parti politik |  Parti Keadilan Nasional (1999-2003)PKR (2003-kini) |
| Gabungan politik lain | Barisan Alternatif (1999-2008) Pakatan Rakyat (2008-2016)Pakatan Hadapan (2016-kini) |
| Pasangan | Dato Seri Anwar Ibrahim (k. 1980) |
| Anak | Nurul Izzah Anwar Nurul Hana Anwar Nurul Nuha Anwar Mohd Ihsan Anwar Nurul Iman Anwar Nurul Ilham Anwar |
| Ibu bapa |
|
| Tempat belajar | Royal College of Surgeon,Ireland |
| Pekerjaan | Ahli politik |
| Bidang pengkhususan | Doktor Perubatan |
| Kabinet | Kabinet Malaysia 2018 |
| Anugerah awam | Senarai |
Dato' SeriDr.HajahWanAzizah bintiDato'Dr.WanIsmail (Jawi: وان عزيزه بنت وان اسماعيل; lahir 3 Disember 1952) merupakan ahli politik dan juga bekasTimbalan Perdana Menteri wanita pertama diMalaysia dan juga bekas PresidenParti Keadilan Rakyat.[1] Beliau juga pernah menjadi Menteri Pembangunan Wanita Keluarga dan Masyarakat hingga tahun 2020 dan kini merupakanAhli ParlimenTun Abdul Razak , selepas senarai Kabinet telah diumumkan oleh Perdana Menteri yang baru dilantik, Tun DrMahathir Mohamad. Beliau merupakan wanita pertama yang memegang jawatan politik tertinggi di Malaysia. Di peringkat parti, beliau ialah PresidenPakatan Harapan.
Wan Azizah sebelum ini juga pernah dipilih sebagai Ahli ParlimenPermatang Pauh dari tahun 1999 hingga 2008 dan merupakan Ketua Pembangkang diDewan Rakyat dari Mac 2008 hingga 31 Julai 2008, dan kemudiannya dari Mei 2015 hingga Mei 2018, sebelum beliau mengosongkan kedua-dua jawatan tersebut mempercepatkan kepulangan suaminya Anwar Ibrahim ke pejabat politik.
Beliau dilahirkan pada 3 Disember 1952 di Hospital Kandang Kerbau,Singapura,[2] yang ketika itu masih sebahagian daripadaMalaya (kiniSemenanjung Malaysia). Yang Amat Berhormat Dato' Seri (Datin Seri DiRaja) Dr. Wan Azizah mendapat pendidikan awal di Sekolah St. Nicholas Convent,Alor Setar. Beliau kemudiannya meneruskan pengajian keKolej Tunku Kurshiah diSeremban.[3] Seterusnya beliau melanjutkan pelajaran keDublin,Ireland (1973) di mana beliau mendapat ijazah dalam bidang doktor perubatan. Di universiti, beliau menerima anugerah Pingat Emas MacNoughton-Jones.
Sekembalinya beliau ke Malaysia, beliau menjadi seorangpakar oftalmologi diHospital Besar Kuala Lumpur dan diHospital Universiti,Universiti Malaya. Beliau telah berhenti daripada kerjayanya pada 1993 apabila suaminya dilantik sebagaiTimbalan Perdana Menteri.[4][5]
Beliau (sewaktu berumur 23 tahun) berkahwin denganAnwar Ibrahim (sewaktu berumur 28 tahun) dan bekerja diHospital Besar Kuala Lumpur.[6] Sejak 1973 lagi, perkenalan mereka menerusi sekeping gambar Anwar yang ketika itu telah menjadi PresidenABIM. Pertemuan diatur oleh sahabat mereka pada 1979, ketikaRevolusi Iran sedang memuncak. Pertemuan pertama mereka di kantin HBKL dan berakhir di jinjang pelamin pada 26 Februari 1980. Mulanya tidak begitu direstui oleh bapanya Wan Ismail tetapi selepas mendapat anak pertama, hubungan kekeluargaan semakin akrab.[7]
Bapanya, Dato' Dr. Wan Ismail Wan Mahmood berasal dariSungai Bakap,Seberang Perai,Pulau Pinang. Bapanya menjadi pegawai kerajaan selama 30 tahun dan terakhir di Majlis Keselamatan Negara dengan tumpuan kepada pengganas komunis. Wan Ismail berkahwin dengan Datin Mariah Khamis seorang suri rumah sepenuh masa dan keturunanPeranakanCina dari datuk sebelah bapanya. Keluarga Wan Ismail berasal dari Kampung Laut, Pasir Mas, Kelantan.
Beliau merupakan anak kedua dari lima adik beradik. Adik lelakinya ialah profesor diUSM. Adik perempuannya pula bekerja sebagai jurugambar diBernama. Seterusnya, adik perempuan bongsunya menjadi peguam diKuala Lumpur. Ketika ibu bapanya berhijrah ke London, Azizah diserahkan sementara kepada pakciknya Che Rus Tahir dan Wan Asma Wan Mahmood diAlor Setar. Bapa angkatnya bekerja sebagai Merinyu Kesihatan bagi Kedah/Perlis dan mendedahkannya kepada kesihatan awam.
Anak mereka,Nurul Izzah Anwar telah berkahwin dengan Raja Shahrir.
Selepas suaminya, Datuk Seri Anwardipecat dan ditahan pada 20 September 1998. Datin Seri Wan Azizah membantu menubuhkan Parti Keadilan Nasional (kiniParti Keadilan Rakyat) pada 4 April 1999 dan memegang jawatan sebagai presidennya.[8]
Selepas Anwar dibebaskan pada tahun 2008, beliau dilantik oleh partinya sebagai Penasihat Umum (de facto) sehingga tahun 2015.
Beliau menyertaipilihan raya pertama bagi kerusi parlimenPermatang Pauh dalam tahun 1999, yang mana beliau telah menang menewaskan Dato' SeriIbrahim Saad dengan satu majoriti 9077 undi. Beliau berjaya mengekalkan kerusi tersebut dalampilihan raya seterusnya dalam tahun 2004 dengan majoriti kecil selepas beberapa kali kiraan semula. Beliau menewaskan Ustaz Firdaus.
Pada 8 Mac 2008, Wan Azizah sekali lagi menentang Ustaz Firdaus sekali lagi beliau mempertahankan kerusi Permatang Pauh mewakili Parti KeADILan Rakyat, selaku parti komponen Pakatan Rakyat, yang juga disertai oleh PAS dan DAP. Beliau juga ialah mantan Ketua Pembangkang Malaysia.
Beliau telah meletak jawatan sebagai Ketua Pembangkang dan Ahli Parlimen Permatang pauh pada 31 Julai 2008 untuk memberi laluan kepada suaminya, Datuk SeriAnwar Ibrahim bertanding dalampilihan raya kecil.[9][10]
Pada 1 April 2015, Anwar disabitkan bersalah diatas kesalahan meliwat pembantu peribadinya,Saiful Bukhari Azlan dan telah dihukum penjara selama 5 tahun. Ini memyebabkan beliau hilang kelayakan sebagai Ahli Parlimen dan Ketua Pembangkang. SPR telah menetapkan 7 Mei 2015 sebagai hari pengundianpilihan raya kecil Permatang Pauh 2015. Pada 8 Mei 2015, Wan Azizah berjaya memenangi kerusi tersebut dan beliau dilantik sebagai Ketua Pembangkang yang baharu dengan majoriti 8,841 undi menewaskan calon dari BN, Shabudin Yahya dan dua orang calon bebas (kedua-duanya hilang deposit).
Wan Azizah memenangi kerusi ParlimenPermatang Pauh dalampilihan raya umum Malaysia ke-12 dengan majoriti 13,388.[11] Beliau disokong oleh semua parti komponenPakatan Rakyat untuk mengetuai pembangkang di rumah parlimen,Dewan Rakyat.
Dengan pengumuman awam oleh Anwar Ibrahim berhubung hasratnya untuk kembali ke politik aktif walaupun di sisi undang-undang dihalang daripada berbuat demikian,[12] Wan Azizah menunjukkan kesediaannya untuk mengosongkan kedudukan presiden parti jika beliau dipilih.[13] Bagaimanapun, beliau juga telah menyatakan bahawa dia bercadang untuk mempertahankan kerusi Parlimennya untuk Permatang Pauh.[14] Beliau meletak jawatan kerusi parlimennya untuk Permatang Pauh pada 31 Julai 2008, untuk memberi laluan kepada suaminya, yang memenangipilihan raya kecilnya pada 26 Ogos 2008 dengan majoriti besar.
Wan Azizah diberi penghormatan sempena hari ulang tahun rasmiYang di-Pertua Negeri Pulau Pinang pada 12 Julai 2008 apabila beliau dianugerahkan Darjah Panglima Pangkuan Negeri, suatu perintah pangkat kedua di negeri ini. Anugerah itu membawa gelaran Datuk Seri.[15][16]
Wan Azizah yang juga Ahli Parlimen Bandar Tun Razak telah dianugerahkan Ijazah Kehormat Doktor Falsafah Sains Politik dan Kemasyarakatan bersempena Istiadat Konvokesyen UNISELkali ke-17 2023 pada 9 September 2023 yang disampaikan oleh Canselor UNISEL, Raja Tan Sri Arshad Alhaj Raja Tun Uda Alhaj di UNISEL Kampus Bestari Jaya.[1]
Pada 9 Mac 2014,PKR telah mengumumkan beliau sebagai calon baharu untukpilihan raya kecil Kajang.[17] Perkara ini adalah berikutan daripada keputusanMahkamah Rayuan yang menjatuhi hukuman penjara lima tahun ke atas suaminya, Anwar Ibrahim. Suaminya disabitkan atas kesalahanmeliwat, sekali gus telah menyebabkan hilangnya kelayakan sebagai calonDUN kawasan tersebut.[18]Selepas memenanginya, beliaudicalonkan partinya sebagai menteri besar baharu bagi menggantikan Tan Sri Abdul Khalid Ibrahim yang dipecat olehPKR.[19]
Pilihan raya kecil telah diadakan untuk kerusiDewan Rakyat bagiPermatang Pauh pada 7 Mei 2015,[20] selepas suami Wan AzizahAnwar Ibrahim telah hilang kelayakan daripada memegang kerusi tersebut setelahdidapati bersalah atas tuduhan meliwat dalam perbicaraan kontroversi.[21] Wan Azizah bertanding bagi kerusi itu menentang tiga calon lain,[22] mengekalkannya untuk PR dengan majoriti 8,841 undian.[23]
Pada pilihan raya 2018, Wan Azizah dilantik sebagaiTimbalan Perdana Menteri Malaysia.[24] Ia merupakan sebagai sebahagian daripada perjanjian untuk Mahathir untuk berkhidmat sebagai interim jika dipilih, meminta pengampunan untukAnwar dan membuka jalan baginya untuk mengambil alih.[25] Ada pula yang membuat spekulasi bahawa Wan Azizah yang akan memberi laluan kepada suaminya.[26]
Pada 24 Februari 2020, Perdana Menteri ke-7, Tun DrMahathir Mohamad telah meletak jawatan dan menghantar surat peletakan jawatan kepadaYang di-Pertuan Agong. Baginda telah menerima peletakan jawatan tersebut tetapi melantik semula beliau sebagai Perdana Menteri Interim. Baginda telah berkenan untuk membatalkan pelantikan menteri-menteri atas nasihat Tun Dr Mahathir. Perkara tersebut tertakluk dalam peruntukan Perkara 43(5) Perlembagaan Persekutuan selaras dengan peletakan jawatan Perdana Menteri. Sehubungan itu, tugas-tugas anggota pentadbiran, merangkumi Timbalan Perdana Menteri, para menteri, timbalan menteri dan setiausaha politik, adalah terhenti pada tarikh peletakan jawatan.[27]
.JPG)
| Tahun | Perlembagaan | Undi | Prts | Pembangkang | Undi | Prts | Buang undi | Majoriti | Keluar | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1999 | Permatang Pauh | Wan Azizah Wan Ismail (KeADILan) | 23,820 | 61.77% | Ibrahim Saad (UMNO) | 14,743 | 38.23% | 39,210 | 9,077 | 78.95% | ||
| 2004 | Wan Azizah Wan Ismail (PKR) | 21,737 | 50.47% | Pirdaus Ismail (UMNO) | 21,147 | 49.1% | 43,734 | 590 | 80.93% | |||
| 2008 | Wan Azizah Wan Ismail (PKR) | 30,338 | 64.1% | Pirdaus Ismail (UMNO) | 16,950 | 35.81% | 47,442 | 13,388 | 81.17% | |||
| 2015 | Wan Azizah Wan Ismail (PKR) | 30,316 | 57.09% | Suhaimi Sabudin (UMNO) | 21,475 | 40.44% | 53,102 | 8,841 | 74.53% | |||
| 2018 | Pandan | Wan Azizah Wan Ismail (PKR) | 64,733 | 75.47 % | Leong Kok Wee (MCA) | 12,190 | 14.21% | 85,774 | 52,543 | % | ||
| Mohamed Sukri Omar (PAS) | 8,336 | 9.72% | ||||||||||
| Jenice Lee Ying Ha (PRM) | 442 | 0.52% | ||||||||||
| Mohd Khairul Azam Bin Abdul Aziz (BEBAS) | 73 | 0.08% | ||||||||||
| Tahun | Perlembagaan | Undi | Prts | Pembangkang | Undi | Prts | Buang undi | Majoriti | Keluar | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2014 | Kajang | Wan Azizah Wan Ismail (PKR) | 16,741 | 59.6% | Chew Mei Fun (MCA) | 11,362 | 40.4% | 28,314 | 5,379 | 72% | ||
Pulau Pinang :
Darjah Panglima Pangkuan Negeri (DPPN) -Dato' Seri (2008)[28] | Wikimedia Commons mempunyai media berkaitanWan Azizah Wan Ismail |
| Jawatan parti politik | ||
|---|---|---|
| Didahului oleh Jawatan digugurkan | PresidenParti Keadilan Rakyat 1999–kini | Pemegang jawatan kini |
| PemimpinPakatan Rakyat 2008 | Diikuti oleh: Anwar Ibrahim | |
| Parlimen Malaysia | ||
| Didahului oleh Anwar Ibrahim | AhliDewan Rakyat untukPermatang Pauh 1999–2008 | Diikuti oleh: Anwar Ibrahim |
| AhliDewan Rakyat untukPermatang Pauh 2015–2018 | Diikuti oleh: Nurul Izzah Anwar | |
| Didahului oleh Rafizi Ramli | AhliDewan Rakyat untukPandan 2018–kini | Diikuti oleh: Penyandang |
| Jawatan politik | ||
| Didahului oleh Lim Kit Siang | Ketua Pembangkang 2008 | Diikuti oleh: Anwar Ibrahim |
| Didahului oleh Anwar Ibrahim | Ketua Pembangkang 2015–2018 | Diikuti oleh: Ahmad Zahid Hamidi |
 |
|  | |
Parti pembangkangKerajaan Malaysia | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Umum | |
|---|---|
| Perpustakaan negara | |
| Lain-lain | |
