| Sebahagian daripadasiri Politik | ||||||
| Bentuk asas pemerintahan | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
Ideologi kuasa
| ||||||
Tiran (daripadabahasa Yunani kuno τύραννος (túrannos) yang bermaksud ‘pemerintah mutlak’), dalam penggunaan moden ialah seorangpemerintah mutlak yang tidak terikat olehundang-undang, atau orang yangmerampas kuasa daripada pemerintah yang sah. Tiran sering digambarkan sebagai kejam, dan mungkin mempertahankan kuasa mereka dengan cara menindas, sehingga salah satu terjemahan perkataan ini ialahpemerintah berkuku besi.[1][2] Dalam bahasa Yunani asal, ia bermaksud pemerintah mutlak yang berkuasa tanpa hak perlembagaan,[3] namun padaZaman Arkaik serta awalZaman Klasik, perkataan ini mempunyai maksud yang neutral.[4] Namun begitu, ahli falsafah Yunani,Plato, melihattýrannos sebagai bentuk pemerintahan yang buruk, dan disebabkan pengaruh besar falsafah terhadap politik, beliau menyifatkan pemerintahan tirani sebagai “gangguan keempat dan paling buruk bagi sesebuah negara”.[5]
Tiran tidak mempunyai "kemampuan yang merupakan alat untuk membuat keputusan"—akal. Orang yang bersifat tirani terbelenggu kerana bahagian terbaiknya (akal) terbelenggu, dan negara yang tirani juga begitu kerana tiada akal dan ketertiban.[5]
Ahli falsafahPlato danAristotle mentakrifkan tiran sebagai pemimpin yang memerintah tanpa undang-undang, menggunakan cara-cara yang melampau dan kejam terhadap rakyatnya sendiri dan orang lain.[6][7]Encyclopédie mentakrifkan tiran sebagai perampas kuasa berdaulat yang menjadikan “rakyatnya mangsa nafsu dan kehendak tidak adilnya, menggantikan undang-undang”.[8] Pada penghujung abad ke-5 dan ke-4 SM, muncul tiran baharu yang mendapat sokongan tentera, terutama di Sicily.
Tuduhan tirani boleh dikenakan kepada pelbagai jenis pemerintahan:
[...] pada masa kini, tiran difahami bukan sahaja sebagai perampas kuasa berdaulat, tetapi juga pemerintah yang sah yang menyalahgunakan kuasanya untuk melanggar undang-undang, menindas rakyatnya, dan menjadikan rakyat sebagai mangsa nafsu serta kehendak tidak adilnya, yang dijadikan ganti kepada undang-undang
[...] pada masa kini, tiran difahami bukan sahaja sebagai perampas kuasa berdaulat, tetapi juga pemerintah yang sah yang menyalahgunakan kuasanya untuk melanggar undang-undang, menindas rakyatnya, dan menjadikan rakyat sebagai mangsa nafsu serta kehendak tidak adilnya, yang dijadikan ganti kepada undang-undang.
