Tengku Razaleigh Tengku Mohd Hamzah | |
|---|---|
.jpg) | |
| Kelahiran | Tengku Razaleigh bin Tengku Mohd Hamzah (1937-04-13)13 April 1937 (umur 88) |
| Pekerjaan | Ahli politik |
| Parti politik |  Barisan Nasional UMNO |
| Pasangan | Cik Puan Noor Yvonne Abdullah (k. 1993; m. 2015) |
| Saudara | Tengku Abdul Aziz Tengku Mohd Hamzah (abang) Tengku Mohamad Rizam Tengku Abdul Aziz (anak saudara) Tengku Anis Tengku Abdul Hamid (anak saudara) Sultan Muhammad V (cucu saudara) |
Tan SriTengkuRazaleigh binTengkuMohd Hamzah bin Tengku Zainal Abidin ibni Sultan Muhammad III (lahir 13 April 1937; juga dipanggilKu Li) merupakan bekas Menteri Kewangan Malaysia (1976-1984) dan bekas Menteri Perdagangan dan Industri Malaysia (1984-1987). Beliau pernah menjawat jawatan sebagai Pengerusi Bank Dunia dan IMF, Bank Pembangunan Asia (Asian Development Bank) dan Bank Pembangunan Islam (Islamic Development Bank). Beliau juga merupakan pengasas kepadaPetronas (Petroliam Nasional Berhad). Di Petronas, beliau telah dilantik sebagai Pengerusi merangkap Ketua Pegawai Eksekutif oleh Tun Abdul Razak.[1]
Beliau merupakan Bekas Naib Presiden dan Bendahari UMNO dalam tahun 1970-an. Dalam tahun 1988, setelah permohonan beliau ditolak untuk menyertai sebagai ahli UMNO semula, Tunku Abdul Rahman telah meminta beliau menubuhkanSemangat 46 sebagai satu platform untuk ahli-ahli UMNO Lama juga ditolak permohonan mereka. Beliau telah menjadi Presiden Semangat 46 sehingga ianya dibubarkan pada 1996. Kini, beliau merupakanAhli ParlimenGua Musang,Kelantan. Di peringkat akar umbi politik, beliau merupakan KetuaUMNO BahagianGua Musang. Beliau kini ahli yang paling lama berkhidmat di Parlimen Malaysia diikuti oleh TunAbdul Taib Mahmud.[2]
Tengku Razaleigh merupakan putera raja dari Kelantan dan merupakan ayahanda saudara kepada Raja PerempuanTengku Anis binti Almarhum Tengku Abdul Hamid[3] dan juga nenda saudara kepadaSultan Muhammad V.[4]
Dilahirkan kepada Tengku Muhammad Hamzah Ibni Raja Dewa Tengku Zainal Abidin IbniSultan Muhammad III yang lebih dikenali sebagai Tengku Sri Maharaja. Tengku Razaleigh mendapat pendidikan awalnya di Sekolah Melayu Padang Garong, dan kemudiannya diKolej Sultan Ismail (SIC) danMaktab Melayu Kuala Kangsar,Perak. Bapa kepada Tengku Razaleigh iaitu Tengku Sri Maharaja, Tengku Muhammad Hamzah pernah berkhidmat sebagai Menteri Besar Kelantan sebelum kemangkatan baginda.Tengku Razaleigh Hamzah telah menamatkan Ijazah Sarjana Muda pertamanya dalam bidang ekonomi pada tahun 1958 di Universiti Queen,Ireland Utara,United Kingdom. Beliau kemudiannya menyambung pengajiannya dalam bidang undang-undang diLincoln Inn,London. Namun demikian, beliau tidak menghabiskan pengajian undang-undangnya kerana diminta olehTunku Abdul Rahman untuk kembali ke tanah Tanah Melayu untuk menyertaiUMNO.
Bermula dari pertengahan tahun 1960-an, dengan sokongan dari Tunku Abdul Rahman dan Tun Razak, beberapa usaha untuk meningkat pembangunan negara telah diterajui oleh Tengku Razaleigh secara langsung dan tidak langsung. Antara aktiviti-aktiviti yang telah dilancarkan ialah program pengambilan semula di dalam industri-industri tempatan yang masih dipegang oleh pihak-pihak dari luar negara.
TheNew Straits Times Press (nama asalnya, New Straits Times Press Sdn. Bhd.) telah ditubuhkan oleh ahli-ahli lembaga Pengarah Straits Times Press (Malaysia) Berhad. Ia merupakan satu usaha untuk memenuhi hasrat dan aspirasi rakyat Malaysia untuk mempunyai pegangan majoriti di dalam syarikat di Malaysia yang mengeluarkan keluaran akhbar yang terbesar di Semenanjung Malaysia, Sabah dan Sarawak.
Semua operasi yang berhubung kait "the Straits Times", "the Sunday Times", "the Malay Mail", "the Sunday Mail", Berita Harian dan Berita Minggu telah dipindah milik kepada syarikat yang baru ditubuhkan tersebut. Satu perjanjian telah dipersetujui dalam tahun 1972 di antara ahli-ahli lembaga pengarah dari theStraits Times group denganTengku Razaleigh Hamzah mengenai pertukaran milik sebanyak 80 peratus dari jumlah saham "the News Straits Times Press (Malaysia) Sdn. Bhd." untuk kepentingan rakyat Malaysia.[5]
PERNAS (Perbadanan Nasional Berhad) ditubuhkan pada November 1969 sebagai sebuah syarikat milik penuh kerajaan untuk memenuhi hasrat resolusi di Kongres Ekonomi Bumiputera yang ke 2. Antara pemegang-pemegang saham terbesar adalah Kementerian Kewangan Malaysia,Bank Negara Malaysia danBank Bumiputera Malaysia Berhad. Pernas telah bergerak padu dan jitu sepanjang tahun 1970-1974 di bawah kemudi Tengku Razaleigh sebagai Pengerusi Pernas. Beliau kemudiannya menjadi Menteri Kewangan Malaysia dari 1976 hingga 1984[6].
Oleh kerana pada ketika itu penglibatan bumiputera yang amat rendah di dalam sektor swasta and industri, maka teras objektif-objektif PERNAS adalah:
Sebanyak 8 subsidari telah diwujudkan di bawah PERNAS untuk mencapai matlamat-matlamatnya. Malaysia National Insurance Berhad (MNI) ditubuhkan pada April 1970. Kemudian sepanjang tahun 1970, tertubuhnya Pernas Construction Sdn. Bhd., Pernas Engineering Sdn. Bhd., dalam Pernas Securities Sdn. Bhd. Selepas itu pula, penubuhan Pernas Mining Sdn. Bhd dalam tahun 1973 dan Pernas Edar Sdn Bhd (1974).
Di antara usaha-usaha pengambilalihan korporat dan kemasukan ke dalam bidang perniagaan dan industri yang baru ketika penglibatan Tengku Razaleigh sebagai Pengerusi PERNAS adalah
Dalam tahun 1971, Tengku Razaleigh telah menerajui satu delegasi perdagangan ke China dengan hasrat untuk mewujudkan hubungan perdagangan dua hala di antara kedua-dua negara..[8]. Ketika di China, Razaleigh telah berjumpa dengan Perdana Menteri China ketika itu,Chou En Lai. Walaupun jumlah perdagangan dengan Negara China bernilai RM105.6 sepanjang tahun 1971, namun ia semakin meningkat sehingga mencecah RM1.6 billion pada tahun 1980. Semenjak itu hubungan dengan Negara China semakin akrab dengan terbuktinya kekerapan rombongan-rombongan perubatan, perdagangan dan sukan dihantar ke China.
Pada 6 September 1974, Perdana Menteri ketika itu, Tun Abdul Razak, telah mengumumkan perlantikan Tengku Razaleigh sebagai Pengerusi dan Ketua EksekutifPetronas (Petroleum Nasional Berhad). Tun Razak berkata (terjemahan): "Di kalangan anak-anak muda yang berpotensi, saya telah berniat untuk membawa Tengku Razaleigh ke dalam Kabinet. Akan tetapi saya mempunyai satu tugasan yang penting untuk beliau, iaitu satu tugasan penting yang sama seperti Menteri Kabinet. Saya telah memutuskan untuk melantik beliau sebagai Pengerusi dan Ketua Eksekutif Petronas, yang setaraf seperti jawatan sebagai Menteri Kabinet."[9]
Dengan Perlantikan tersebut, Tengku Razaleigh terpaksa meletakkan jawatan sebagai Pengerusi PERNAS yang telah dipegang sejak 1970, tetapi mengekalkan jawatan sebagai Pengerusi Bank Bumiputra.
Pada tahun1962, Tengku Razaleigh menjadi ahliUMNO dan dilantik menjadi Ketua UMNO BahagianUlu Kelantan. Pada tahun berikutan, beliau telah dilantik sebagai Setiausaha Perhubungan UMNO Kelantan danMajlis Tertinggi UMNO. Tengku Razaleigh menjadi Ketua Perhubungan UMNO negeri Kelantan pada tahun1967. Atas jemputanTunku Abdul Rahman,Perdana Menteri Malaysia pada waktu itu, beliau bertanding bagi kawasanDewan Undangan Negeri menentang Dato'Asri Muda. Tengku Razaleigh menang dalam pilhan raya tersebut dan menjadi ahli Dewan Undangan Negeri pada umur 32 tahun.
Atas permintaaanTun Abdul Razak pada Pilihan Raya Umum1974, Tengku Razaleigh bertanding kerusiParlimen. Sewaktu itu, Majalah Time meramalkan beliau akan menjadi pemimpin utama diMalaysia. Pada zaman Tun Abdul Razak, Tengku Razaleigh dilantik sebagai pengerusi Pernas,Petronas danBank Bumiputera. Sewaktu menjadi pengerusi Pernas, beliau melawat negaraChina dan merupakan orang Malaysia pertama menemuiPerdana Menteri China,Chou En Lai. Seterusnya,Tun Abdul Razak berkunjung ke China. Jadi Tengku merupakan arkitek Persahabatan Malaysia-China 1974 yang membawa kejatuhanParti Komunis Malaya.
Semasa Tengku Razaleigh memimpin Bank Bumiputera, beliau telah menjemput Wong Am Pui dan Tan SriKhoo Kay Peng melatih kakitangan Melayu agar mahir dalam pengurusan bank. Pada Julai1974, Tengku Razaleigh menjadiNaib Presiden UMNO setelah kematianTun Dr Ismail Abdul Rahman. Beliau menjadi Naib Presiden UMNO selama tiga penggal berturut-turut sehingga1978.
Pada5 Mac1976 hingga Julai1984, Tengku Razaleigh telah dilantik sebagaiMenteri Kewangan dan setiap tahun membentangkan belanjawan negara di Parlimen melalui siaran secara langsung olehRTM. Ketika itu, perkembanganekonomi negara berkembang 6-8 peratus setahun. Beliau merupakan Menteri Kewangan yang paling lama sebelum diambil alih olehDato' Daim Zainuddin dalam rombakan kabinet pada tahun 1984. Dalam rombakan tersebut, Tengku Razaleigh dilantik menjadi Menteri Perdagangan dan Perindustrian (MITI).
Pada24 April1987, Tengku Razaleigh bersamaDato' Musa Hitam mencabar reguDatuk Seri Dr Mahathir danGhafar Baba dalam pemilihan parti sebagai Presiden dan Naib Presiden PartiUMNO. Malangnya, beliau ditewas 43 undi di tanganMahathir Mohamad. Kekalahan tersebut merupakan titik pusing kerjaya politiknya.
Selepas kekalahan ini, Tengku Razaleigh menubuhkan Parti Semangat 46 bersama dengan DatukRais Yatim. Semangat 46 bekerjasama denganPAS danDAP dalamPilihan Raya Umum tahun itu tetapi gagal memenangi untuk membentukkan kerajaan. CumaPAS berjaya menguasai kerajaan negeriKelantan danPBS berjaya menguasai kerajaan negeriSabah. Selepas Semangat 46 dibubarkan1996, Tengku Razaleigh dan Dato Rais Yatim menyertai UMNO semula.[10]
Pada tahun2000, beliau menawarkan diri untuk bertanding melawan Datuk Seri DrMahathir Mohamad sebagai Presiden dalam pemilihan parti UMNO namun kuota pencalonan sebanyak 30 peratus tidak mencukupi dari bahagian-bahagian UMNO. Pada masa yang sama, beliau juga cuba mencabar Datuk SeriAbdullah Ahmad Badawi untuk jawatan Timbalan Presiden, namun juga gagal atas kuota. Selain itu, beliau juga gagal menepati kuota apabila ingin bertanding untuk jawatan Naib Presiden.
Pada tahun2004, beliau cuba mencabar Datuk SeriAbdullah Ahmad Badawi yang merupakan Presiden UMNO ketika itu, namun hanya bahagianGua Musang mencalonkannya. Oleh itu beliau gagal menepati kuota.
Pada30 Jun2018, Tengku Razaleigh bersama Datuk SeriAhmad Zahid Hamidi danKhairy Jamaluddin menawarkan diri sebagai calon Presiden Umno bagi pemilihan parti itu. Malangnya, beliau tewas di tangan Datuk Seri Ahmad Zahid Hamidi.[11]
Pada 19 Mac 2010, Tengku Razaleigh menafikan tuduhan DatukZahrain Mohamed Hashim bahawa dia bersedia menyertai pakatan pembangkang untuk menubuhkan kerajaan pintu belakang pada 16 September 2008. Katanya, dirinya orangUMNO, sudah 48 tahun menjadi ahli dan tidak mungkin terlibat dalamisu Pakatan Rakyat tubuh kerajaan.[12]
Tengku Razaleigh Hamzah menyatakan Kelantan berhak mendapatroyalti minyak berdasarkan perjanjian yang ditandatangani oleh beliau selaku Pengerusi Petronas ketika itu, dengan Kerajaan Negeri Kelantan[13]. Berlandaskan Akta Kemajuan Petroleum 1974, Pendirian tersebut itu disampaikan semasa berucap pada majlissolat hajat dan ceramah perdana royalti petroleum di Stadium Sultan Muhammad IV,Kota Baharu, Kelantan pada 28 Januari 2010. Turut hadir ialahMenteri Besar Kelantan Tuan Guru DatukNik Abdul Aziz Nik Mat.
Tengku Razaleigh sebagai orang Kelantan tentu mahu melihat Kelantan mendapat wang royalti minyak itu.[14]
Tengku Razaleigh adalah individu yang bertanggungjawab menandatangani perjanjian antara Petronas dan kerajaan negeri Kelantan pada 1975 di bawah Akta 144 (Akta Kemajuan Petroleum 1974).
Pada 22 Julai 2011, Tengku Razaleigh menubuhkan pertubuhan bukan kerajaan (NGO)Angkatan Amanah Merdeka (Amanah) dan mendapat sambutan ramai veteranUMNO. Dalam tempoh dua minggu, Amanah diluluskan oleh ROS.
Tengku Razaleigh mendakwa dalamUMNO sudah tiada peluang untuk bersuara. Jika mahu bercakap dalam perhimpunan agung UMNO, perlu mendapat kelulusan pihak atasan. Tun DrMahathir Mohamad juga berhadapan masalah sama ,apabila 'disekat' - kalah dalam pemilihan bahagianKubang Pasu.[15]
DalamPilihan Raya Umum Malaysia 2008, Tengku Razaleigh Bin Tengku Mohd Hamzah bertanding menggunakan tiketBarisan Nasional. Beliau telah bertanding di kawasanparlimenGua Musang, negeriKelantan. Tengku Razaleigh Bin Tengku Mohd Hamzah telah menang dengan mendapat undi sebanyak 14063. Calon lawan ialah Zulkefli Bin Mohamed dariPAS, mendapat 9,669 undi - Kalah. Peratus pengundi yang keluar ialah 83% . Undi rosak yang didapati adalah sebanyak 489.
Pada 6 Jun 2015, isterinya Puan Sri Noor Yvonne Abdullah disemadikan di Tanah Perkuburan Islam Jalan Ampang. Allahyarham Noor Yvonne, 68, meninggal dunia akibatkanser darah diSime Darby Medical Centre,Subang Jaya.[16]
Tengku Razaleigh dilakonkan olehAmar Baharin dalam filem 2013,Tanda Putera arahanShuhaimi Baba.
Malaysia :
Panglima Setia Mahkota (PSM) –Tan Sri (1973)[17]
Kelantan :*
Darjah Kebesaran Kerabat Kelantan Yang Amat Dihormati (Al-Yunusi; DK) (1978,[18] ditarik balik pada 2 Disember 2010,[19] dianugerahkan balik pada Jun 2018)
Darjah Seri Paduka Mahkota Kelantan Yang Amat Mulia (SPMK) –Dato'
Pahang :
Sri Sultan Ahmad Shah Pahang (SSAP) –Dato' Sri (1980)
Selangor :
Seri Paduka Mahkota Selangor (SPMS) –Dato' Seri (1982)[21]Nota:* Kedua-dua anugerah dari Kelantan ditarik balik pada 2 Disember 2010. DK dianugerahkan semula pada Jun 2018, tetapi status SPMK tidak diketahui.[22]
Garis masa sebagai Ahli Parlimen yang telah berkhidmat selama lebih daripada 30 tahun
 |
|
Parti komponenBarisan Nasional | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
